भांगरभूंय | प्रतिनिधी
गां वगिऱ्यां वाठारांनी चडशीं बायलां (कामेरीं), आपल्या संवसाराक हातबोट लावपा खातीर, दिसवड्याक कामांक
वतात. दिसवड्याक म्हळ्यार daily wages. शेता लुवपाक, माडी-माड हांकां सावळ, सारें घालपाक, पावसा दिसांनी सावळ घालपाक, काजूच्या दिसांनी काजूंचे मळा होडसुपाक (निवळ करपाक ) भाटकार, जमीनदार ह्या कामेऱ्यांचो उपेग करतात.
ही कामेरीं चडशीं एकाच वाड्या वेलीं आसतात. तुमकां तांची गरज आसा जाल्यार आठ दिसां पयलीं तांच्या मुखेल्याक कळोवचें पडटा. तो मुखेली मागीर बाकीच्यां कडेन उलोवन दीस थारायतात आनी कामांक येतात.
दनपारच्या जेवणाचो डबो ती कामांक येतना घेवन येतात जाका ती ‘भुती’ म्हणटात. एकदां कामांक सुरू केलें की झपाझप तांचो हात चलता आनी ताचे वांगडाच तोंडाचो पट्टोय सुरू आसता. काम करता आसतना, काम करपाक उर्बा येवची म्हूण, ती फुगड्यो, धालो, पदां ती गायत आसतात…..
धालो गे बाये, धालांनी खेळू या
येया गे बाये, धालांनी खेळू येया गे
आयली तर, बरी जालीं
सखयां साद घाला गे, सखया साद घाला गे
बाये धालांनी खेळू या गे बाये….पुरो जातकूच ममदीं मदीं 10 मिणटांचो ती विसव घेतात आनी तेन्ना तांचो खावची पाना खावपाचो सुवाळो रंगता, खबऱ्यांक नेट येता.
रातीं कोणागेर रानदुकराची शागोती रांदिल्ली, कोणागेर कोंबो कापिल्लो, कोण कोणाच्या मोगांत आसा, कोण कोणा वांगडा पळून गेलो, माय-सुनेचें काल कोणा कोणागेर पेटिल्लें, कोणांक कितवो म्हयनो लागला, कोणाच्या घोवान सोरो आनी मडग्या ( मटको ) खातीर कितलो पयसो काब्बार केलो हाची पुराय खबर तांच्या उलोवपांतल्यान गावता.
पूण एक मात. जेन्ना तांच्या वाड्यार वा शेजरा बरो-वायट प्रसंग येता तेन्ना सगलो गांव एकठांय जाता…. आदल्यो बऱ्यो वायट घडणुको त्या खिणा पुरत्यो विसरून!
अशें दिसांतल्यान 2 ते 3 विसाव ती घेतात. तीं सकाळीं आठांक कामाक लागतात आनी बाराक काम बंद करतात. ताका ‘मोडप’ अशें म्हणटात. भाटकारान 12 वरांचेर आवाज (कुलो ) दिलो ना जाल्यार वताच्या अदमासा वेल्यान तीं आपले काम बंद करतात.
ही कामेरीं आपल्या पोरसांत मिरसांगो, चिबडां, वाली, काटे कणगां हांचे पीक घेतात. जांगेर कामांक वतात तांकां आपल्या पोरसांतली ही भाजी फळां दिले बगर रावनात.
पूण तांच्या एकाच गजालीचे म्हाका सदांच अप्रूप दिसत आयलां…. सांजवेळार जेन्ना काम सोंपोवन ती आपापल्या घरा परत वतात, तेन्ना रिकाम्या माथ्यान वा रिकाम्या हातान न वता तांच्या माथ्यार लांकडांचो भोरो आसता. पावसाचो ‘पुरुमेंत’ ती पावस सुरू जावचे पयलीं, दोन तीन म्हयन्यां पयलींच सुरू करतात.
दोंगुल्लेचेर चरपाक गेल्ल्यो गायो, म्हशी, बोकडां सांजवेळच्या वेळार आपापल्या गोठ्यांत वचपाक उमळशीक जाल्ल्यो आसतात, सवणी घोटेरांनी वचपाक चिवचिवत आसतात, अस्तंतीक वचपी तांबसो जाल्लो सूर्य जेन्ना दर्यांत ल्हवू ल्हवू बुडत आसता असो दिसता आनी तेन्नाच हीं कामेर्यां आपल्या माथ्यार लांकडाचो भरो घेवन रस्त्यान ना जाल्यार पांय वाटेन आपल्या घरा वतना दिश्टी पडटात.
पावसाळ्या दिसांनी रानांत वा पांयवाटेर अळू, तायकिळो ना जाल्यार हेर रानवटी भाजयो किलल्ल्यो आसतात. माथ्या वेलो लांकडाचो भरो सकयल दवरुन त्यो पाचव्योचार भाजयो ती आपले व्हंटयेंत नाजाल्यार सायलो, कुमयो वा आळुच्या व्हडल्या पानांनी गुठलायतात, आनी मागीर आपल्या घरची वाट धरतात.
वाटेर व्हाळ आसत जाल्यार पलतडीक वतना, त्या नितळ उदकांतल्यो खडपी कुल्ल्यो खडपा पोंदा (फातर ) हात घालून चणे वेचिल्ले वरी कुल्ल्यो धरतात, तांचे दांगे मोडटात आनी सुतलेन तांची गाथन करून घरा हाडटात…रातया चमचमीत अशें धबधबीत करपाक!
एका चालीर, एका लयीर तांची पावला मुखार पडत आसतात…. मदी देंवती येता, चडण येता, निसरड लागता. पूण हाचें तांका सुयेर-सुतक नासता… न थकता, न बेजारता ती चलत आसतात… मांडार घाल्ल्यो धालो, फुगड्यो, ओवयो तांकां याद जाता तश्यो गायत ती आपल्या घरा वचपी पांयवाट कातरीत (चलत ) आसतात. गरीब परिस्थितीनय कशें खोशी आनी धादोशी रावप हे शिकयतात आनी जिणेची देख दिवन वतात.
….आनी म्हज्या सारख्या सैमाची अपुरबाय आशिल्ल्याक, हे खीण म्हणजे भांगराळे खीण आसतात… आनी लांकडाचो भरो घेवन व्हड उमळशिकेन जिणेचो प्रवास करपी तीं बायलां म्हज्या बरपावळीच्यो हिरोईन जातात….!!!
एकनाथ सामंत
9226219723
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
