भुरगेपणांतलीं तीं रूचीक खाणां

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

सकाळीं शाळेंत वतना नातीक डब्यांत कितें दिवपाचें तें आमगेर पयल्याच दिसा थारिल्लें आसता. ना जाल्यार मागीर सकाळीं सगळीच गडबड. कांय वेळार ताकाच विचारून जिनस थारायिल्लें आसतात. शाळेंत बिस्कूट, नुडल्स, पिझ्झा चॉकलेट असलें खाण हाडूंक मनाय आसा. पयल्याच दिसा सगळी तयारी करची पडटा. शिरो, फोव, कांद्या भाकरी, पोळे, उत्तप्पा, चपाती-भाजी अशे तरेचे जिनस.
म्हज्या भुरगेपणांत हांवें केन्नाय डबो व्हेल्लो म्हाका याद जायना. हांव शिकपाक मामागेर मडगांव आसतालें. आमी केन्नाच सकाळीं च्या पिल्लींय म्हाका याद जायना. सकाळीं फुडें एक पोदेर उंडो घेवन येतालो. आजी कसलेंय तरी तोंडाक ना जाल्यार चटणे बरोबर आमकां उंडे खावपाक दिताली आनी बरोबर कॉफी. तें खावन म्हजी धाकली मावशी, मामे भाव, म्हजो व्हडलो भाव आनी हांव शाळेंत वतालीं.
मदल्या सुटयेंत इश्कोलाच्या भायर भिकणांकार, आइस्फ्रूटकार, सामोसाकार उबे आसताले. कांय भुरगीं तें घेवन खातालीं. पूण हांवें केन्नाच ते जिनस विकते घेतले नात. म्हजे इश्टिणीन केन्नाय चणे-भिकणां दिल्यार हांव खातालें. म्हाका तें घेवन खावचें अशेंय केन्नाच दिसलें ना.
सांजे च्या बरोबर आजी कितेंय खावपाक दिताली. फांती बिस्कुत्यो, लाडू, शिरो असलें खाण. केन्नाय मावशेन केल्यार भजीं, बटाट-वडो. तसलें खाण चडशें आतांच्या भुरग्यांक आवडना. तांकां चटपटीत खाण चड आवडटा. पिझ्झा, बर्गर, भेळपुरी, शेवपुरी, पाणीपुरी असल्या खाणां कडेन तांकां चड ओड. शिगम्याच्या, जात्रेच्या दिसांनीं रेवड्यो, खाजें, काडयांचे लाडू असले गोड जिनस आमी खूब खाल्यात.
पयलीं कशें आशिल्लें, चवथ जायनाका नेवऱ्यो खाय नाका. आतां नेवऱ्यो, लाडू, चिवडो जाय तेन्ना करून दवरिल्लो आसता. दिवाळे बगर फोव तर नासतालेच. दिवाळे कडेन कांडून घेतिल्ले फोव सोंप म्हणसर खावपाचे. आतां सकाळीं नाश्त्याक शिवराक फोव, कांदो-बटाट फोव घालून फोव सर्रास चलतात.
चवथीच्या दिसांनी बेसन, पिठ्याचे, मुगांचे, रव्याचे अशे तरेकवार लाडू आजी, आई आनी काकी करताली. किशिच्यो गोड नेवऱ्यो, कापां, चिवडो शिवाय दूद आटोवन दूद फेणे असलीं खाणां तीं करतालीं. चवथीच्या दिसा गणपतीक निवेद्य दाखोवन ते दूद फेणे केन्ना खावंक मेळटात हाची आमीं सगळीं भुरगीं वाट पळयतालीं.
भुरगेपणांत पोळे-चटणी, तांदळांची भाकरी-चटणी हें आमचें आवडीचें खाण. सान्नां खावप फकत वर्साक दोनदांच जातालीं. चवथीच्या पंचमीक सान्नां, नाल्लाचो गोड रोस आनी मुगां गांठी आनी दुसरे फावट संवसार पाडव्याक. पणसा पानांच्या दोण्यांत उकडिल्लीं सान्नां अजून याद जातात. तो पानांचो वास अजून नाकांत आसा. व्हडल्या सान्न धांकण्यांत रान्नीर तीं सान्नां उकडपी आजी अजून म्हज्या दोळ्यांर आसा.
मार्च, एप्रीलांत झाडार पणस पिकल्या बरोबर आज्जेंलें धोंणस करप सुरू. वर्सुकी परिक्षा सोंपून घरा रिवणां वतकच म्हाका एक काम आसतालें. पिकिल्ल्या पणसाचे घरे एका तोपांत काडून आज्जेक दिवपाचे. आजी मागीर तांचें वेळांच्या चाळणीर घालून हातान म्होंव काडटाली. दांत्यार तांदूळ दळून तांचो कोणो काडून रान्नीर वयर सकयल उजो घालून भाजताली. केन्ना-केन्नाय आजी दोन थरांच्या मदीं चून्न घालूनय धोणस भाजताली. आतां रेंवेंर आयदन दवरून वा ओवनांत भाजील्ल्या धोणसाक ती सरच ना आनी आजी आईलो वासय ना.
आंब्याच्या दिसांनीं घरभर आंब्यांचो वास सुट्टालो. आमी भुरगीं पिके आंबे सोलून एका तोपांत घालतालीं. मागीर आजी एक मुंडो (काणण, पूण ताका वयर सकयल आटो नासता) घेवन आमच्या कडल्यान हळू हळू ते आंबे धोडावन घेवन तातूंतलीं आंब्याची सुतां काडून ताटांत तें आंब्याचें म्होंव सारोवन वताक दवरून सुकोवन साठां करताली. आजी पणसाचेंय साठ करताली. तें कातलेच्या कुडक्या बरोबर खावपाक कितें ती मजा.
मे म्हयन्यांत झाडा सकयल पडिल्लीं घोटां खावपाक मजाच येताली. कोणे कितले आंबें खाले, कोणे कितलीं घोंटां चोखली हिशेबच ना. आंब्याच्या दिसांनी तर आमच्या घरांत भोंवपाकय जागो नासतालो. घर भर आंबे पिकत घाल्ले आसताले.
सुटयेंत म्हजो भाव आनी हांव जेन्ना घरा येतालीं तेन्ना म्हजे दोनूय धाकले भाव म्हज्या फांटीं-फुडें आसताले. सांजे वेळार आमकां भूक लागली जाल्यार केन्ना-केन्ना आई म्हणटाली, “रावांत आं, रामदास स्वामीलो कालो कालोवन दितां तुमकां.” आमचो एकठांय घराबो आशिल्ल्यान घरांत खूब लोक. त्या शिवाय मानाय जण. म्हूण सकाळी खूब रोटयो करप जाताल्यो. त्यो सकाळच्यो उरिल्ल्यो रोटयो आई पिसुडट्टाली आनी चुन्नान कालोवन आमकां खावपाक दिताली.
आमच्या भुरगेपणांत आतां मेळटात तसलीं पेयां नाशिल्लीं. कोणूय आयल्यार पोरसांतल्या लिंबाचें सरबत ना तर च्या. त्या पिळून दवरिल्ल्या लिंबाच्या दाल्यांत साकर घालून चोखपाक वेगळीच मजा. एप्रील-मेंत भिण्णांचें सरबत, आडसराचें उदक इतलीच आमचीं पेयां. तरेकवार खाणां खातात, पेयां पितात तीं चडशीं विकत घेतिल्लीं. पयलींच्या त्या घरगुती खाणांची आनी तीं रांदपी मनशांची याद आयले बगर कशी रावत ?

प्रमिला सु बोरकार