भांगरभूंय | प्रतिनिधी
Laughter is the best Medicine, असो एक विचार असंख्य वर्सां सावन घोळत आयला. हांसप हें जिवितांत भोव गरजेचें असो अर्थ तातूंतल्यान सुचीत जाता. आयच्या काळांत मनशाच्या जिवितांत ताण, तणाव, त्रास, संकटां भरिल्लीं आसात. हाका लागून हांसप आनी दोन खीण आनंदान जगप सामकें कठीण जालां. अशा वेळार मनशाच्या जिवितांत हांसो हाडपा खातीर जायतीं माध्यमां वा साधनां तयार जाल्यात. हातूंत विनोदी नाटकां, तियात्रां, साहित्य, फिल्मां अशा वेगवेगळ्या माध्यमांचो वा साधनांचो आसपाव करूं येता. आधुनीक तंत्रगिन्यानाच्या युगांत लेगीत विनोदी साहित्याक साहित्यमोगी आनी वाचक वर्गाकडल्यान उपाट प्रतिसाद मेळत आसा. संवसारीक आनी भारतीय साहित्याच्या मळार विनोदी साहित्याचे जायते प्रकार रसिकवाचकांच्या भेटेक येतात. कोंकणी साहित्य लेगीत हाका आडवाद ना. फाटलीं कितलींशीच वर्सां कोंकणी साहित्याच्या मळार जायते लेखक विनोदी साहित्य बरोवपाक लागल्यात. हातूंत कविता, कथा, नाटक, निबंद हांचो आसपाव करूं येता. आपल्या साहित्यांत तांणी फकत विनोद मांडू ना तर मानवी जिवीत आनी संस्कृतायेच्या साबार तासांचेर उजवाड घाला. ह्याच फाटभुंयेचो एक प्रभावी आनी विनोदी शैलींतल्यान बरयल्लो संग्रह म्हणल्यार ‘भूस बरो दीस बरो’.
‘भूस बरो दीस बरो’ हें पुस्तक कोंकणींतले लेखक, शिक्षक आनी कलाकार संजय तळवडकार हांणी बरयलां. हें पुस्तक 2022 वर्सां उजवाडा आयलां आनी संजना पब्लिकेशन्स हांणी तें प्रकाशीत केलां. पुस्तकाचें नांव मुळांत सर्जनशील तशेंच गोंयच्या भाशीक आनी संस्कृतीक दायजान गुंथिल्लें आसा. पुस्तक वाचपाक घेतना खंयतरी गोंयच्या खाणा- जेवणांचेर आदारीत आसतलें वा ताची म्हायती दिवपी आसतलें अशी वाचकाच्या मनांत परिकल्पना येता. पूण जशें जशें पुस्तकाचीं पानां परतिता तशें तशें दर एका प्रस्नाची गांठ सुट्टा. गोंयच्या खाणा- जेवणांक केंद्रस्थानार दवरून सामान्य गोंयकारांची जिवनशैली पुस्तकांतल्यान शब्दबद्द केल्या अशें म्हणल्यार अतिताय जावची ना.
ह्या पुस्तकांत 29 निबंदांचो आसपाव आसा. दर एका निबंदाची शैली आगळी- वेगळी तशेंच विनोदी आंगान गुंथिल्ली आसा. देखीक ‘रिटायर्ड’ हो निबंद लेखकान लालित्यपूर्ण शैलींत बरयलां. ह्या निबंदान लेखक सुचकतायेन खूब कितें सुचोवन वता. खाण- जोवणांक एक साधन कशें वापरून जिवीत जगपाचें तत्वगिन्यान मांडटा. आयच्या मनशाची जिवनशैली हाचेर खूब बारकायेन उजवाड घालता. तशेंच गोंयच्या आदले संस्कृतायेची वळख घडोवन दोन पिळग्यांमदीं तुळा करता. देखीक- कवाथ्यांक न्हंयचें उदक हाडून घालप, पडिल्लीं चुडटां एकठांय करप, पिराडे कांपप, भांडांत उदक घालून पोंदा उजो घालप अशा साबार कृतींचो उल्लेख लेखक करता. ह्यो साबार गजाली गोंयच्या पुर्विल्ल्या जिणेशैलीची वळख नव्या तरणाट्यांक तशेंच अभ्यासकांक करून दिता.
