भास अस्तुरीनितीची 

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

33 टक्के राजकी राखीवता येतना अस्तुरी मतदारसंख्येन, लोकसंख्येन भारतांत ५० टक्क्यांलागीं पावल्या. ह्या बदलाचो अभ्यास राश्ट्रीय अस्तुरी आयोगान करचो पडटलो. 

वीस वर्सांच्या राजकी, समाजीक झुजांतल्यान 33 टक्के अस्तुरी राजकी राखीवता विधेयकाची संविधान दुरुस्ती जाली.  अस्तुरी राखीवता विधेयकाक मान्यताय मेळ्ळी म्हळ्ळ्यार कायदो जालो. कायद्याची नेमावळ, रूप ठरोवप एक राश्ट्र, एक वेंचणूक येवजणेचो एक वांटो. एक राश्ट्र, एक वेंचणूक चालीक लागचे आदींच भारतीय जनता पार्टीन कांय राज्य, संघप्रदेशाचे उपमुख्यमंत्री, मुख्यमंत्रीपद अस्तुरी दिवंक आरंब केलां. देशाक फुडारांत एक अस्तुरी प्रधानमंत्री भाजपा कडल्यान मेळटली अशी आस्त बाळगुया.

मनुवादी संस्कृतायेंतल्यान एकेवटेन भाजपा भायर सरता तर आमच्या भारत देशाक एक अस्तुरी प्रधानमंत्री दिल्ली काँग्रेस पार्टी परंपारीक विचारांनी घुस्पल्ली दिश्टी पडटा. 33 टक्के राखीवतेची संद मेळूनय विधानसभा, संसदेंत 25 टक्के मतदारसंघांतल्यान अस्तुरी वेंचून आयिल्ली दिसना अशें सांगपाचे यत्न जातात. संवसारांत अस्तुरेक उंचेलें, मानाचें पद राजकी,  साबार मळांनी मेळोवपाक आयजय झगडचें पडटा हें सत. 

चली भुरग्याक आवयच्या पोटांतच मारपाचे दीस अजूनय सोंपूंक ना हें दुसरें सत. अत्याचार, छळांतल्यान ती मुक्त जावंक ना हें तिसरें सत. ते परसय तिका हिणसावप वाडत आसा हें सगल्यांत व्हड सत. तें आडावपाक अस्तुरी आयोग कायदो घटमूट करपाची गरज आसा. अस्तुरी आयोग न्याय दिवपी अधिकारिणी जाल्यार अस्तुरेचेर जावपी अन्याय, अत्याचार खिणांत सोंपतले अशें न्हय ते पासत नवी कायद्याची भास करची पडटली.

चलो, चलयेच्या जल्माक सावनच न्हय ते पयलींच ती घरांतल्या केळोवची पडटली. भास मनीसपणाची. भास मनीसजिणेची, नेण्ट्यांचे आनी जाण्ट्यांचे, तिचे, ताचे बराबरीची. ती, तो मनीस, तांकां मारुंक नाकात तीच तर स्त्रीनीती, अस्तुरीनीत. शिक्षण, रोजगारांत ती दिसता फुडारांत राजकी मळार तेंच चित्र दिश्टी पडचें. 33 टक्के राजकी राखीवता येतना अस्तुरी मतदारसंख्येन, लोकसंख्येन भारतांत 50 टक्क्यांलागीं पावल्या. ह्या बदलाचो अभ्यास राश्ट्रीय अस्तुरी आयोगान करचो पडटलो. 

राश्ट्रीय महिला आयोगाच्यो अध्यक्ष विजया रहाटकर साहित्यीक हेमा नायक हांणी अस्तुरीमृग ह्या पुस्तकांतल्यान मांडिल्ले त्या विचारांच्यो आसतल्यो. ते फकत विचार न्हय फुडाराचें सपन आशिल्लें, सत्यस्थिती,  वास्तव  पळोवन, समजून मुखार सरपाचें, वचपाचें, केजी ते पीएचडी मेरेन. रांदचीकूड, शिक्षण, वेवसाय, आरोग्याचें. सानिया मल्होत्राचो “मिसेस” सिनेमाचो प्रिमियर इफ्फी 2024 त तिच्या सांगातांत  पळोवपाची संद मेळ्ळी. तेन्नाच मिसेस जैतवंत जातली हें होल्मल्लें.   सानिया सोबीत, ग्लॅमरस नासली तरी सबळ अस्तुरी. तिच्या आंगांतले कुशळटायेन सिनेमा व्हड केला.

