भ्रम – आभास – भुलोवणी

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

राजकी मळार भ्रम हो लोकमताचेर प्रभाव करपी बळिश्ट साधन म्हणून दिसून येता. अपप्रचार, चुकीची म्हायती हांकां लागून राजकी भ्रम निर्माण जातात.

दूद उत्पादनाच्या मळार जायत्या वाठारांनी उपेगांत हाडटात त्या एका प्रयोगा विशीं वाचलें. गोरवांनी चडांत चड चड दूद दिवचें
  म्हूण तांच्या दोळ्यांचेर आभासी वास्तव निर्माण करपी म्हणल्यार व्हर्च्युअल रिएलिटी दाखोवपी गॉगल्स बसयतात. हाचे भितर तांच्या दोळ्यांक पाचवोचार असो वाठार आनी लुसलुशीत तण दिश्टी पडपाची वेवस्था केल्ली आसता. हाचो परिणाम म्हूण, आपूण जें कितें खाता तें पाचवेचार आनी पुश्टीक आसा असो भ्रम गोरवांच्या मेंदवात तयार जाता आनी ताका लागून तीं गोरवां सादें खाण खावन लेगीत अदीक प्रमाणांत दूद दितात. हो प्रयोग वाचलो आनी विचारांत पडलो की मनशाच्याय जिणेंत अशे कितलेशेच भ्रम आनी आभास आसतात न्हय ? चडशे खेपे आमच्या दोळ्यांक जें दिसता तेंच अंतीम सत्य मानून आमी जियेतात. मात हो आमच्या नदरेचो भ्रम आसता काय तें एक आभासी वास्तव आसा वा ती एक भुलोवणी हें मात आमी कितले खपे चिततात ?
मनशाच्या अस्तित्वाच्या वेगळ्यावेगळ्या आंगांनी भ्रम व्यापिल्लो आसून, तो जिणेच्या वेगळ्यावेगळ्या मळार विंगड विंगड रुपांनी प्रगट जाता. चड करून पूर्वग्रहांतल्यान वा खंयच्या तरी गजालीच्या प्रभावांतल्यान निर्माण जावपी फटोवपी धारणा ह्यो मनशाचे समजुतीक, वागणुकेक आनी समाजीक कृतींक आकार दिवंक शकतात. भ्रम, फटोवपी धारणा वा वास्तवाचे चुकीचे अर्थ मनशाच्या अस्तित्वाच्या धाग्यांनी गुंतागुंतीन विणिल्ले आसात. वैयक्तीक संबंद, अर्थीक प्रतिमान, समाजीक नेम, राजकी परिदृश्य, तंत्रगिन्यानाचो परिणाम हाका लागून निर्माण जावपी भ्रम मनशाच्या जाणविकायेचेर परिणाम करता.
वैयक्तीक संबंदांच्या मळार मनशाचे खंयच्याय धारणाचो खोलायेन परिणाम जावंक शकता. आपल्या आवडीच्या एखाद्या मनशाक आदर्श मानपाची एक प्रवृत्ती आसता आनी वस्तुनिश्ठ वास्तवा परस आपल्या इत्सा कडेन जुळपी प्रतिमा आमी मनांत तयार करतात. ह्या आदर्शीकरणाक लागून चडशे खेपे अवास्तव अपेक्षा निर्माण जातात. जेन्ना जोडिदाराची प्रत्यक्ष वागणूक ह्या अपेक्षे भायर वता तेन्ना मनशाची निराशा जाता. वेगळ्यावेगळ्या माध्यमांनी आनी संस्कृतीक कथांनी पोसवण दिल्ल्या परिपूर्ण संबंदाचें आकर्शण ह्या व्यक्तीगत पावंड्या वेल्या भ्रमांक कायम दवरपाक योगदान दिता अशेंय दिसता.
अर्थीक मळार लेगीत जायते तरेचे भ्रम आमकां पळोवंक मेळटात. बाजारपेठेंतली चलती आनी वाड हांचे विशीं जायते खेपे सर्वसादारण मनशाक तसो खोलायेन अदमास आसना. खंय तरी आयकल्ल्या वा कोणे तरी सांगिल्ल्या एखाद्या गजालीचेर निंबून लोक आपलो निर्णय घेत आसतात. फुगयिल्ल्या आंकड्यांक लागून जायते खेपे सामुहीक भ्रमाचे बळी आमकां दिश्टी पडटात. गुंतवणूकदार तेजीच्या टप्प्यांत सासणाची वाड जावपाच्या भ्रमाक बळी पडूं येता, शिटकावणी दिवपी चिन्नां कडेन आडनदर करून आनी धोक्याची वागणूक आपणावंक शकतात. मात हो बुडबुडो फुट्टा तेन्ना मात तांकां ताचे वायट परिणाम भोगचे पडटात.
