भांगरभूंय | प्रतिनिधी
जे प्रमाण गोंयच्या ओपिनीयन पोलान गोंयच्या राजकी फुडाराचो प्रस्न सासणाचो सोंपयलो, तेच प्रमाण गोंयच्या राजभास कायद्यान ह्या राज्यांतलो भाशीक प्रस्न सासणाचो सोंपयला. तो परतून उस्तून काडचो न्हय.
मोट्या संघर्शा उपरांत 38 वर्सां आदीं सोंपिल्लो गोंयचो राजभास प्रस्न कांय जाण आतां परतून उस्तून काडटात हें पळोवन वायट दिसता. कोंकणी गोंयची राजभास सोंपेपणी जावंक ना. ते खातीर सेगीत दोन वर्सां गोंयकारांक आंदोलन करचें पडलां. तेदी व्हडली चळवळ गोंयांत आदीं केन्नाच जावंक नाशिल्ली. कितलेशेच मेळावे, म्हामेळावे, सभा, मोर्चे, मिरवणुको, निदर्शनां, रस्तो नाटकां, घेराव, उपोशणां, बंद हांचो तातूंत आस्पाव आशिल्लो. एक फावटी जाल्यार दोन सप्तक दक्षीण गोंय बंद उरलें आनी थंयचे लोक पियेवपाच्या उदका खातीर वळवळ्ळे. इतलेंच न्हय तर कोंकणी मांयच्या माथ्यार राजभाशेचो मुकूट दवरपा खातीर जाल्ल्या त्या म्हाझुजांत सात कोंकणीच्या पुतांनी आपले प्राण व्हगडायले. असो संघर्श भारतांतल्या खंयच्याच राज्यांत थंयच्या थळावे भाशे खातीर लोकांक करचो पडूंक ना.
अशें हाचें पलयीं गोंयांत केन्नाच घडूंक नासलें. गोंय एके रातीं भितर स्वतंत्र जाल्ले. गोंयकार न्हिदले एके मुस्तीन आनी उठले दुसऱ्या मुस्तीन! रगताचो एक थेंब लेगीत सांडूंक ना. एदो व्हडलो ओपिनीयन पोल हांगा घडलो. ओपिनीयन पोल म्हळ्यार देशांतलो पयलो वयलो आनी आयज मेरेन एकमेव असो वेंचणूक प्रयोग. पूण त्या होमकणांत लेगीत एकाय गोंयकाराचो बळी वचूंक नासलो.
4 फेब्रुवारी 1987 ह्या दिसा कोंकणी भाशेक गोंयची एकमेव राजभास करपी विधेयक गोंयचे विधानसभेंत संमत जालें. अशें तशें न्हय 20 आड 8 इतल्या अदीक मतांनी. त्या विधेयकांत मराठी भाशेक फावो ताचे परस चड हक्क दिल्यात हाचो निशेध म्हूण दोन कोंकणी समर्थक आमदारांनी मतदानांत वांटो घेवंक ना. ताचेर बहिश्कार घालो. नाजाल्यार तें विधेयक 22 आड 8 अशा प्रचंड भोवमतांनी संमत जातलें आशिल्लें.
कोंकणीच्या समर्थकांक गोंयचो राजभास कायदो पुरायपणान आवडूंक नासलो. पूण एक वाद सासणाचो मिटचो ह्या हेतान एक तडजोड म्हूण तांणी तो मानून घेतलो, आनी आतां कांय जाण उठल्यात हो वाद परतून पेटोवपाक.
मराठी गोंयची राजभास जावची हे मागणेक नैतीक फाटबळ ना. कशें तें पळोवया. महाराष्ट्र हें एक विशाल राज्य. एक राष्ट्ररुपी राज्य. मराठी ही ह्या राज्याची एकमेव राजभास. ह्या राज्यांत लाखांचे संख्येन हिंदी भाशीक, गुजराती भाशीक आनी कन्नड भाशीक लोक रावतात. पूण ह्या राज्याच्या राजभास कायद्यांत ह्या वयर उल्लेख केल्यात तातूंतले खंयचेच भाशेक इल्लीय सुवात ना.
