मतदान: हक्काची जापासालदारकी

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

भारता सारक्या लोकशाय राष्ट्रांत, जंय लाखांनी नागरीक आपल्या मताधिकारांतल्यान आपलें सरकार वेंचतात, थंय ह्या हक्काचें म्हत्व आनीक वाडटा.

भारतीय लोकशाय शासनवेवस्थेचो एक खांबो म्हळ्यार अर्थात वेंचणूक आनी ह्या वेंचणुकांनी दरेका 18 वर्सां पुराय केल्या नागरिकांक देशाचे घटणे प्रमाण मतदान करपाचो हक्क दिला. तो निकटो हक्क न्हय, तर एक म्हत्वाची जापसालदारकी. आमच्या देशाचो फुडार घडोवपाक एका मताची शक्त अमुल्य आसता. देखून ‘वेंचणुकेंत मतदानाचो हक्क नेमको कितें आनी कसो कोणा खातीर वापरचो’ ह्या प्रस्नांचेर खोलायेन चर्चा करप आयज खूब गरजेचें आसा. मतदानाचे हक्क: लोकशायेचो उस्वास म्हणल्यार मतदानाचो अधिकार हो दरेका पात्र नागरिकाचो वेंचणुकेचे प्रक्रियेंत वांटो घेवपाचो आनी आपलो प्रतिनिधी वेंचपाचो कायदेशीर हक्क.
भारता सारक्या लोकशाय राष्ट्रांत, जंय लाखांनी नागरीक आपल्या मताधिकारांतल्यान आपलें सरकार वेंचतात, थंय ह्या हक्काचें म्हत्व आनीक वाडटा. हें मत फकत एक आंकडो न्हय, तें आमच्या आकांक्षांचें, अपेक्षांचें आनी फुडारा खातीर सपनांचें प्रतिनिधित्व करता.ह्या मताधिकारक लागून सामान्य नागरिकाक देशाच्या शासन वेवस्थेंत थेट वांटो घेवपाची संद मेळटा.तुमचे प्रस्न, तुमच्या समस्यांक योग्य लोकां मेरेन पावोवपाक आनी तांचें निवारणा खातीर दबाव निर्माण करपाक हें एक प्रभावी माध्यम. देखून मतदान फकत औपचारिकताय न्हय तर म्हत्वाचें नागरी कर्तव्य म्हणून पळोवचें.कोणाक मत दिवचें? योग्य निवड कशी करची? मतदान जितलें म्हत्वाचें तितलेंच आमी कोणाक मत दितात तें तितलेंच म्हत्वाचें. जायते फावटीं भावनांचेर वा फकत प्रसिध्दीचेर आदारून निर्णय घेतात, जे देशाच्या आनी आमच्याच फुडाराक हानिकारक थारूंक शकतात. देखून योग्य उमेदवार वेंचपा खातीर कांय निकशांचो विचार करप गरजेचें आसा
उमेदवाराची फाटभूंय आनी शिक्षण
उमेदवाराचें शिक्षण, अणभव, समाजीक क्षेत्रांतलें योगदान तपासचें. तांणी आदीं खंयचें काम केलां आनी समाजिक प्रतिमा कशी आसा हाचो विचार करचो. गुन्यांवकारी फाटभूंय वा भ्रश्टाचाराचे आरोप आशिल्ले उमेदवारांक मत दीवप टाळचें. उमेदवारान आपूण प्रतिनिधित्व करता त्या पक्षाची विचारसरणी, धोरणां आनी फुडाराच्यो येवजण्यो हांचो अभ्यास करचो. धोरणां राज्याच्या, देशाच्या आनी आमच्या हिताची आसात काय ना हाचो विचार करचो. फकत आकर्शक घोशणांचेर विस्वास दवरचे परस तांची अंमलबजावणी जावपाची शक्यताय तपासची
उमेदवाराची क्षमता आनी पद्दत
उमेदवार आपल्या मतदारसंघांतले प्रस्न समजून घेवपाक सक्षम आसा? ह्या समस्यांचेर उपाय सोदून काडपाक ताची योग्य नदर आनी तांक आसा काय? लोकां कडेन भरसून वचपी आनी तांच्या समस्यांचें आयकपी मनीस आसूं वा नासूं हें लेगीत म्हत्वाचें.
उमेदवार आनी तांचे पक्ष कितले पारदर्शकपणान वावुरतात आनी ते लोकां कडेन कितले जापसालदार आसात हें पळोवप म्हत्वाचें. वेंचणुके उपरांत ते आस्वासनां पुराय करतले आनी लोकांच्या प्रस्नांक तोंड दितले काय ना हाचो विचार करप म्हत्वाचें.
उमेदवारांनी आयोजीत केल्ल्या भौशीक बसकांनी वांटो घेवप. तांचे विचार आनी नदर सरळ समजून घेवपाचो यत्न करात. शक्य जाल्यार तांचे कडेन थेट संवाद सादचो आनी तुमचे प्रस्न विचारात.
जागृत मतदार: घटमूट लोकशाय