समाजीक नेम आनी संस्कृतीक भ्रम समाजीक वास्तवाची बांदावळ करपाक योगदान दितात. चड करून भौतीक गिरेस्तकायेक आनी समाजीक प्रमाणीकरणाक बांदून दवरपी येसस्वी कल्पना वैयक्तीक आकांक्षां भितर आनी वागणुकेंत भ्रम निर्माण करतात. येसस्वीपणाच्या तथाकथीत निशाणांचो सोद घेतना लोक तांच्या खऱ्या आवडीं कडेन आनी मुल्यां कडेन केन्नाच पावनात. समाजीक भ्रमांतल्यान मुक्त जावपा खातीर ह्या तथाकथीत आदर्शांची तपासणी करची पडटा आनी प्रामाणीक अंतर्मूख जावन विचार करचो पडटा.
राजकी मळार भ्रम हो लोकमताचेर प्रभाव करपी बळिश्ट साधन म्हणून दिसून येता. अपप्रचार, चुकीची म्हायती हांकां लागून राजकी भ्रम निर्माण जातात. राष्ट्रीय श्रेश्ठतेच्या भ्रमांक वा कल्पीत धमक्यांक नागरीक बळी पडूं येतात, जाका लागून तांच्या मतदान निवडीचेर आनी विशिश्ट धोरणांक आदार दिवपाचेर परिणाम जावं येता. राजकी भ्रम वळखून ते पयस करप हें म्हायती पूर्ण आनी सहभागी लोकशाय वाडोवपा खातीर भोव म्हत्वाचें आसा.
तंत्रीक उदरगतींतल्यान आयज भ्रमांक नवो आयाम मेळ्ळा. खासा करून सोशल मिडियाच्या युगांत ऑनलायन मळार एखाद्या व्यक्तीक स्वताची आदर्श आवृत्ती सादर करपाक मेळटा, जाका लागून परिपूर्णताय आनी येसस्वीपणाचे भ्रम निर्माण जातात. ह्या भ्रमांक लागून समाजीक मळार तुळा करपा हेतान लोकांच्या मनांत अपर्याप्त भावना आनी स्वता विशीं अवास्तव अपेक्षा निर्माण जावंक शकतात. ते भायर आभासी संवादांतल्यान जोडणीचो भ्रम मनशाच्या खऱ्या संबंदांची खोलाय अस्पश्ट करपाक शकता.
मानसीक स्तरा वेले भ्रम वैयक्तीक नदर आनी निर्णय घेवपाच्या तांकीचेर परिणाम करतात. मनशाचो पूर्वग्रह, आदींच आशिल्ल्या समजुतींची पुश्टी करपी म्हायती सोदपाची आनी ताचो अर्थ लावपाची प्रवृत्ती अशा मानसीक भ्रमांक बळगें दिता. मर्यादीत गिन्यान आशिल्ली वा योग्यताय नाशिल्ली व्यक्ती आपल्या तांकीचो चुकीचो अदमास काडटा. ह्या भ्रमांचेर उपाय करपा खातीर विमर्शीक विचार करपाची कुशळटाय वाडोवप, बौद्धीक नम्रताय आपणावप गरजेचें आसता.
वैयक्तीक संबंद, अर्थीक प्रतिमान, समाजीक नेम, राजकारण, तंत्रगिन्यान हांचे भितरल्यान तयार जाल्ले भ्रम मनशाच्या धारणांची गुंतागूंत अधोरेखीत करतात. ह्या भ्रमांक वळखून तांकां मार्गदर्शन करपाक सत्य सोदपाची, विमर्शीक विचार करपाची आनी स्वताची जाणविकाय करपाची वचनबद्धताय जाय पडटा. वास्तवाचेर आदारिल्ली मानसीकताय आपणावप, व्यक्ती आनी समाजाक निर्णय घेवंक आनी खरी पूर्णताय मेळोवपाक सक्षम करता.
निमाणें, मनशाच्या जिविताच्या विंगड विंगड आंगांतल्यान भ्रम असंख्य रुपांनी प्रगट जातात. तातूंतल्यान धारणा आकार घेतात आनी वागणुकेचेर प्रभाव करतात. वैयक्तीक संबंदांच्या अंतर्गत गतीशीलते सावन राजकारणाच्या जागतीक पांवड्या मेरेन मनशाच्या अणभवाच्या गुंतागुंतीत भ्रम विणिल्लो दिसता. ह्या भ्रमांचें अस्तित्व मान्य करप हेंच तांचो प्रभाव उक्तो करपाचें आनी संवसाराची चड प्रामाणीक आनी बारीकसाणीन आमची समजूत वाडोवपाचें पयलें पावल. आमचे भोंवतणी आशिल्ल्या भ्रमांक पयस करपा खातीर चडांत चडा ज्ञानधिष्ठित यत्न करप होच आमचो यत्न आसचो.

प्रा. चिन्मय मधू घैसास
9823728640