भायले भितरले

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

गिरायक खोशी जालें तरूच आपलो धंदो तिगतलो म्हणपाचें तांकां खबर आसता. आमच्या लोकांक जेन्ना हें कळटलें तेन्नाच आमचे लोक वेवसायांत तिगतले.

घरकान्नीन सांगिल्ली सामानाची यादी घेवन दुकानार गेलों. सद्याक आमच्या वाठाराक सगलीं दुकानां भायल्यांंनी व्यापल्यांत. एक तर मारवाडी वा तोपी आनी दाडी. चडशे सगलेच कर्नाटकी. मोस्त्राक म्हणून खंयूय एखादो गोंयकार दुकानकार दिसता. ह्या भायल्यांचें एक बरें आसता. तांचे कडेन ना हें उतर ना. मारवाडी मिठायेच्या दुकानान सुरवात करता आनी इल्लें इल्लें करून सगलेंच सामान ताच्या दुकानार दिसूंक लागता. कितेंय माग, तो ना म्हणचो ना. तोपी दाडीय तशेच. तांचे कडेन नासल्यार ते आपल्या सोयऱ्याच्या दुकानार फोन लावन तांचे कडल्यान सामान हाडून दितले पूण ना म्हणचे नात. आनी आमी गोंयकार कशे तें सांगचेली गरज आसा? आमकां गिरायकाक पळोवंक वेळूच ना. जाय जाल्यार घेयात वा लागा चलूंक. आमी सारके वागचे नात आनी वेल्यान भायल्यांच्या नांवान बोवाळ मारतले.
तर आमचे थंय आशिल्ल्या दुकानां मदीं एक गोंयकार आसा. सगल्यांत पयलें दुकान ताचेंच. बापायन दुकान घाल्लें, पुताक आयतें मेळ्ळां. घरा बेकार कितें बसतलो म्हणून तो दुकानार बसता. नासल्यार तो केन्ना तें भाड्याक दिवन घरा बसपाचो. काम करिनासतना दुडू मेळोवंक आमकां चड आवडटा. पूण हो अजून तरी बसता दुकानार. तरी ताचें दुकान उगतें आसतलेंच हाची खात्री दिवंक जावची ना. आयल्यार आयलो. तरी हांगा उदारेर व्हरपी लोक आसात म्हणून ताचें दुकान चलता. मारवाडी काय कोणाक उदारेर रावनात. म्हणटकूच उपाय नासून उदारे वयलें गिरायक हाची वाट पळेता. केन्नाय वच एक तर दुकानाचें शटर बंद वा दुकान उगतें पूण पात्रांव ना अशेंच चित्र नदरेक येता. गिरायक बाबडें वाट पळेत आसता.
आतां हांगा आनीक दुकानां ना अशें न्ही तरी आसतना गिरायक हाचीच वाट कित्याक पळेत रावता काय हो प्रस्न म्हाका पडटालो. तशें हाचे कडेन कितें सगलें सामान मेळटा अशेंय ना. कितेंय विचारल्यार तो हांगां थंय सोदिल्ले वरी करतलो आनी मेळच ना मरे, ना शें दिसता म्हणटलो. वा आतांच जाय आसलें? म्हालाक ऑर्डर घाल्ली पूण अजून येवंक ना म्हूण सांगतलो. तरी आसतना गिरायक हाची वाट पळेत रावता हाका कारण एकूच तांच्या हातांत पयशे आसनात. उदारेर म्हाल घेवपाचो आनी हातांत पयशे येता तेन्ना इल्ले इल्ले करून दिवपाचें. वाट पळेत रावपाचें हेंच कारण. हरशीं जाल्यार म्हणूं येतालें आमचे लोक गोंयकाराक पयलें प्रिफरंस दितात म्हणून पूण हें सगलें गिरायक भायलें. कामा निमतान गोंयांत आयिल्ले आनी भाड्याच्या कुडांनी रावपी लोक. मागीर तांकां गोंयकार कितें वा मारवाडी कितें, सगले सारकेच आसपाचे. पूण हे लोक ह्या गोंयकार दुकानदाराचीच वाट पळेतात.
