भांगरभूंय | प्रतिनिधी
वयल्या वर्गाचें अनुकरण करप आनी तांचे कडेन सर्त करपाक धडपड करप, हीच आमच्या समाजाची वृत्ती जाल्ली आसा.
होमखण
विद्यार्थ्यांचे तकले वयलें अभ्यासाचें वजें आनी फाटी वयले दप्तराचें वजें दिसानदीस वाडत आसा. जुलय म्हयन्यांत शिक्षण खात्यान एक ‘फरमान’ (परिपत्रक) काडून विद्यार्थांच्या बॅगांचें वजन थारावन दिलां. हो प्रस्न तसो नवो न्हय. खूब वर्सां सावन ह्या विशयाचेर चर्चा चालू आसा.
शाळेंतल्या बॅगांच्या वजनाक लागून भुरग्यांचे कुडीचेर वायट परिणाम जातात. फाटदुखीच्यो समस्या येतात. तशेंच मानेचे प्रस्न उप्रासतात. 1993 त प्रो. यशपाल कमिटीन ह्या विशयाचेर खोलायेन अभ्यास करून बॅगांचें वजन भुरग्यांच्या वजना परस 10 टक्क्यां परस कमी आसचें अशें सुचयलें. ते प्रमाणें शिक्षण खात्यान 2002 त कांय म्हत्वाचीं मार्गदर्शक तत्वां जाहीर केलीं. 2017 वर्सा तांची परत याद करून दिली आनी आतां 7 वर्सांनी परत याद करून दिवची पडली. त्या अर्थान ही सुचोवणी कोणेंच व्हड गंभीरतायेन घेतली ना, अशें स्पश्ट दिसून येता. शालेय मुख्याध्यापक, शिक्षक आनी पालक, सगल्यांनी ह्या सुचोवणे कडेन आडनदर केली. लागीं लागीं पाव शेंकडो ही समस्या निश्क्रीय अवस्थेंत उरली म्हणपाची. हाच्या फुडेंय कांय बदल घडटले अशी आस्त धरपाक समाजाची मानसिकताय आजून मेरेन तरी दिसून येना. अशे अहवाल वा सुचोवण्यो येतात कितल्यो आनी वतात कितल्यो! तांची अंमलबजावणी केन्नाच जायना. निमणें त्यो सुचवण्यो आनी अहवाल कागदांतच गुठलावन उरतात.
खंयचीय समस्या जावं; समाजीक जावं वा राजकी नाजाल्यार शिक्षणीक जावं, समस्यां भोंवतणीं वाद निर्माण करून तो घाणो एक सारको घुंवडायत दवरप होच आमचो सगल्यांचो मुखेल कार्यक्रम जावंन बसला. मुळाव्या पांवड्यार माध्यमाचा प्रस्न म्हणा वा शिक्षणाचो दर्जो म्हणा वा परिक्षा पद्धत, फाटलीं कितलींशींच वर्सां ताचेर फावो तो उपाय येना. हाचे वयल्यान आमची मानसिकताय कितली अढळ जाल्या तें कळटा.
आपलो भुरगो पुस्तकांचें व्हडलें बॅग फाटीर मारून स्कुलांत वता हें पळोवन पालकांचें हड्डें फुलून येता. केजी सावन ही प्रथा सुरू जाता. पूण ह्या व्हडल्या बॅगाच्या वजनाचो भार घेतना आपल्या भुरग्याच्या कुडीचेर कितें परिणाम जातात आसतले, हाचो विचार करपाची तांक आमच्यांत ना. एक प्रथा जावन तें चलत आसा.
पाठ्यपुस्तकां, होमवर्क, वर्कबुक, क्लासवर्क, विज्ञान जर्नल, कंपास बॉक्स, टिफीन बॉक्स, व्हॉटर बॉटल, रेनकोट अश्या अनेक सामुग्रे खातीर बॅग फुगत वता. तशेंच भुरग्याचेंर भूल घालपाक वेगवेगळ्या डिझायनांचीं आनी आकारांचीं दप्तरां बाजारांत विकपाक येतात. शालेय साहित्या वांगडा ताच्या वजनाचो भार वाडटा. स्कूल बॅगाची सायझ येदी आसता की बॅग बांकड्यांत वचना. खर्च परडवना म्हणून बांकांची सायझ ल्हान जाता. भुरग्यांक बॅग जमनीर वा मांडयेर दवरून बरोवचें पडटा. हाचोय विचार जावपाक फावो. पूण पालक आनी शिक्षक आपली मानसिकताय बदलपाक कशेच तयार जायनात.
