भांगरभूंय | प्रतिनिधी
भोपाळांत आशिल्ल्या साहित्य अकादेमीच्या उन्मेश फेस्टिव्हलाचें आमंत्रण आयिल्लें तेन्ना हांव उमेदीन फुलिल्लें. ती चार दिसांची खूब व्हडली कार्यावळ आशिल्ली. तशें खंयी प्रवासाक वचप म्हळ्यार हांव फुलतांच. हांव खूब कडेन भोंवलां, पूण मध्यप्रदेशांत तेन्ना मेरेन पावूंक नाशिल्लें.
जेन्ना जयंतीय म्हजे बरोबर आसा म्हणून कळ्ळें, तेन्ना म्हजी खोशी दोट्टी जाली. आमी पयस पयस सुवातांनी पावूंक नात, थंय साहित्य अकादेमी अशा कार्यावळींनी धाडटा. तेन्ना आमी एक दीस चड रावन तो वांठार भोंवून पळयतात. तेन्नाय आमी तशेंच थारायिल्लें.
अशें खंयी वचपाचें आसता तेन्ना हांव थंयची म्हायती पयलींच काडटां. तेन्ना, भोपाळाक वचचे पयलींच हांवें थंयच्या थळांची आनी हेर सगळी म्हायती घेतिल्ली. भोपाळ पावचे पयलींच हांवें भोंवंडी केल्ली अशें म्हणल्यार अतिताय जावची ना.
भोजपाल हें शार राजा भोजान इकराव्या शेंकड्यांत वसयल्लें, भोजपाल ह्या नांवाचे बऱ्याच शेंकड्यां उपरांत भोपाळ जालें. आनी अठराव्या शेंकड्यांत धाडसी योध्यो दोस्त महंमद खान हाणें आयच्या ‘भोपाळाची बुन्याद’ घालो. म्हणून हांगा पोरणें भोपाळ आनी नवें भोपाळ अशे भोपाळाचे दोन वांटे आसात. पोरण्या भोपाळांत पोन्नकुटीं घरां, उगडी गटारां, गर्दी आनी बुरशेपणां चड आसात. ह्याच भागांत तीन सुंदर आनी प्रसिद्ध मशिदी आसात. सिकंदर जहांची धूव शहाजहाँ बेगमीन ताज मशीद बांदपाक सुरवात केली आनी ती मेली. उपरांत ती मशीद पुराय केली. आज ती भारतांतली सगळ्यांत व्हड मशीद म्हणून वळखतात.
नवें भोपाळ म्हळ्यार सगळ्या सुखसोयींनी सज्ज अशें आधुनीक शार. पाचव्याचार सुंदर बागांनी नटिल्लें. भोपाळाची आनी एक वळख आसा. ताका तळ्यांचो गांव म्हणटात. थंय सुमार आठ ल्हान-व्हड तळीं आसात. तातुंतलीं दोन तळीं सामकीं फामाद. एक तळें आकांताचें व्हड. ताचे कडे-कडेनूच हें शार वसलां. भोपाळांतल्या लोकांक ह्या तळ्याचो खुबूच अभिमान. तीं तळीं तांच्यो सगळ्यो गरजो भागयतात. मनोरंजनय करतात, कशें तें मागीर सांगतां.
तर अशे तरेन भोपाळाची मनभोंवडी करून हांव खरे भोंवडेंचे तयारेक लागलें.
आमी भोपाळांत रातचीं पाविल्लीं. पूण लायटीचो झगझग पळोवन ह्या शाराची कल्पना येताली. आामची टॅक्सी एका तळ्याचे देगेन वताली. तातूंतय मदी-मदीं लायटी दिसताल्यो. तळें सोंपून सोंपनाशिल्लें. हे खातीर हेंच मुखेल तळें आसतलें अशें हांवें मनांत म्हळें.
हाका ‘वयलें तळें’ म्हणल्यार ‘अप्पर तळें’ म्हणटात खंय. ताचे मदेकांत व्हड पुतळो दिसलो. तो राजा भोजाचो म्हणून हांवें वाचिल्लें. आमी हॉटेलांत पावतकच साहित्य अकादमीच्या जाळवणदारांनी आमकां दुसऱ्या दिसा उन्मेष फेस्टिव्हलाक वचपा विशीं सुचोवण्यो दिल्यो.
दुसऱ्या दिसा सकाळ फुडेंच आमकां भायर सरपा आशिल्ल्यान आमी रोखडींच जेवन न्हिदलीं.
दुसऱ्या दिसा सक्काळ फुडें आमकां हॉलार व्हेलीं. उक्तावणाक राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मु येवपा आशिल्ली, ते खातीर बरी कडक तपासणी केली. आमकां बॅगां बीं कांयच हाडपाक लावू नाशिल्लें. एका आकांताच्या व्हड आनी सुंदर हॉलांत व्हरून आमकां बसयलीं. मुखावेली स्टेज बरीच लांब लचक आशिल्ली.