कर्नाटक हें आमचें दुसरें शेजारी राज्य. ह्या राज्याची कन्नड ही एकमेव राजभास. ह्या राज्यांत लाखांचे संख्येन उर्दू भाशीक, तेलगू भाशीक आनी तामीळ भाशीक लोक रावतात. पूण म्हणून ह्या राज्याच्या राजभास कायद्यांत एक कन्नड भास सोडून वयर उल्लेख केल्यात तातूंतले खंयचेच भाशेक इल्लीय सुवात ना.
हे फाटभुंयेर मराठी ही आपली मायभास अशे मानपी लोक गोंयांत इकरा प्रतिशतां परस उणें आसात. खरेपणानिशी ते कोंकणी भाशीक लोक. पूण तांकां मराठीचो मोग आनी स्वाभिमान आसा, आनी ते खासा मराठी भाशीक समजतात. इतलेंय आसतना गोंयच्या राजभास कायद्यांत मराठी भाशेक कोंकणी भाशे इतलेच म्हळ्यार समान अधिकार आसात. फक्त ‘राजभास’ हें बिरूद ना.
जाल्यार गोंयच्या मराठी मोग्यांची मराठी हिवूय गोंयची राजभास जावची ही मागणी न्यायाक धरून आसा व्हय? तांची मोगाळ मराठी भास एक राष्ट्ररुपी राज्याची एकमेव राजभास आसा. थंय दुसरे भाशेक इल्लीय सुवात ना. आनी कोंकणी बाबडी फक्त एका जिल्हो रुपी राज्याची एकमेव राजभास आसा, आनी तिच्या सगल्या हक्कांचेर मराठीचो अर्दो अधिकार आसा. ही गजाल कोंकणीचेर अन्याय करपी न्हय?
मराठी राजभाशेचो आग्रो धरप्यांचो एक म्हत्वाचो दावो आसा. ते म्हणटात मराठी ही संस्कारी भास आसा म्हूण. तर मागीर कोंकणी भाशेक संस्कार दिवपाची तांक ना असो ताचो अर्थ समजुपाचो? धरुया मराठी ही संस्कारी भास. पूण तिचे कडल्यान संस्कार घेवपाक ती राजभासूच जावंक जाय? नाजाल्यार ते मेळनात? एक महाराष्ट्र सोडून हेर खंयच्या राज्याची राजभास मराठी ना. तर मागीर ते समेस्त देशवासी संस्कारा पसून वंचीत आसात व्हय?
कोंकणी गोंयची राजभास जावन आतां 38 वर्सां सरल्यांत. मजगतीं, गोंयच्या समेस्त न्हंयांचें कितलेंशेंच उदक दर्याक वचून मेळ्ळां. कोंकणी भितरूय आतां सुमारा भायर बदल जाला. जेन्ना कोंकणी राजभास जाल्ली तेन्ना ती एका संघप्रदेशाची राजभास आसली. आतां ती एका परिपूर्ण राज्याची राजभास जाल्या. कोंकणी जेन्ना राजभास जाली तेन्ना तिका घटनेची मान्यताय नासली. ती आतां घटनामान्य भास जाल्या. तिचो आस्पाव भारतीय संविधानाचे आठवे वळेरेंत जाला, आनी आयज ती देशांतल्या हेर भाशा भगिनींचे पंगतींत वचून बसल्या. आयज कोणेच तिची धजा उडोवपाचो यत्न करचो न्हय. तिच्या पुतांनी आनी धुवांनी आयज मेरेन प्रतिश्ठीत अशे पन्नासेक भारतीय साहित्य अकादेमीचे पुरस्कार जोडल्यात. तिच्या तीग प्रतिभावंत पुतांनी ज्ञानपीठ आनी सरस्वती अशे सर्वोच्च साहित्यीक भोवमान प्राप्त केल्यात. आयज तिचो उणो मान करप सारकें जावचें ना. खंयचीय भास कोंकणी सांगातान गोंयची राजभास जाली जाल्यार ती गजाल कोंकणीची ‘एकमेवता’ नश्ट करपी जातली.
जे प्रमाण गोंयच्या ओपिनीयन पोलान गोंयच्या राजकी फुडाराचो प्रस्न सासणाचो सोंपयलो, तेच प्रमाण गोंयच्या राजभास कायद्यान ह्या राज्यांतलो भाशीक प्रस्न सासणाचो सोंपयला. तो परतून उस्तून काडचो न्हय.
प्रदीप लवंदे
9923292022
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