खंयचेय बदल सुचयतना ते कशे चालीक लागतले हे खातीर खासा मार्गदर्शन कार्यक्रम तयार करपाक जाय. तसेंच चालू वेवस्थेचो खोलायेन अभ्यास करपाक जाय. देखीक; भुरग्यां खातीर शाळेंतच पुस्तकां दवरपाची लॉकराची सोय करची, अशी सुचोवणी मुखार आयिल्ली. पूण सद्याचे परिस्थितींत तशी वेवस्था करपाची शक्यताय आसा व्हय? हाचो पयलीं विचार जावपाक जाय. तशेंच विद्यार्थ्यांक पिवपाक शुद्ध उदक मेळचें म्हूण तजवीज करपाची वेवस्था चालीक लावपाक शाळेंत नेमान उदकाची पुरवण जाता व्हय? पयलींच्या तेंपार बांयचें उदक सरळ तोडाक लायताले. आयज नळाच्या उदकाचे शुद्धताये विशीं सगल्याच लोकां मदीं दुबाव आसा. आयचो पालक आपल्या भुरग्याचे भलायकी विशीं खूब जागृत रावता. शाळेंत नितळ उदकाची तजवीज जातली हाचेर कोणचोच विश्वास उरिल्लो ना. मुळांत शासकीय यंत्रणे वयलो विश्वास केन्नाच उडून गेला.
शालेय बॅगांचे वजन उणें करात; हो प्रस्न दिसता तितलो सोंपो ना. शिक्षक आनी मुख्याध्यापक हो प्रश्न सोडोवपाक शकचे नात. ते खातीर सगल्यांच्या सहकार्याची गरज आसा. वयल्या वर्गाचें अनुकरण करप आनी तांचे कडेन सर्त करपाक धडपड करप, हीच आमच्या समाजाची वृत्ती जाल्ली आसा. आपली गरज कितली समर्पक आसा हाचो अभ्यास करपाची तांची तांक नासता आनी जांची आसता ते ह्या प्रवाहाच्या दिकेन व्हांवत वतात. अश्या विशयांचेर सगल्यांत पयलीं पालकांचो दिश्टीकोन बदलप गरजेचें थारता. तशेंच शिक्षक, तज्ज्ञ, मुख्याध्यापक आनी शालेय वेवस्थापक सगल्यांनीं एकठांय येवन एक खासा आनी व्यवहार्य असो कार्यक्रम हातांत घेवपाक जाय.
सगल्यांत पयलीं अध्यापन प्रक्रिया आनी पाठ्यपुस्तक निर्मिती सावन बदल करचे पडटले. तशेंच शालेय साधन सुविधां विशीं विचार करचो पडटलो. शिक्षकांनी आपले अध्यापन प्रक्रियेंत बदल घडोवन हाडचे पडटले. गरज नासतना पुस्तक घेवन येवपाची सक्ती करची न्हय. भाशा विशय सोडल्यार हेर विशयांत पाठ्यपुस्तकाची चड गरज लागना. होमवर्क आनी क्लासवर्काच्यो चोपड्यो कमी पानांच्यो वापरपाक येतात. तशेंच दोन- तीन विशयांच्या शिक्षकांनी एकठांय येवन एकच नोटबूक वापरूं येता. अशे तरेचे उपक्रम हातांत घेवन पयलीं मुळाव्या आनी उच्च-प्राथमीक पांवड्यार प्रायोगीक तत्वाचेर ते तपासून पळोवचे. मागीर माध्यमीक स्तराचेर ताचो विचार करपाक जाता. ते खातीर शिक्षक आनी मुख्याध्यापकां मदीं कल्पक गुणांची गरज आसा. प्रयोगशिलताय आनी सर्जनशिलताय अशे खाशेले गूण तांच्या आंगांत आसपाक जाय. ते खातीर शिक्षकांक वेगवेगळे उपक्रम राबोवपाक पुराय स्वायत्ताय जाय आनी थंयच आमची वेवस्था उणें पडटा.
परिपत्रकां काडून वा निर्देश धाडून शालेय बॅगांचे वजन कमी जावचें ना. शिक्षण खातें आनी शालेय वेवस्थापनाक हें बरें तरेन खबर आसा. खंयचीय समस्या केन्नाच सोंपी नासता. तशेंच ती सोडवप केन्नाच अशक्य नासता. ती तशीच चालू उरप हें समाजाच्या अपरिपक्वतायेचें आनी निश्क्रियतायेचें लक्षण आसा. शिक्षीत नागरिकांनी हें मतींत दवरपाक जाय.
तीन दिसां पयलीं 5 सप्टेंबराक आमी शिक्षक दीस मनयलो. ते निमितात तरी शिक्षण खातें ह्या विशया कडेन गंभीरतायेन पळयतलें अशी आस्त धरूया.
विज्ञानदूत श्रीकांत शंभू नागवेंकार
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
