भांगरभूंय | प्रतिनिधी
इश्टांनो ‘ब्रूस ली’ म्हणलें, काय आमकां याद जाता तो 1970 च्या दसकांतलो चिनी सिनेमांतलो कुंग फू, कराटेचो उपेग करून 15- 20 गुंडांक एकटो लोळोवपी, नानचाकू विजेच्या वेगान घुंवडायतना पीळदार शरीरयश्टीचें प्रदर्शन घडोवपी, पंच आनी किक मारता आसतना किंचाळपी, दे दणादण हाणामारीच्या सिनेमाचो एक महानायक – ब्रूस लीची पुराय जिणूच न्हय, ताचें गूढ, अतार्किक आनी रहस्यमय पद्दतीन जाल्लें मरण हो आयजूय संवसारभर पातळिल्ले ताचे चाहते, मार्शलआर्ट वादी, सिनेमामोगी, संशोधक आनी दोतोर तशेंच शरीरशास्त्राचे अभ्यासक हांचो गहन अभ्यास, चिंतन आनी चर्चेचो विशय जावन आसता. फाटल्या 20 जुलयाक ली हांकां ह्या संवसारातल्यान वचून 52 वर्सां पुराय जालीं. ह्या लेखा वरवीं ह्या म्हान विचारवंत, तत्ववेत्तो, तत्वज्ञान प्राध्यापक, मार्शल आर्ट जाणकार, निर्माता, दिग्दर्शक, पटकथा लेखक, व्यायामपटू आनी अमेरिकेच्या हॉलिवूडांत आशियाई लोकांची सकारात्मक प्रतिमा उबी करपी एक ‘पॉप कल्चर आयकॉन’. ह्या सांस्कृतीक आदर्श थारिल्ल्या लोकप्रीय व्यक्तीमत्वाक आर्गां ओंपपाचो हो बारीकसो यत्न.
शरीराक कमकुवत आनी हाडां खिळखिळी करपी कोल्डड्रिंक्स आनी तंबाकू हाचो प्रचार करपी आयचे नट आनी खेळगडे हांचो आदर्श दवरचे परस ब्रूस ली आनी हेर नटांचो तशेंच आदल्या काळांतल्या व्यक्तीमत्वांचो आदर्श दवरप जायतें बरें, अशें आयची तरणाट्यांची स्थिती पळयत जाल्यार दिसता. एक अॅथलिट वा व्यायामपटू आनी कुंग फू, विंग चून, किंक बॉक्सिंग बॉक्सिंग ह्या युद्धकलांचो अभ्यास करतना शारिरीक क्षमतायेचो स्तर ह्या मनशान एका अशा पावंड्याचेर व्हरून दवरलो, ताचेर पावपाचो सर्वसामान्य मनीस विचारच करूंक शकनाशिल्लो.
ली एकाच वेळार एक हजार दंड (पुश अप्) मारूंक शकतालो आनी नकल पुश अप (मुठींच्या आदारान) तितकेच करूंक शकतालो. हाताच्या दोन बोटांनी वा आंगठ्यान तो 400- 500 दंड मारूक शकतालो. 50- 60 आनी केन्ना केन्ना 150 – 150 किलांच्या बॉक्सिंग बॅगाचेर ताणें पंच वा किक मारल्यार तें दोन मिटर उसळून परत येतालें (सर्वसादारण बॉक्सर वा कराटेपटून मारल्यार ती बॅग हालना), हवेत वयर गेल्ले गंवाचें वा तांदळाचे गोटे चिनी चॉपस्टिकान तो अचूक धरतालो. एका बोटान कोकाकोलाच्या कॅनाचेर बुराक मारुक शकतालो. ताचो वेग इतको आशिल्लो, कॅमे-यान ताचे ‘फायट सीन’ (Fight sequence) चित्रीत करतना दिग्दर्शकांनी ताका ‘मात्सो स्पीड कमी कर. कॅमेरा तुज्यो हालचाली धरुक पावना (कॅच करीना)’ अशें सांगचें पडटालें. ली हाचो ‘वन इंच पंच’ म्हणजे बोटांनी एक इंच धपको दिल्यार फुडलो मनीस ‘मीटरभर पयस वचून पडप’, हो आघाताचो प्रकार पुराय संवसारांत मार्शल आर्ट फायटरां मदीं फामाद आसा.
20 जुलय 1973 हे दिसा ब्रूस ली आनी चीनी सिने निर्मातो, दिग्दर्शक रेमंड चो हे तायवानी अभिनेत्री बेटी टिंग पै हांच्या घरा एका सिनेमाचे पटकथेचेर भासाभास करुंक गेल्ले. चो भायर सरतकीच ली हाणें तकली भयंकर दुखपाची कागाळ गेली. बेटी टिंग हांणी ताका एक ‘एक्वाजेसिक पेन किलर’ गुळी दिली आनी सुशेग घेवपाक सांगलें. ब्रूस ली हाणें ती गुळी घेतली आनी जो परत उठलोच ना. ताका रातचो हॉस्पिटलांत वेल्या उपरांत दोतोरांनी मरण आयिल्ल्याचें सांगलें. अशे तरेन कुंग फू बादशहा आनी मार्शल आर्ट सिनेमाच्या सुपरस्टार अभिनेत्याचें अकाली निधन जालें. हो एक अपघात आशिल्लो. पूण हो घातपात अशें आयजूय बरेच लोक मानतात. ताची कारणांय बरेच लोक बरेच पद्दतीन दितात. दोतोरांचो अटोप्सी (Autopsy) रिपोर्ट पळयत जाल्यार ली चें मरण मेंदवाचो भाग सुजिल्ल्या कारणान सेरेबल ब्रेन इंडिमा (cerebral edema) हातून जाला, अशें स्पश्ट जालें. लीच्या मरणा विशीं बऱ्योच वावड्योय उडल्यो. ली पाश्चात्य म्हणजेच अमेरिकन लोकांक (Western culture) मार्शल आर्ट शिकयतालो म्हणून चिनांतल्या ट्रायड गॅगस्टर (Triads) टोळयेन ताका हुशारेन मारलो. आपली शारिरीक क्षमता वाडोवपाक तो वखदां (Performance enhancing drugs-PED) घेतालो, जाचो अतिवापर जाल्ले कारणान मेंदू सुजलो आनी तो मेलो. ताचेर एक प्रकारचो शाप आशिल्लो म्हणून तरणाटे पिरायेचेर तो मेलो आनी ताचो चलो, अभिनेतो आनी मार्शल आर्ट तज्ञ ब्रँडन ली हाकाय फिल्माचे सेटाचेरच पिस्तुलाची गुळी लागून मरण आयलें. म्हटल्यार ह्यो जर – तरच्यो गजाली, जाका शास्त्रीय आदार कांयच ना.
ली वचून आयज 52 वर्सां जालीं. तरीय संवसारात कोट्यांनी लोकांक प्रेरणा दिवपी तो एक फायटर, अँथलीट आनी अभिनेतो जावन आसा. ह्या म्हान अभिनेतो, लेखक, विचारवंत आनी मार्शल आर्ट तज्ञाक म्हजीं आर्गा.
सनतकुमार फडते.
7020438469
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
