भांगरभूंय | प्रतिनिधी
अवेसरा कडल्यान देवी शिमो बांदून घेता. हे प्रक्रियेक ‘शिमो दाटणी’ म्हणटात. पालखी देवळांत येतच देवीचो आशिर्वाद, कौलां घेतात आनी…
देवी कामाक्षा महात्म्या संदर्भांत स्कंदपुराणांत उल्लेख मेळटा. हे नोंदी प्रमाण, सद्याच्या राय गांवांत एक अग्निमूख नांवाचो वेद शास्त्रांत निपूण आसललो एक ब्राम्हण रावतालो. हो ब्राह्मण विष्णूचो परमभक्त आसलो. एक दीस रानांत समिधा हाडपाक गेल्ले कडेन महिषासुराच्या पुतान ताका उबारून व्हेलो. हें अग्निमुखाक कळटाच ताणें विष्णुचो धावो केलो. देव विष्णू ताचेर प्रसन्न जालो आनी घडलेली गजाल सांगली. विष्णून ताका कामाक्षी कडेन आधार मागपाक सांगलें. अग्निमुखान कामाक्षीचो धावो केलो. देवी ताच्या उल्याक पावली आनी ताच्या पुताक सोडयलो. आनी त्या दिसा थावन देवी राय गांवांत वसली.
थोड्यांच्या मतान, अग्निमूख ब्राह्मणान देवी कामक्षीक सध्याच्या आसाम राज्यांतल्यांत मरूप प्रदेसांतल्यांत गोंयांत हाडली. आयच्या रै वा राय गांवांत स्थापना केली. कामाक्षी देवीची मुर्ती पळयल्यार तिचे भितर महिषासुरमर्दिनीचें रूप झळकता. पुर्तुगेजांच्या धर्मांतराच्या षडयंत्राक राय गांवूय सुटलो ना. भक्तांनी आपल्या देव, देवीची स्थापणूक वाजें- शिरोडें गांवांत केली. हो गांव देवीच्या भक्तांच्या मनाक बरो भावलो ना. मागीर तांणी दोंगराच्या खोलायेच्या वाठारांत देवीची स्थापना केली. आनी देवी कामाक्षी शिरोडेचीं जाली. मनांतली इत्सा पुराय करपी ही देवी कामाक्षी. तिची जात्रा, वसंतोत्सव, शिबिकोत्सव, शिगमो जाता. देवीचीं दिवजां खूब फामाद. म्हयन्याचे दर अमाशेक गोंयच्या चारूय दिकांतले लोक कामाक्षेक चल्ले.
नवरातींच्या वेळार कामाक्षीच्या मखरोत्सवाची वाट तर लोक व्हडा उमळशिकेन पळयतात. ह्या देवळा वांगडाच देवी शांतादुर्गेच्या देवळांत घट स्थापन करतात आनी रुजवण घालतात. दर दिसा नवचंडी (सप्तशती) पारायण जाता. अभिशेका उपरांत आरती जातात आनी मागीर घटांच्यो आरती. नेमान देवीक प्रसाद, म्हानैवेद्य जाता. देवीचीं मखरां न्हेसयतात. दोन मखरां आसात. एक ल्हान आनी एक व्हड. देवीक तरेकवार भांगराचे नग तनमणी, लक्ष्मीहार, गळसऱ्यो, चपलाहार, सुरंगी हार, तरेकवार गळशिऱ्यो, गिजबिजें, चपला हार, लक्ष्मी हार आनी कितलेशेच भांगराचे नग. दर दिसा वेगळे नग. वेगळे वेगळे नग घाल्ले देवीचे रुप मनांत भरपा सारकें आसता. ह्या वेळार देवीचें दर्शन घेतलो भक्त मागणें मागचे पयलीं धादोस जाता. चतुर्थी मेरेन (चवथी रात) देवी कामक्षीक धाकट्या मखरांत बसयतात आनी ललिता पंचमी सावन व्हडल्या मखरांत. देवीक मखरांत बसयले उपरांत किर्तन जाता. देवी मखरांत बसून किर्तन आयकता. पारंपरीक वाद्यां, घांटीच्या नादार देवी आवंताद मखरांत बसून आरती आयकता. देवीचें धोलप हो एक आगळो वेगळो नजारो.