उक्तावण जातकच जी कार्यावळ दवरिल्ली ती सामकी अप्रतिम आशिल्ली. भारतांतल्या दरेक राज्याची म्हायती, सौंदर्य थळां आमकां व्हड स्क्रिनीचेर दाखयताले आनी राज्याची सांस्कृतीक कार्यावळ त्या राज्यांतले कलाकार माचयेर सादर करताले. इतल्यो सुंदर कार्यावळी आशिल्ल्यो, की दोळ्यांची तान-भूक न्हिवली म्हळ्यार जाता. हॉलांत बाशल्ले कडेन आमी पुराय भारताची भोंवंडी केली म्हळ्यार अतिताय जावची ना. मागीर सदांच सांजच्यो ह्यो कार्यावळी त्या हॉलांत चलताल्यो. आमी साहित्यीक कार्यावळींनी घुस्पल्लीं. आमी सात जाण गोंयकार लेखक- लेखिका आशिल्लीं.
चार हॉलांत एकाच बरोबर कार्यावळी जाताल्यो. आमच्या सातूय जाणाच्यो कार्यावळी वेगवेगळ्या दिसा आनी वेगळ्या वेळार आशिल्ल्यान आमकां एकामेकांच्यो कार्यावळी पळोवंक मेळ्ळ्यो. एकूण सत्तर भागांतले आमी शंभरां वयर साहित्यीक जमिल्ले. खूब जाणां कडेन वळख करून घेवंक मेळ्ळी. एक गुजराती बालसाहित्यकार दिलीप झवेरी म्हजो आनी जयंतीचो बरो इश्ट जालो.
पयल्या दिसाची कार्यावळ सोंपतकच हांव आनी जयंती हाॅटेलाचेर आयलीं. ह्याच हॉटेलाची टूर व्हरपाची येवजण आशिल्ल्याची म्हायती आमकां रिसेप्शनाचेर मेळ्ळी. आमी ताची गाडी घेवन थोडेशें शहर दर्शन करपाक भायर सरलीं. सांजवेळ जाल्ल्यान आमकां खंय खंय व्हर तें तांणी ड्रायव्हराक सांगलें.
ड्रायव्हरान सुरवेक आमकां आरेरा दोंगुल्लेवेल्या बिर्ला देवळांत व्हेलीं. वयल्यान पावसांत भिजिल्लें भोपाळ सुंदर दिसतालें. रिपीरिपी पावसाक लागून चड पयसुल्लेलें कांयच दीस नाशिल्लें. हें देवूळ हेर बिर्ला देवळांवरी संगमरवरी पाशाणाचें आनी निवळ-नितळ आसलें. देवळांत लक्ष्मी-नारायणाच्यो व्हड बऱ्यो मुर्ती नटोवन दवरिल्ल्यो.
देवळा मुखावेल्या आंगणांत कारंजें आसलें. पावसाक लागूनं तें बंद आसलें. ताच्या म्हऱ्यांत एका उंच चौथऱ्याचेर संगमरमरावरी पाशाणाचो एक सुंदर बरो शंख करून दवरला. देवळाच्या मात्शें सकयल बरी बाग केल्या. तातूंत सुंदर- सुंदर फुलां आशिल्लीं. पावसाक लागून आमकां थंय रावून फोटो काडपाक मेळ्ळे नात.
ह्या देवळाच्या फाटले वटेन सुंदर संग्रहालय आसा. आमी थंय पावलीं तेन्ना तें बंद जाल्लें. ड्रायव्हरान मागीर सांगलें, तातूंत राजवाड्यांतलीं ल्हान- व्हड सोबीत आयदनां आसात खंय… तशेंच पयलींच्यो मुर्ती, हेर वस्तू बऱ्यो करून सांबाळून दवरल्यात. थंयच्यान आमी वयल्या तळ्या कडेन (अप्पर लेकार) आयलीं. हाका तळें म्हणप चूक. हें एक आकांताचें व्हड तांबशा कोराचें सरोवर. भोपाळ शहर त्या सरोवराचे देगेदेगेर वसलां.
कोलन्स न्हंयेचेर मातयेचें धरण बांदपाच्या वेळार राजा भोजान हें सरोवर तयार केल्लें. हाचो चड उपयोग पिवपाक आनी नुस्त्या पासत जाता. हें सरोवर मुखार कालियासो न्हंयेच्या रूपान व्हांवता. ह्या सरोवराच्या मदेकांत व्हड असो राजाभोजाचो पुतळो उबो केला.
ह्या सरोवराच्या एके वटेन जंय दोंगुल्ली आसा थंय बऱ्या व्हड वाठारांत ‘वनविहार’ पार्क केलां. तें प्राणिसंग्रहालयांत स उपरांत लोकांक भितर वचपाक दिनात. आमी वेळान पाविल्ल्यान तेंय पळोवंक शकलीं ना.
आमच्या टॅक्सीवाल्यान थंयच आशिल्ल्या भुरग्यांच्या पार्का कडेन आमकां देंवयलीं. थंय बोटींग करपाक लायनी लागिल्ल्यो. आमकां बोटीगांक वचपा नाशिल्लें. थंय टॉयट्रेनीचें इंजीन आशिल्लें. झाडाचेर लायटी घालून तरेकवार आकार केल्ले. व्हड बरें पाशाणी गिटार करून दवरिल्लें. भुरग्यां पासत जायते तरेचे खेळ थंय आशिल्ले. खावपा पिवपाचीय वेवस्था थंय आशिल्ली. भुरगीं आनी पालकांची गर्दी आशिल्ली.
रात जाल्ल्यान आमी आनीक खंयच वचूंक पावलीं नात. आमी सरळ हॉटेलाचेर आयलीं…
माया अनिल खरंगटे
मडगांव
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
