भावबीज

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

सण हो मोगाचो, सण हो मायेचो, भावा- भयणीच्या नात्याचो…..

संवसारांत सगळ्यांत श्रेश्ठ नातें हें भावा- भयणीचें आनी ह्या पवित्र नात्याक एका धाग्यान बांधपी सण वा परब म्हणल्यार ‘भावबीज.’ कार्तीक शुद्ध दुवादशेक ही परब मायेमोगान मनयतात. रक्षाबंधना उपरांत, भावा- भयणीच्या खोल मोगाच्या नात्याक घट दवरपी भावबीज ही दुसरी परब. ती सगले भाव आनी भयणी उमेदीन आनी आपुलकायेन मनयतात.
भावबीज मनोवपा फाटल्यान कांय आख्यायिका प्रचलित आसात. देव श्रीकृष्ण नरकासुर राक्षसाक मारून, आपले भयणीक सुभद्राक मेळपाक गेलो. तेन्ना सुभद्रान श्रीकृष्णाच्या कपलार कुकूम लावन ताका येवकार दिलो. फुलां आनी गोड जिनसां वरवीं हो प्रसंग खाशेलो केलो. ताका लागून त्या दिसा सावन भावबीज मनयतात. दुसरे आख्यायिके प्रमाण ह्या दिसा देव यमराज आपले भयणीक यमुनाक मेळळो आनी तेन्ना सावन हो प्रसंग ‘यमद्वितीया’ म्हूण मनयतात
एका भाव-भयणीच्या जिवीतांत ह्या दिसाक खाशेलें म्हत्व आसा. भयण भावाक आपल्या घरा आपयता. भावाच्या कपलार पिंजरीचो टिळक लावन, पंचारत ओवाळटा आनी ताका भेटवस्तू दिता. तशेंच भयण सगळ्या वायटां आड आनी दुर्भाग्या आड आपल्या भावाचें बरेंपण आनी दीर्घायुश्याची कामना देवा कडेन करता. भाव ओंवाळणीच्या ताटांत ओंवाळणी दिवन, भयणीक तिची सदांकाळ काळजी घेतलो आनी सुख-दुख्खांत खंबीरपणान ताच्या फाटल्यान उबो रावतलो ही जापसालदारकी घेता आनी पाळटा.
भावा- भयणीचें नातें फकत रगताचेंच नातें नासता तर तें आपुलकायेन, मायेमोगान जोडिल्लें लेगीत आसता. जें विस्वासाच्या बळार तिगता आनी जल्मभर चलता. भुरगेपणांत ह्या नात्यांत मस्तेपणां, झगडेपणां आसतात तशेंच अपार मोग लेगीत आसता. जशीं- जशीं व्हड जातात तेन्ना ह्या नात्यात काळजी, जबाबदारी, समर्पण ह्या भावनांचो आसपाव जाता.
भावा- भयणीचें नातें वेगवेगळ्या रूपांनी लेगीत पळोवपाक मेळटा. जशें इश्टागतीचें, आवय- बापायचें, मार्गदर्शकाचें. एक इश्ट जावन भाव-भयण एकामेकांक मदत करतात. आवय बापायवरी माया करतात, एकामेकांक फुलांवरी जपतात, संकश्टांक तोंड दिवपाक तशेंच समाजान जगपाक शिकयता. एक मार्गदर्शक जावन जिवितांतल्या दर एक पांवड्याचेर पावल घालतात.
अशें हें भाव भयणीचें पवित्र नातें जें गोड यादींनी भरिल्लें आसता…. आनी ह्यो यादी भावबीज ह्या परबेतल्यान मना काळजांत फुलून परब खोशयेन भरतात. भावा- भयणीच्या अखंड बंधनाची ही परब, तांच्या खर भक्ती, भावनांचें प्रतीक. तशेंच, ही परब भारतीय संस्कृतायेचो एक घटक, कारण तांतूतल्यान आनंदाची, समाजाची आनी आपलेपणाची भावना निर्माण जाता.

  • प्रियांका विनायक आमेरकार