भांगरभूंय | प्रतिनिधी
अंदूं 2024 वर्सा पांच जाणांक देशाचो सर्वोच्च भारत रत्न पुरस्कार जाहीर जाला. हातूंत लालकृष्ण अडवाणी, कर्पुरी ठाकुर, चौधरी चरणसिंग, एस स्वामीनाथन आनी पी व्ही नरसिंह राव हांचो आस्पाव आसा. पांच जाणांक एकेच फावटी भारत रत्न पुरस्कार दिवपाची ही पयलीच वेळ आसा. 2019, 1997, 1992, 1991, 1955, 1954 ह्या वर्सा तीग जाणांक पुरस्कार दिल्लो. दोग जाणांक 2015, 2014, 2001, 1998, 1990, 1963, 1961 ह्या वर्सा दिल्लो. एकाच व्यक्तीच्या परिवारांतल्या तीन व्यक्तींक पुरस्कार मेळिल्ल्याचें एकसुरें उदाहरण म्हणल्यार गांधी कुटुंबांतल्या इंदिरा गांधी, जवाहरलाल नेहरू (गांधी) आनी राजीव गांधी हांचें आसा. 2024 वर्सा पुरस्कार मेळिल्ल्या व्यक्ती मदीं लालकृष्ण अडवाणी हे आसात. अडवाणी हांणी गृह मंत्री आनी उपप्रधानमंत्री म्हणून भाजपाच्या मंत्रीमंडळांत मोलाची कामगिरी केली. तशेंच रामजल्म भूंय आंदोलनांत रथयात्रा काडून लोकजागृताय व्हड प्रमाणांत केली. ते खूबशे फावटी संसदेचे खासदारूय आशिल्ले. कर्पुरी ठाकूर हे बिहारचे व्हड समाजवादी फुडारी जावन गेले. तांणी बिहारचे मुख्यमंत्री म्हूण लेगीत कार्यभार सांबाळिल्लो. पी. व्ही. नरसिंह राव हांणी प्रधानमंत्री म्हूण आपली कारकिर्द गाजयिल्ली. अर्थवेवस्था रुळार हाडपा खातीर तांचे व्हड योगदान आशिल्लें.
चौधरी चरणसिंह हे शेतकारांचे फुडारी म्हूण नामनेक पावले. तांणी उपप्रधानमंत्री म्हणून जनता राजवटींत आनी उपरांत प्रधानमंत्री म्हूण कामगिरी केल्ली. एस स्वामिनाथन हे नामनेचे कृशी शास्त्रज्ञ आशिल्ले. तांणी कृशी मळार खूबश्यो मोलादीक सुदारणा घडोवन हाडल्यात. हाचे पयलीं 25 जानेवारी 2019 वर्सा भारत रत्न पुरस्कारांची घोशणा केल्ली. तातूंत तीग जाणांक हो पुरस्कार दिल्लो. तातूंतले एक प्रणव मुखर्जी हांकां मेळिल्लो. भारताचे आदले राष्ट्रपती प्रणव मुखर्जी उर्फ प्रणवदा हांची राजकी कारकिर्द स दसकांची आसा. 1969 वर्सा इंदिरा गांधी हांणी तांकां राज्यसभेची उमेदवारी दिवन तांकां सक्रीय राजकारणांत हाडलें. केंद्रीय मंत्रीमंडळांत विदेश, अर्थ, संरक्षण, वाणिज्य अशीं म्हत्वाचीं खातीं तांणी सांबाळ्ळ्यांत. 1980 ते 1985 ह्या वर्सा विरोधी पक्ष फुडारी म्हणून लेगीत तांणी काम केलां. दुसरो पुरस्कार नानाजी देशमूख हांकां दिलो. देशमूख हे राष्ट्रीय स्वयंसेवक सेवा संघाचे एक निश्ठावान कार्यकर्ते आशिल्ले. सक्रीय राजकारणांत आसतनाच तांणी राजकी संन्यास घेतलो आनी दीनदयाळ शोध संस्थेच्या माध्यमांतल्यान सर्वांगी विकासाच्या कामाक सुरवात केली. चित्रकूट आनी वाठारांतले 500 परस चड गांव दत्तक घेवन तांणी ग्रामविकासाचें सपन साकार केलें. आणिबाणी उपरांतचो कांय काळ ते खासदार लेगीत आशिल्ले. 1999 वर्सा ते राज्यसभेचेरूय वेंचून आयल्यात. तिसरे मानकरी भुपेन हजारीका. आसामांतले भुपेन हजारीका हे पार्श्वगायक, गीतकार आनी संगीतकार आशिल्ले. आसामी, बंगाली, हिंदी सिनेमांत तांणी स्वरसाज दिला. आसाम सरकारान तांकां कॅबिनेट दर्जो दिल्लो.