लेखक गोंयच्या अन्न संस्कृतायेची साबार तासां आपल्या निबंदांतल्यान उक्तीं करता. आपल्या विनोदी शैलींत लेखक बरयता- “पांच पानी, सात पानी, इकरा पानी खतखतें म्हणजेच पांच तरांच्यो, सात तरांच्यो, इकरा तरांच्यो भाजयपो घाल्लें खतखतें” (पान 17-18). लेखक वाचकांक यादींच्या सांगातान भोंवडायता आनी शेवटाक अचूक एक प्रस्न दोळ्यामुखार दवरून मेकळो जाता. लेखक निबंदान बरयल्ल्या गजालीचो संदर्भ मिश्किलतायेन खाणां- जेवणां वा तांचे भोवतेक वस्तूं कडेन जोडटा. देखीक ‘नाव त्ये फालार पुर्तुगेज’ ह्या निबंदान पुर्तुगेज भास आनी संस्कृतेयाचें कोंकणी भाशे कडेन जाल्लो मेळ सांगतना लेखक बरयता- “कोंकणींत पुर्तुगेज भास केन्ना भरसली आनी वांसरेंतल्यान रांदचे कुडींतल्या बुयांवांत केन्ना पावली तें कळ्ळेंच ना” (पान 20). हें सांगतना पुर्तुगेजांचे कारकर्दींत गोंयची समाजीक- संस्कृतीक परिस्थीती वाचकांचे नदरे मुखार दवरता.
“Language is the roadmap of culture” ही व्याख्या अभ्यासकांनी आनी विचारवंतांनी मांडिल्ली दिश्टी पडटा. भास आनी संस्कृती हांचो लागीचो संबंद आसता. कोंकणी भास ही कोंकणी संस्कृतायेची वळख घडयता. ह्या पुस्तकांत लेखकान गोंयच्या संस्कृतायेच्या संदर्भांत बरयतना कोंकणी भाशे कडेन आडनदर करूंक ना. आपल्या निबंदांनी तांणी कोंकणी भास आनी संस्कृतायेची गिरेस्तकाय दाखयल्या. नुस्त्याच्या साबार खाणाचें खाशेलपण सांगतना कोंकणी उतरावळी कडेन ते आडनदर करनात. कोंकणी भाशेंत घोळपी साबार म्होंवाळ आनी नकसूद उतरांचो प्रयोग ते आपल्या बरपांत करतात. देखीक- धबधबीत, खणखणीत, झणझणीत, कडकडीत, फडफडीत, करकरीत आदी.
लेखकाक गोंयच्या संस्कृतायेचो अभिमान आसा. आदली लोकसंस्कृती ना जायत चल्ल्या हाचो हुस्को लेखक जायते कडेन उक्तायता. हें करतना खंयतरी आयच्या पिळगेची जिवनशैली आनी विचारसरणी हाचोय संदर्भूय तो जायते कडेन जोडटा. जायते कडेन तो विशेश कुरवो आनी चिन्नांचो वापर करून आपले विचार वाचकाच्या मनांत रुजयता. लेखक म्हणीं- ओपारींचो वापर करून आपले विचार वाचका मेरेन पावयता. लेखकान निबंदांनीं सादी आनी सुटसुटीत वाक्यरचना केल्या. देखीक- “घोस्तान जीण जगची”, “वर्साचीं अळमीं खालीं नात जाल्यार तें वर्सभर मनाक खाता”. लेखकान आपल्या निबंदांची बांदावळ करतना नीज आनी विसरायेर पडिल्ल्या कोंकणी उतरांचो वापर केला. तशेंच पुर्तुगेज आनी इंग्लीश उतरांचो फावो त्या सुवातेर वापर केला. हाका लागून निबंदाक एक सहजताय वा फ्लो फावो जाला. घरांतलें खाण, सुकें खाण, जात्रेक मेळपी खाण, हरवीं फळां, भाजी, नुस्तें हांचें वर्णन करतना लेखकान गोंयच्या अन्न, वस्त्र, घर, कुटुंब, कला, भास, लोकवेद अशा वेगवेगळ्या संस्कृतायेचें दर्शन घडयलां. कलात्मक, सुचक वाक्यप्रयोग आनी विनोदी शैलीचो वापर करून लेखक वाचकाक हांसोवन हांसोवन चिमटे काडटा अशें म्हणल्यार चूक जावची ना.
रजत अ. हेगडे
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