घटमूट आनी विकसीत लोकशाये खातीर म्हायती आशिल्ले जागृत मतदार जाय पडटात. फकत मतदान करप पुरो न्हय, विचार करून आनी जबाबदारपणान मतदान करप म्हत्वाचें. मतदानाचो हक्क वापरतना खंयच्याय दबावाक, प्रलोभनाक वा भंयाक बळी पडूंक नाकात तुमचें मत तुमचें वैयक्तीक मत आनी तें कोणाक दितात हो निर्णय पुरायपणान तुमचें आसूंक जाय. आयच्या म्हायती तंत्रगिन्यानाच्या युगांत उमेदवार आनी पक्षां विशीं म्हायती मेळप खूब सोंपें जालां. दिसाळीं, दूरचित्रवाणी, इंटरनॅट, सोशल मिडिया वरवीं आमकां म्हायती मेळूंक शकता. ही म्हायती योग्य रितीन वापरून आनी माहिती आशिल्ले निर्णय घेवन आमी आमची लोकशाय प्रक्रिया आनीक घटमूट करूंक शकतात.
चड करून अज्ञानाक लागून वा गैरसमजाक लागून मतदार अशो चुको करतात, जाका लागून लोकशाय प्रक्रियेची मुळावी भावना दुबळी जाता.
1). आमिशांचे भकिक पडप
वेंचणुकेच्या काळांत कांय उमेदवार वा तांचे समर्थक मतदारांक विंगड तरेंची हायसां दाखवतात. हातूंत पयशे, भेटवस्तू, सोरो वा हेर खंयच्याय प्रकारचे आसूं येतात.चड करून गरीब वा गरजेवंत मतदार ह्या लोभाचे भकीक पडटात आनी तांकां आपलीं मतां सारकीं वापरूंक मेळनात.
चुकीचो समज: मात्सो फायदो घेतल्यार कितें जाता?. म्हजें एक मत कितें फरक पडपाचो आसा?’ अशें म्हण्टात.
खरी गजाल : दिल्ल्यो गजाली तात्पुरत्यो आसतात, पूण तांचो आमच्या राज्याच्या आनी देशाच्या धोरणांचेर दीर्घकाळ परिणाम जाता हें लक्षांत घेवप म्हत्वाचें. वेंचून आयिल्ले प्रतिनिधी लोकांच्या हितापरस स्वताच्या हिताक चड म्हत्व दितात. हाका लागून उदरगतीक आडखळ येता आनी सामान्य लोकांक हानी जाता.
तुमचें एक मत आसलें तरी अशा जायत्या मतांक लागूनच वेंचणुकेचो निकाल बदलता. देखून खंयच्याच लोभाक बळी पडनासतना, आमच्या विवेकान मतदान करप हें आमचें कर्तव्य.
2). प्रलोभनांचे भकीक पडप
आमिषां भशेन केन्ना केन्नाय भावनीक वा वंशीक प्रलोभनां दितात. ‘आमच्या जातींतलो/धर्मांतलो कोणूय वेंचून आयलो जाल्यार आमकां बरें जातलें’ असो असो विचार समाजांत फूट घालता आनी योग्य उमेदवार वेंचपाक आमकां चुकतात.
गैरसमज : म्हज्या समाजांतलो/ धर्मांतलो मनीस सत्तेर आसत जाल्यार आमचे प्रस्न बेगीन सुटावे जातले.
खरी गजाल : खंयचोय फुडारी वेंचतना ताची तांक, अणभव आनी पुराय समाजाक आपल्या वांगडा व्हरपाची वृत्ती म्हत्वाची. फकत जात वा धर्माचेर आदारून मतदान केल्यार सक्षम आनी दृश्टीकोन आशिल्लो फुडारी आमकां चुकूं येता. हाका लागून समाजीक समानतायेत तणाव वाडपाचो संभव आसता. देखून उमेदवाराची पात्रताय आनी ताच्या धोरणांचेर लक्ष केंद्रीत करप चड म्हत्वाचें.
3) दबावाचे भकीक पडप
चड करून कांय गट वा व्यक्ती मतदारांचेर दबाव हाडपाचो यत्न करतात. मतदार धमक्यांक लागून वा समाजीक बहिश्काराची भिरांत आशिल्ल्यान मतदार आपल्या इत्सेआड मतदान करतात, जशें देखीक ‘आमचे अमूक उमेदवाराक मत दिवंक ना जाल्यार…’
गैरसमज : ‘हांव तांचे आड गेलो जाल्यार म्हाका वा म्हज्या कुटुंबाक हानी जातली.’
खरी गजाल : भारतीय संविधानांत आमकां गुप्त मतदानाचो अधिकार दिला. हाचो अर्थ तुमी कोणाक मत दिलें तें कोणाकूच कळचें ना. देखून कसल्याच दबावाक बळी पडनासतना, निर्भयपणान मतदान करपाचो अधिकार वापरप हें आमचें कर्तव्य.कोणूय दबाव हाडटा जाल्यार वेंचणूक आयोगा कडेन हे विशीं कागाळ करपाची गरज आसा.

