भांगरभूंय | प्रतिनिधी
दर वर्सा 21 डिसेंबराची रात वर्सांतली सगल्यांत व्हडली रात आसता. हे राती उपरांतच्यो येतात त्यो राती ल्हान आनी दीस व्हड जायत वता. सूर्य मकर राशींत भितर सरता आनी हळू हळू वातावरणांत बदल जाता. सूर्य मकर राशींत इंग्लीश दिनदर्शिकेच्या चौदा तारखेर भितर सरता. घडये आदल्या काळार उत्तरायण जरी 21 तारखेक जायत आसली तरी पृथ्वीचे आपले भोंवतणी घुंवापचे वांगडा सुर्या भोंवती घुंवपाचे गतींतल्यान कांय बदल जाता. ह्या बदलांक लागून सुर्याची मक्रर राशींत भितर सरपाची तारीख कांय वर्सांनी बदलता. फेब्रुवारी म्हयन्यांत 29 दीस येत जाल्यार मकर संक्रात पंदरा जानेवारीक येता.
आदल्या काळार सावन भारत एक पुरायपणान शेत पिकांचेर आदारून देश आशिल्ल्यान भारतांत दर एक सण शेत, शेतकार आनी तांचे पीक वा सैमाक धरून आसतात. हिंदू दिनदर्शिकेंतल्या धाव्या म्हयन्यांत म्हणजेच पौष म्हयन्यांत येवपी मकरसंक्रात हो एक म्हत्वाचो सण. भारतांतल्या विंगड विंगड राज्यांनी ह्याच दिसा वेगळ्यावेगळ्या नांवांनी वेगळेवेगळे तरेन हो सण मनयतात. सवायशीण बायलां मकर संक्रांतीक सुगड पुजतात. सुगड म्हणल्यार सुघट. सुघट मागीर तो सुगड जाला. सुघट म्हणजे शेतांत जावपी पिकांनी भरिल्लो घट.
गोंयांत मकर संक्रातीक मातयेच्या दोन बुडकुल्यांची (दोन सुगडां) कड्डणां भरून पुजा करतात. गोंयांत चड करून व्हडलो (ल्हान तांबया येदो) मातयेच्या बुडकुल्यांत पांच तरेचीं कड्डणां (तांदूळ, वाटाणे, नासणे, मूग आनी गंव) घालतात. त्या मातयेच्या बुडकुल्याक एक खोल्लायलें धाकणें आसता. तें धांपून दवरतात. पाटार तांबडो कपडो दवरून ताचेर तांदूळ पातळावन ताचेर सुगडांची स्थापना करतात. व्हडल्या सुगडा वांगडा ल्हान सुगडांची (चिडकी मिडकी) पुजा नवी व्हंकल आपल्या पयल्या संक्रांतीक करता.
पयलें सुगड पुजन आवयगेर जाता. हरशीं सुगडां मकर संक्रांतीक सवायशिणी बायलां पुजेक लायतात. अश्योच पांच ल्हान बुडकुल्यो अशींच कड्डणां घालून दवरतात. पांच वायनां तुळशी सयत हेर देवांक काडून दवरतात. प्रत्येक बुडकुल्याच्या गळ्यांत पांच पांच काळ्यो पिड्ड्क्यो बांदतात आनी तांतू एक भांगराळो मणी घालतात. गोंयांत ह्या बुडकुल्यांक चिडकी मिडकी म्हणटात. कांय जणां आपल्या आपूण हळद पिंजर गंध फूल घालून सुगडाची पुजा करतात, तर कांय पुजाऱ्याक आपोवन सुगडांची पुजा करतात. थंडेच्या दिसांक लागून तीळ आनी गोड कोलसून केल्ले ल्हान ल्हान लाडू प्रसाद म्हूण वांट्टात. कांय जणां वर्सान वर्स सुगड पुजतात जाल्यार कांय जणां पयल्याच मकर संक्रातीक सुगड पुजतात.
तिळगूळ घेयात गोड गोड उलयात मकर संक्रातीच्याह्या संदेशान तिळगूळ अर्पण करतात. दोन सुगडां भितरलें एक सुगड पुजाऱ्याक दान दितात आनी एक दवरतात. पयल्याच मकरसंक्रांतीक धाकटीं सुगडां वायनां म्हूण दितात. सकळाच्या आदेसाक सुगडाची पुजा करतात आनी सांजेर वाड्या वेल्या सवायशिणींक आनी घरच्यांक आपोवन वायन दितात. ह्या सगल्या सुवाळ्याक हळद कुकूम म्हणटात. चिडकी मिडकी वायन म्हूण दितना, सवायशीण बायलां बरे तरेन न्हेसतात. भांगराचे नग घालतात आनी वायन व्हरपाक आयिल्ल्या बायलांक पयलीं हळद पिंजर कपलाक लावन फूल माळून जण एक एकल्याक पान सुपारी दितात. चिडकी मिडकी वायन म्हूण दिताना नाल्लाच्या एका वळ्यांत घालतात. दुसरें वळें धांपून पदराक धरून दितात (फोडिल्ल्या नाल्लांत घालून). घेतिल्ली सवायशीण बायल आपल्या पदराक धरून हें वायन घेतात.
वायन दिवप आनी घेवप हो ल्हान प्रमाणांत व्हंट भरपाचोच प्रकार. व्हंट भरतलो पदराक धरून व्हंट भरतात. पूण व्हंट घेतना ती पदराच्या पोतांत न्हय तर पदराच्या फुडल्या भागांतल्यान घेंवपाचें आसता. तो भाग व्हडलो आसता. दितल्याचें वायन केदेंय आसूं, घेतिल्लो व्हड मनान व्हड आज्ञेन तें घेता होच ताचो अर्थ.
उकडिल्ले चणे, खरपूस भाजिल्ल्या तिळांचेर साकरेचो पाक लेपडावन तांकां धवेच काटेरी केल्ले ल्हान ल्हान गुळ्यांचे रुप दिवन, जांकां तिळगूळ म्हणटात तेय बायलांक दितात. दर एक सवायशीण वायनां वांगडा हे तीळ दितातच. ह्या तिळां वांगडा आतां तीळ आनी चण्याची दाळ घेवन गोडाच्या पाकांत केल्ले ल्हान ल्हान लाडू करून दितात. नवी सवायशीण पयलीं पांच वर्सां शृंगार करपाच्यो वस्तू (चिडकी मिडकी, पिंजरिचे ल्हान डबे, फणी, हारशी, लेंस) वायन म्हूण दितात. पांच वर्सां जालीं म्हणटकच कसलीय दिवपा सारकी वस्त वायन म्हूण दिवं येता.
मकर संक्रांतीक वायनां दिवपाचो सुवाळो सुरू जावन रथसप्तमीक सोंपता. ह्या इतल्या दिसां भितर बायलां आपआपलो हळदकुकूम दितात. दर एक सवायशीण बायल आपआपले परीन आपलो हळदकुकूम बरे तरेन करपाचो यत्न करतात. वायनां व्हरूंक येतल्या बायलांक खावपाक पिवपाक दिवन तांचो परामस करतात. सुपारेच्या बदलाक आतां खावच्या पानां वांगडा सुगंधीत सुपारी आतां दितात. हालिंसाराक ही एक प्रथाच जावन गेल्या.
प्रिता परब
9921382375
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