हांव घरा कडल्यान वतना पयलें दुकान हेंच मेळटा म्हणून हांव ताचे कडेन वतां. आनी तो नासलो वा ताचे कडेन म्हाल नासत जाल्यार मुखार वतां. आजूय तो आसतलो हाची खात्री नासली. चवथीचे दीस. ह्या दिसांनी म्हूण गोंयकारांनी काम करपाचें? बरो घरांत गणपती नासलो वा गणपती बेगीन पायलो म्हूण कितें जालें? चार दीस धुमशेणां कांडल्यांत तीं निवळावंक नाकात? पूण मुखार गेल्यार दुकान उक्तें आनी हो दुकाना भायर उबो. कांय गिरायकांय थंय उबीं आसलीं. पूण तांकां थंयच सोडून ताणें म्हजे कडेन पळेलें. ‘कित जाय आसलें?’ आपल्या सदच्या टोनान ताणें विचारलें. तो उलयतना कितें जाग्यार कीत जाता. अशीं जायतीं वेगळीं वेगळीं उतरां मोडतोड आयकुपाची कानाक आतां संवंयूच जाल्या. तातूंत तो जेन्ना भायल्या लोकां कडेन हिंदी बी उलयता ती आयकूंक तर मजाच येता. हांव ते भाशेक हिंकणी म्हणटां. हिंदी आनी कोंकणीचें मिक्श्चर. ‘कितने दिन तूं नाच मरे. किधर गयेला था रे.’ दर एका उतराक रे घाले बगर आमचें उतर सोंपच ना. एकेकदां हे उलयतात ती खंयच्या राज्याची भास तेंच कळना.
आमच्या भुरगेपणांत आमच्या गांवचे लोक कोंराठी उलयताले. मागीर मुखा वयलो मनीस कसलीय भास उलोवं. तांकां तो मराठीच दिसतालो. देशांत मराठी सोडून आनीक भाशा आसात म्हणपाचें तांकां खबरूच नासलें. बरें मराठी सारकी येताली तरी? ना. ‘तूं मला वळखून नकळोस. मी गांवचो भाटकार हाये. तूं खोण?’ असली भास आयकूंक मेळटाली. आयज हो दुकानदार हिंदी उलयता तें पळोवन तांची याद जाले बगर रावना.
ताणें म्हाका विचारलें आनी हातांतले यादी प्रमाण हांवें कितें जाय तें सांगलें. ‘रोखडें जाय आसलें?’ ताचो प्रस्न. हांवें प्रस्नार्थक नदरेन ताचे कडेन पळेलें. हांव बेकार बी म्हणून हांगां आयलां काय? म्हाकाच प्रस्न पडलो. तो जाप आयकूंक लेगीत रावलो ना. गाडी स्टार्ट केली आनी ‘येता आं पांच मिणटांनी’ म्हणून चालीक लागलो. हें आनी नवें कितें? हांव विचारांत पडलों. थंय आशिल्ल्या एकल्यान म्हणलें, ‘उसको फोन आया था. आयेगा जल्दी. बोलके गया है.’ हांव मनांतल्या मनांत चितूंक लागलों, हाचे जाग्यार मारवाडी आसल्यार कितें करपाचो? जेवता जाल्यार पाना वयलो उठून पयलीं गिरायक सांबाळपी लोक ते. कितलोय गरजेचो फोन आयल्यारूय पयलीं गिरायक सांबाळपाचो आनी उपरांतूच भायर सरपाचो. मारवाडी जर धंद्यांत जैतिवंत जातात ते आपल्या सभावान. ग्राहको देवो भव होच तांचो मंत्र. गिरायकाक तिश्टत दवरप ना. तांकां रित्या हातांनी वचूंक दिवप ना. गिरायक खोशी जालें तरूच आपलो धंदो तिगतलो म्हणपाचें तांकां खबर आसता. आमच्या लोकांक जेन्ना हें कळटलें तेन्नाच आमचे लोक वेवसायांत तिगतले. नासल्यार फक्त भायले भितरले करीत हेरांक खेपीत उरतले.

अभयकुमार वेलींगकार
9423884687