भारताक गोंदळावपाक चीन-पाक हांची नवी चाल

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

ही संघटणा उबारून भारताक गोंदळावप होच उद्देश ही नवी संघटणा उबारपा फाटल्यान ह्या दोनूय देशांचो आसा.

सावथ एशियन असोसिएशन फॉर रिजनल कॉर्पोरेशन म्हणल्यार ‘सार्क’ ही दक्षीण आशियाई देशांची शिखर संघटणा 1985 वर्सा स्थापन जाली. दक्षीण आशियाई देशांत सहकार्य विकसीत करपा खातीर आनी आंतरराष्ट्रीय पांवड्यार दक्षीण आशियाई देशांचो दबाव गट निर्माण करपा खातीर ह्या संघटणेची स्थापणूक जाली. ही संघटणा स्थापन करपाक भारताचें मोलादीक योगदान आशिल्लें. खरें म्हणल्यार भारताच्या फुडाकारानूच ही संघटणा स्थापन जाली. म्हणून सुरवाते सावनूच हे संघटणेचेर भारताचें वर्चस्व आशिल्लें. 2015 वर्सा मेरेन ह्या संघटणेची दर वर्सा सहयोगी वांगडी आशिल्ल्या देशांत शिखर परिशद आयोजीत करताले. 2016 वर्सा हे संघटणेची पाकिस्तानांत शिखर परिशद आयोजीत केल्ली. पूण शिखर परिशद जावचे पयलींच पाकिस्तान पुरस्कृत आतंकवाद्यांनी जम्मू काश्मीराच्या उरी हांगासरल्या लश्करी तळाचेर भिजूड हल्लो केलो. ताका लागून दोनूय देशांतले संबंद इबाडले. ते फाटभुंयेर भारतान हे शिखर परिशदे खातीर पाकिस्तानांत वचपाक न्हयकार दिलो.
भारतान न्हयकार दिल्ल्यान हेर देशांनीय पाकिस्तानांत वचपाक न्हयकार दिलो. ताका लागून त्या वर्सा शिखर परिशद रद्द केली. उपरांत दोनूय देशांतले संबंद तणावपूर्णच उरले. इतले मजगतीं, सार्क संघटणेतले बांगलादेश, श्रीलंका, नेपाळ ह्या देशांतूय व्हड राजकी घडामोडी घडल्यो. थंयचीं सरकारां उमथून उडयलीं. नवीं सरकारां अस्तित्वांत आयलीं. ताका लागून सार्क परिशदेची बसका जावंक शकली ना. आतां तर सार्क संघटणा मरणाचे धडयेर आसा. ही संघटणा आसून नासून सारकीच आसा. ताका लागून दक्षीण आशियाई देशांचेर भारताचें जें वर्चस्व आशिल्लें ते लेगीत उणें जालें. दक्षीण आशियांतलो भारताचो प्रभाव उणो जालो हाचोच फायदो चीन आनी पाकिस्तान हांणी घेवपाचें थारायलें.
कांय दिसां पयलीं चीनांतल्या कुणमिंग ह्या शारांत चीन, बांगलादेश आनी पाकिस्तान ह्या तीन देशांची त्रिपक्षीय चर्चा जाली. हे चर्चेचो मुखेल अजेंडा आशिल्लो सार्क संघटणेक पर्याय दिवपी नवी संघटणा उबारप. ह्या त्रिपक्षीय बसके विशींच्यो बातम्यो पाकिस्तानी आनी बांगलादेशी खबरांपत्रांनी उजवाडा आयल्यो. दक्षीण आशियांत आशिल्लो भारताचो प्रभाव उणो करप. ही संघटणा उबारून भारताक गोंदळावप होच उद्देश ही नवी संघटणा उबारपा फाटल्यान ह्या दोनूय देशांचो आसा. चीन, पाकिस्तान, बांगलादेश, श्रीलंका, मालदीव आनी अफगाणिस्तान ह्या देशांचो हे नवे संघटणेंत आस्पाव करपाच्यो हालचाली सुरू आसात.
भारताक फक्त निमंत्रीत वांगडी म्हूण हे संघटणेंत दवरतले अशेंय हे बातमेंत म्हळां. अर्थांत चीन पाकिस्तानान उबारिल्ले हे संघटणेंत भारत निमंत्रीत वांगडी म्हूण वांटेकार जातलो हाची मात लेगीत शक्यताय ना. दक्षीण आशियांत आशिल्लो भारताचो प्रभाव उणो करपा खातीरच चीन आनी पाकिस्तानाचो हो सगलो खटाटोप सुरू आसा. तांकां बांगलादेशाचोय सांगात मेळटा. फाटल्या कांय दिसांत बांगलादेश आनी भारताचे संबंद लेगीत इबाडल्यात. ताचोच फायदो घेत ह्या दोनूय देशांनी बांगलादेशाक आपले वटेन वळयलां. फक्त बांगलादेशूच न्हय जाल्यार श्रीलंका, मालदीव आनी अफगाणिस्तान हांकांय आपले वटेन करून घेवपा खातीर तांकां हे संघटणेंत घेतले.
पोरूं वर्सा मालदीव आनी भारत हांचे मदीं तणाव निर्माण जाल्लो. श्रीलंकेचे सद्याचे राष्ट्र मुखेली चीन धार्जिणेच आसात. अफगाणिस्ताना कडेन जरी भारताचे संबंद बरे आसले तरी थंयच्या तालिबानी सरकाराक भारतान अजूनय अधिकृत मान्यताय दिल्ली ना हे फाटभुंयेर ह्या देशांक आपले वटेन वळोवन तांची एक शिखर संघटणा स्थापन करपाचो निर्णय ह्या दोनूय देशांनी घेतिल्लो दिसता. अर्थांत भारत चीन आनी पाकिस्तानाचो हो डाव वळखून आसा. ह्या तीन देशांत जाल्ल्या चर्चेची भारतान गंभीरतायेन नोंद घेतल्या आनी भारताचे विदेश मंत्री एस. जयशंकर हांणी भारताच्या शेजरा आशिल्ल्या देशांक सूचक आशी शिटकावणी दितना म्हळां की शेजारी देशांनी भारता कडेन सहकार्य करपा फाटले लाव मेळटात आनी हे सहकार्य न्हयकारपाचें मोल लेगीत फारीक करचें पडटलें. एस. जयशंकर हांची ही शिटकावणी ह्या नवे संघटणेंत वांटेकार जावपी देशांकूच आशिल्ली.
भारतान ह्या संघटणेंत वांटेकार जावपी देशांक फक्त शिटकावणी दिवन उपेग ना जाल्यार तांकां तांची सुवातूय दाखोवन दिवंक जाय. भारताच्या शेजरा आशिल्ले हे देश तांकां गरज आसत तेन्ना भारता कडेन मजत मागतात. भारता कडेन इश्टागतीचें नाटक करतात. पूण जेन्ना तांची गरज सोंपता तेन्ना भारताक विसरून चीनाक तेंको दिवपाक लागतात. ‘गरज सरो वैद्य मरो’ अशीच भारताच्या शेजारी देशांची भुमिका आसता.

श्याम ठाणेदार
9922546295