एकाच चिन्नाचेर मतदान करप
कांय मतदार फकत पक्षाच्या चिन्नाचेर वा आपल्या आवडीच्या फुडाऱ्याचे प्रतिमेचेर आदारून मतदान करतात. उमेदवाराची पात्रताय, ताची फाटभूंय वा पक्षाचे धोरण तांचो विचार करिनात.
गैरसमज : ‘म्हाका हो पक्ष आवडटा, देखून हांव तांच्या उमेदवाराक मत दितलों.’ वा ‘एक खाशेलो फुडारी खूब बरो आसता, देखून ताचें आड कोणूय उबो रावलो तरी हांव ताका मत दितलों.’
खरी गजाल : दरेक वेंचणुकेंत उबो रावपी सगळे उमेदवार सारके नात. एकाच पक्षांत बरे आनी उणे बरे उमेदवार आसूं शकतात. देखून फकत पक्षाच्या प्रतीकाचेर वा फुडाऱ्याचे लोकप्रियतेचेर आदारून मतदान करप योग्य न्हय. दरेका उमेदवाराचें वैयक्तीकपणान मूल्यमापन करप आनी तुमच्या मतदारसंघा खातीर कोण योग्य आसा हाचो विचार करप म्हत्वाचें.
जागृत मतदाराची भुमिका
एक म्हायती आशिल्लो मतदार म्हूण आमी ह्या चुकीच्या समजुतीं पासून पयस रावपाक जाय. तुमचें मत मोलादीक आसा आनी ताचो आमी विचारपूर्वक वापर योग्य निकशाचेर आदारीत आनी आमच्या विवेकान घेतिल्ले निर्णय, खंयच्याच आमिषाक, प्रलोभनाक वा दबावाक बळी पडनासतनाच एक घटमूट लोकशाय निर्माण करूंक शकतात. मतदान हो फकत हक्क न्हय, तर एक जापसालदारकी. ही जापसालदारकी योग्य रितीन पाळून आमी आमच्या देशाच्या फुडाराक बरी दिका दिवंक शकतात. देखून दरेक वेंचणुकेंत सक्रीय वांटो घेयात आनी एक जबाबदार नागरीक म्हूण आपलें कर्तव्य पाळात.

सुदिन वि. कुर्डीकार
8275425404