भारत रत्न हो देशांतलो सर्वोच्च नागरी सन्मान आसा. 2 जानेवारी 1954 दिसा राष्ट्रपती राजेंद्र प्रसाद हांणी एका अधिसुचोवणे वरवीं ह्या पुरस्काराचें स्वरूप जारी केलें. पयलीं हो पुरस्कार 1955 वर्सा तीग जाणांक दिलो. तातूंत सी राजगोपालचारी, सर्वपल्ली राधाकृष्णन, सी व्ही रामन हांचो आस्पाव आशिल्लो. भारताचे प्रधानमंत्री चडांत चड तीन नांवांची शिफारस राष्ट्रपती कडेन करतात आनी त्या आदारान निवड करतात. आतां मेरेन 53 जाणांक हो पुरस्कार दिला. तातूंत मरणाउपरांत 14 जाणांचो आस्पाव आसा. 1955 वर्सा ह्या पुरस्काराच्या स्वरुपांत बदल करून तो मरणा उपरांत दिवपाची सुविधाय निर्माण केली. पयलो मरणा उपरांतचो पुरस्कार लाल बहादूर शास्त्री हांकां 1966 वर्सा दिलो. देशा खातीर समाज, साहित्य, नागरी सेवा, उद्देग बी मळार तोखणायेची कामगिरी करपी मनशांकूच हो पुरस्कार दितात. ह्या पुरस्काराचे स्वरूप एक प्रशस्तीपत्रक आनी भारत रत्न सन्मानाचे एक पदक दितात. पुरस्कारा बरोबर कसलीच रक्कम दिनात.
हो पुरस्कार मेळोवपी मनशाक देशांतलो सातवो रँक दितात. भारतीय क्रिकेट पंगडाचो आदलो मुखेली आनी विश्वक्रम करपी सचीन तेंडुलकर हाका हो पुरस्कार 2014 वर्सा दिलो. तेंडुलकर हो भोवमान मेळोवपी सगल्यांत उणे पिरायेचो (40) आशिल्लो. सुरवेक खेळाचो ह्या पुरस्कारा मदीं आस्पाव नाशिल्लो. तेंडुलकराच्या वेळार खेळाचो आस्पाव भारत रत्नाचे वळेरेंत केलो. समाज सुधारक धोंडो केशव कर्वे हांकां हो पुरस्कार 100 व्या वर्सा दिलो हेंवूय एक वैशिश्ट आसा. भारतीय व्यक्ती खेरीज तीन व्यक्तींक हो पुरस्कार दिलो. तातूंत मदर तेरेझा 1980, खान अब्दुल गफार खान 1987, नेल्सन मंडेला 1990 हांचो आस्पाव आसा.
हो पुरस्कार मोरारजी देसाई प्रधानमंत्री जाले उपरांत कांय वर्सां (1977 ते 1980) बंद केल्लो. उपरांत परतून एकदां केरळ आनी मध्य प्रदेशच्या न्यायालयांत हे संबंदी याचिका दाखल केल्ली. त्या वेळारूय तो बंद आशिल्लो. (1992 ते 1995). परतून हो पुरस्कार 1995 वर्सा सुरू केलो. आतां मेरेन वट्ट णव प्रधानमंत्री वा आदले प्रधानमंत्री हांकां हो भोवमान मेळ्ळा. तातूंत पंडीत जवाहरलाल नेहरू, इंदिरा गांधी, राजीव गांधी, मोरारजी देसाई, लालबहादुर शास्त्री, गुलझारीलाल नंदा, अटल बिहारी वाजपेयी, चौधरी चरणसिंह आनी पी व्ही नरसिंह राव हांचो आस्पाव आसा. भारताचे आदले शिक्षण मंत्री मौलाना अब्दुल कलाम आझाद हांकां भारत रत्न हो सन्मान दिवचो अशी शिफारस समिती वतीन केल्ली. पूण ते समितींत ते स्वता आशिल्ल्यान तांणी विरोध केलो. उपरांत कांय वर्सांनी तांकां तो दिलो. नेताजी सुभाष चंद्र बोस हांकां पुरस्कार दिवपाचें थारिल्लें, पूण तांच्या मरणा विशीं वाद निर्माण जाल्ल्यान हो पुरस्कार फाटीं घेतलो.
ह्या पुरस्कारा मदीं खूबशे गायक वा संगिता कडेन संबंदीत आसात. तातूंत मुखेलपणान लता मंगेशकार, भीमसेन जोशी, रवी शंकर, सुबलक्ष्मी आदींचो आस्पाव आसा. हो सर्वोच्च नागरी सन्मान आसून तो व्हीआयपीच्या समकक्ष मानतात. संसदेच्या दोनूय सभाघरांनी बसपाची ह्या जैतिवंतांक मेकळीक आसा. तशेंच प्रजासत्ताक आनी स्वातंत्र्य दीस ह्या सुवाळ्यांनी ते सोयरे म्हूण हाजीर रावंक शकतात. पयले श्रेणीचें विमान तिकेट आनी फुकट रेल्वे प्रवास ह्यो सुविधा लेगीत उपलब्ध आसात. तांकां गरजे प्रमाण झेड दर्जाची सुरक्षा दितात. तांब्याच्या एका पदकांत पिंपळाच्या पानाच्या आकारा सारको हो पुरस्कार आसता. ताच्या एका भागार उदेत्या सुर्याचें चित्र प्लॅटिनमांत दाखयिल्लें आसता. सकयल देवनागरी लिपींत भारत रत्न अशें बरयिल्लें आसता. फाटल्यान सत्यमेव जयते आनी भारताची चार सिंह ही राजमुद्रा आसता. हो पुरस्कार कोलकातांत तयार जाता. ह्या पुरस्काराचें वितरण आनी भेटवण सुवाळो राष्ट्रपतींचे हस्तुकीं जाता.
शांताराम वाघ
9623452553
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
