भांगरभूंय | प्रतिनिधी
चोरूं (शीत) शिजयतात आनी रवळनाथाच्या देवळाच्या चारूय वाटांनी मध्यानेर शिंपडायता. गावांत कसलीच भूतबादा जावंची न्हय म्हूण भुतां-खेतांक वाडपाची ही प्रथा.
देवूळ संस्कृतायेंत गिरेस्त आसलेल्या गोंयांत सदांकाळ गोंयकारांक आपल्या देव आनी देवींची राखण मेळ्ळ्या. गांवांत आसलेल्या दरेका दैवताचो मान गोंयकारांनी राखला आनी ताचे सण दबाज्यान मनयतात. वर्सभर ल्हान-व्हड उत्सव दरेका देवळांत जातात. जात्रा, दिवजां त्या गांवचो लोक आनी देवाचे कुळावी मनयतात. ह्या सगळ्या दैवतां मदीं सगळ्या गोंयकाराची माय म्हणल्यार शिरगांवची लयराई माय. गोंयां सयत कर्नाटक, म्हाराश्ट्र राज्यांतले भावीक तिचे जात्रेक नेमान हाजेरी लायतात आनी आशिर्वाद घेतात. देवीचे जात्रेचें खाशेलेंपण म्हणल्यार धोंड, होमखण, होमखणांतलें अग्निदिव्य, कौल आनी मोगरेची फुलां. मोगरेचीं फुलां बरोबर देवीक पिटकुळेचीं फुलां आनी कुड्याचीं फुलां आवडटात. अग्निदिव्य पळोवपाक आनी जात्रेक हाजेरी लावपाक संवसाराच्या खाची कोनशांतल्यान लोक येतात. सोशल मिडियाचेर पळयतात. देवीच्या धोंडांची संख्या अंयशीं हजारा वयर आसा. देवी लयराई आनी तिचे जात्रेक लागून शिरगांव आयज जगाच्या नकाशार नामनेचो गांव जाला.
शिरगांवची कळस रुपी देवी देवळांत आसता. शेकड्यांनी वर्सां आसलेलो हो शिवशक्ती, ब्रह्मशक्ती आनी विश्वशक्तीचो कळस. देवीची भांगराळी मुर्त लागींच आसलेल्या पुरयताच्या घरांत आसता. श्रावणांतले सोमार, दिवाळी जावन येता तो पयलो मंगळार शिरगांवां ‘नवो मंगळार’ म्हूण मनयतात. ह्या नव्या मंगळारा, देवीच्या काल्याक आनी नवरातींक ही मुर्त देवळांत हाडटात. देवी लयराईच्या देवळांत घटस्थापना जायना. कळस रुपी देवी आसलेल्यान ह्या देवळांत घटस्थापना जायना. ते दीस जुस्त बारांक पुरयताच्या घरांतल्यान देवीक देवळांत हाडटात. देवळाच्या गाबाऱ्यांत देवीचें चांदीचें मखर बांदतात. भांगराच्या तरेकवार नगांनी तिका श्रृंगारतात. तरेकवार फुलांनी देवीचें मखर सजयतात. देवीक हतयाचेर बसयतात. मखरांत बसयतना देवळाचे चौगुले मानकरी, देवस्थानाचें मंडळ, सगळे पुजारी हाजीर आसतात. मंत्राच्या घोशान देवीची पुजा करतात. घटस्थापना जाल्यान देवीच्या घटाक पयली माळ घालतात आनी मखरांत देवीक माळ घालतात. पुजा, आरती, तिर्थ प्रसाद जाता. दर दिसा सप्तशती पारायण जाता.
देवीचें संवळें खूब कडक. हेर देवांच्या मखरा भशेन देवीचें मखर गाभाऱ्या भायर आसना. तें गाभाऱ्यांत आसता. मखराच्या फांटल्यान देवीचो कळस आसता. गाभाऱ्यांत जागोय कमी आसलेल्यान मखर हालयतना देवीक फकत एकेच दिकेन झोको दितात. पंचारत, कापूर आरत, जोडवें दाखयतात. देवी मखरांत बसून धोलता, धोलतनाचें तिचें रूप तेजोमय आसता. तें पळोवन मन तृप्त जाता. नवरातींच्या णवूय रातीं देवळांत किर्तन जाता. लोकांची गर्दी आसता.
गोंय, महाराष्ट्रांतल्या नामनेच्या किर्तनकारांचें किर्तन सोंपल्या उपरांत मखर धोलयतात. हेर देवळां भशेनूच मखर फकत ब्राह्मण हालयतात. गाभाऱ्या भायर रावन देवीक आरत दाखयतात. नमी दिसा रवळनाथाच्या देवळांत किर्तन जाता . चोरूं (शीत) शिजयतात आनी रवळनाथाच्या देवळाच्या चारूय वाटांनी मध्यानेर शिंपडायता. गावांत कसलीच भूतबादा जावंची न्हय म्हूण भुतां-खेतांक वाडपाची ही प्रथा. रातच्या बारांक भुतां खेतां येवन हें शीत खातात अशी श्रद्धा आसा.
दसऱ्या दिसा शीम हुपपाची कार्यावळ जाल्या उपरांत सोने लुटतात. देवळांत देवीक आपट्याचीं पानां अर्पण करतात, सांगणें, प्रसाद जाता आनी उत्सवाची सांगता जाता.
(देवी लयराईच्या देवळांतले पुजारी वासुदेव भट हांणी दिल्ले म्हायती वयल्यान.)
प्रीता परब
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