चलो, चलयेच्या आंगांतली कुशळटाय सोदून काडप, कुशळटायेक तेंको दिवपाचो वावर आवयबराबर बापायनय हे फुडें करचो पडटलो. आंगांतली कुशळटाय म्हणल्यार कितें? तो, ती गुणेस्त जावची, वेसनां, वायट विचारां पसून पयस उरचीं हें सिनेमांतली मिसेस सांगता.  

तो, ती लग्न जालीं ना, तांकां भुरगें जालेंना जाल्यार बोटां तिकाच दाखयतात तें कित्याक ? हें आनी हेर समाजीक प्रस्न सोडोवपाचो वगत आयला अशें सांगपी. मिसेस हो सिनेमा. तसलो सिनेमा संवसारांत जैतवंत जाता, तातूंत खोस आनी दूख दोनूय आसा.  मिसेस सिनेमाचो संगीत हो आत्मो. त्या जिणेच्या आत्म्याच्या बळग्यार ती शिकता, धांवता, नाचता, पडटा आनी परतून धावंक लागता. अस्तुरेन सदांच रांदचीकूड सांबाळप? तिणेंच धांवप? तिका मन ना? तिका आपली आवड ना? कित्याक घटस्फोटा मेरेन पावतात तो आनी ती? एकामेकांक सांबाळून रावंक तिका, ताका शिकोवंक ना? धर्म ती, तो पाळटा पूण अत्याचार ताचे परस तिचेर चड कित्याक? तिच्या आंगांत बळ, शक्ती ना म्हणून? कशें मेळटलें तिका बळगें? कालची आवय आयजय तशीच आसा? शिक्षणातल्यान ती बदलल्या, धर्मसंस्कारांतल्यान ती भायर येता, ताचे बराबरीन बसता तीच तर तिची शक्ती.

तें अस्तुरीमृगांतले सत, थोडें काणयेंतलें, थोडें विचारांचें. त्या विचारांतल्यान, भासाभाशेन हेमा मेकळेपणान उलोवपाक शिकलें. ती भास साहित्याची, ती भास विचारवंतांची, ती भास स्त्रीशक्ती, स्त्रीमुक्तीची. तीच भास अस्तुरीनीतीची आसची.

चली म्हळ्ळ्यार धन, लक्ष्मी. खंयच्याय पर्वांत जल्मली तरी ह्या खिणाचो ती उजवाडाचो दिवो, फुडारांतय उरतली. 

33 टक्के हो आरंब, फुडाराचें सपन 50 टक्क्यांचें. आडमेळीं येतलींच पूण फाटीं कित्याक सरप? फुडें वचपाची मोख तिणें दवरची. त्याच कालच्या हावेसान तिका अस्तुरीनीती मेरेन वचचें पडटलें. विजयाताई रहाटकर महर्षी धोंडो केशव कर्वे, महात्मा ज्योतीबा फुले, लक्ष्मीबाई टीळक, सावित्रीबाई फुले हांचे  भुंयेंतल्यो. तांचे कडल्यान अपेक्षा आसात राश्ट्रीय महिला आयोगाक शक्ती दिवपाच्यो.

कित्याक बदलूंक जाय राश्ट्रीय महिला आयोग? कसो जल्म जालो आयोगाचो हें अस्तुरीनीती दाखोवन दितली. आदले राष्ट्रपती व्ही व्ही गीरी हांची सून मोहिनी गिरी हांची ती वाट. ते वाटेर चलतना गोंय खंय पावलें? गोंयची स्त्रीशक्त स्वयंपूर्ण जातना नवें कितें शिकता? इगर्ज मंदीर मशिदींत ती कशी वता? केन्ना ताचे बराबरीन, केन्ना साबार अस्तुरेक वांगडा घेवन, केन्ना एकटीच. 

तो आयलो, गेलो तेच वाटेन तिणे कित्याक वचप? तीच अस्तुरीनीती, फुडाराची, तिच्या सपनांची. तिणेंय सपन पळोवचेंच पडटलें, तिच्या मना काळजांत विचार केळोवचेच पडटले. भास ताची, तिची एकच, समानतायेची, संविधानाच्या शिल्पकारांची. अस्तुरेक मनीस म्हणून पळोवपाची. राखणेची, राखीवतेची, बदल, सुदारप, नीती शिक्षणाची. 

सुहासिनी प्रभुगांवकार