मखरांत बसून धोलतले देवीक पळयन दिसता. देवी दरेका भक्ताक पळेता आनी दोळ्यांतल्यानूच भक्तां कडेन संवाद करता. देवीची काया पळेवन शिरंतरांत एके तरेची उर्जा भरता. मखर सगळ्या दिकांनी धोलता, देवी धोलता तशी तशी आरत जाता. एका फाटल्यान एक तिनशें पासश्ठ वातींचो जोड देवीक पेटयतात. पेटत्या जोडव्यांच्या अग्नीचें तेज देवीच्या मुखामळार फांकता.
वाद्यां, संस्कृती आनी कलेचो हो त्रिवेणी संगम, पूण त्याच बरोबर ब्राह्मणी, वैष्णवी अनी महेश्वरी ह्या तिनूय देवींचो त्रिवेणी संगम आपल्या भितर करून घेवन देवी शंख, चक्र, गदा, त्रिशूल, अर्धचंद्र, म्हासर्प, धनुष्य अशीं आवतां घेवन हंस, हती, गरूड, कमळ, वाग, शींव, मोर अशा वाहनाचेर बसून देवी पारंपरीक आनी रुजवण लोकांक वाटतात आनी देवी शिवनाथी वचून शिवनाथाक दसऱ्याचें आमंत्रण दिता. नमी दिसा देवीक शिवनाथी सावन दसऱ्याचें आमंत्रण येता. विजयादसमी दिसा सगळ्या देवांक आनी मानकऱ्यांक राखणेचें गाराणें घालतात. मागीर तरगणीं जाता. श्रीकामाक्षी आनी श्रीशांतादुर्गेची अशीं दोन तरंगा बांदतात, सजयतात. हाका घोंस बांदप म्हणटात. मागीर गाराणें जातासर पुरसाचो अवेसर (भार) येता. अवेसराचें मार्गदर्शन मेळटच गोविंदा गोविंदा म्हणटात. आमोरेर श्रीरामेश्वर घोड्यार बसून शीम हुंपपाक भायर सरता. देवळाचे सभासद दिवटी, अब्दागिरां, पारंपरीक सत्री घेवन देवीक इलामत दिता. ही मिरवणूक बाजारा कडेन आपट्याच्या पेडा मेरेन वयता. तो मेरेन शिवनाथाची पालखी पेडार पावता. दोनूय पालख्यो पेडार पावले उपरांत आरती जाता आनी सोने लुटपाची कार्यावळ जाता. आपट्याचीं पानां सगळ्यांक वाट्टात. देव आपल्या देवळांनी परत येतात.
दुसरे दिसा कौलां जातात. देवी मुखार गाराणें जाता. तरंगां मंडपांत हाडटात. पालखी गांवच्या उत्सवाक वचपाक भायर सरता. रोजांच्या माळांनी पालखी न्हेसता. पालखी, तरगां शिमे मेरेन वता. हांगा श्रीरवळनात देवाची तरंगां आनी शिवनाथाची पालखी येता. परत गाराणे जाता. अवेसर येता. अवेसरांचो मेळ जाल्या उपरांत दोनूय पालख्यो दुसऱ्या पिंपळा कडेन वतात. हांगा देवीचें मानपान जाता. उपरांत पालखी मुखेल दरवांट्या कडल्यान पेडार येता. हांगा आरती, कौलप्रसाद जाता. अवेसरा कडल्यान देवी शिमो बांदून घेता. हे प्रक्रियेक ‘शिमो दाटणी’ म्हणटात. पालखी देवळांत येतच देवीचो आशिर्वाद, कौलां घेतात आनी उत्सवी पर्वणी सोंपता. नवरातीच्या उत्सवा वेळार देवीच्या देवळांत म्हाप्रसादाची तजवीज आसता.
(म्हायती : श्रीकामाक्षी देवस्थानाचे वांगडी उल्हासबाब पै रायकार हांचे कडल्यान.)
प्रीता परब
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
