भांगरभूंय | प्रतिनिधी
बालसाहित्याची निर्मणी ही काळाची गरज. अशा साहित्यांतल्यान भुरग्यांक उपदेश वा सुचोवणी करप, तांणी कितें करपाक जाय, कितें करपाक जायना आनी ताचे फाटलीं कारणां सांगप जाता. हें उपदेशाचें प्रयोजन सोडलें जाल्यार भुरग्यांचें एक खाशेलें, वेगळें आनी तांच्या आवडीचें जग आसता. ह्या जगांत तीं व्हडा उमेदीन रमतात. तांचीं आवडीचीं मनशां हांगां तांची खूब अपुरबाय करतात. ह्या जगांत तांकां उपदेश केल्लो नाका, पूण तांकां जाय तशी मजा मस्ती करपाची मेकळीक जाय. भुरग्यांचें हें जग जो समजता ताकाच भुरगीं मना-काळजान चड लागीं वतात. बबन भागताचें ‘भिरमुट्यो’ भुरग्यांचें हेंच जग काव्यमय रितीन मांडटा.
साश्ट म्हालांतल्या सैम संपन्न कुकळ्ळे गांवांत तांचें भुरगेंपण गेलें. तेच वातावरणांत तांणी कथा – कविता बरयल्यो. ल्हानपणसावनच तांकां वाचनाची आवड. देशी भासांतल्या साहित्या वांगडाच रशियन साहित्याचीय तांकां आवड. इतिहास विशयांत पदवी, आनी साहित्या वांगडा संगीत, चित्रपट आनी नाटकांची आवड, अशें विविध तासांचें तांचें व्यक्तिमत्व. ‘भिरमुट्यो’ हें तांचें भुरग्यां खातीरचें पयलें पुस्तक. मडगांवचे भक्तीपुरूष प्रकाशनान 2013 वर्सा उजवाडायल्लें हें पुस्तक गोवा कोंकणी अकादेमीच्या बाल साहित्य येवजणे खाला छापलां. साहित्यीक इब्राहीम अफगाण हांणी पालक आनी भुरग्यांक उद्देशून प्रस्तावना बरयल्यांत. “भुरग्यांच्यो कविता म्हणल्यार नितिमत्तेचें प्रवचन आनी शेर्मांव आसता. पूण बबनाच्या कवितांनी उपदेश आनी संदेशाचे प्रदुशण ना, ही गजाल व्हड आनंदाची. बबन ह्यो कविता बरयतना स्वता ल्हान भुरगो जाला. ताच्या जगांत बरें-वायट, चूक बरोबर अशें कांयच ना. आपल्या विश्वांत भुरगें ज्या परिपूर्णतायेन जगता, ती परिपूर्णताय बबनय जगला.” अशा उतरांनी ते पुस्तकाची खाशेलताय मांडटात, आनी फुडें वचून ते भुरग्यांक उपदेश करतात, “जेन्ना जेन्ना भंय दिसतलो, तेन्ना बिरमुट्यो काडून वाचात.”
आदीं सांगलां तशें कवी आपल्या काव्यांनी कसलेच तरेचो उपदेश करिना. आपणें जगिल्लें भुरगेंपण आनी भुरगेपणांत बालमनाक खुशाल करपी साबार घटकांचें ते काव्यरुपी विवेचन करतात. हें विवेचन एकूण 37 कवनांनी मांडिल्लें आसा. देव, भूत, राखणदार धरून मम्मी, बाबू, जादू, जनावरां आनी वाडदीस, पंगत, नवी स्कुटर, अभ्यास, परिक्षा अशा साबार विशयांचेर लेखक आपणाली लेखणी चलयता. ‘स्फुर्ती गीत’ आनी ‘गरीब विद्यार्थ्याची काणी’ हीं दोन काव्यां समाजीक विशयांचेर भुरग्यांक देख दितात. अनुशंगान पयली एकवट, एकचार, स्फुर्त ह्या गुणांचें म्हत्व सांगता जाल्यार दुसरी एका गरीब भुरग्याची व्यथा मांडटा. ह्या भुरग्याक शाळेंत वचपाची खूब उमेद. हेर सगळीं भुरगीं नव्या वर्साक शाळेंत नव्यो वस्तू वापरतात तें पळोवन हो भुरगो आपल्या बापाय कडेन अशेच तरेच्या नव्या वस्तुंचो हट्ट करता. आपल्या बापायची परिस्थिती घडये ताका खबर नासत, पूण ताची बाबडी नदर आपल्या भोंवतणच्यो सगळ्यो वस्तू नियाळटा आनी त्यो आपल्याय कडेन आसच्यो अशी अपेक्षा बाळगिता.
सैम म्हणनाफुडें झाडां आनी जनावरां मुखेलतायेन येतात. आंब्या!, वाऱ्या, च्यानकातूर, वागाचें वक्ल, कुत्रो, कीर, जनावरां आमीं, सोंश्या सोंश्या, बोकडा! माकडा!, हीं सैमाचेर आदारिल्लीं काव्यां. हीं काव्यां भुरग्यांच्या नदरेंतल्यन बरयल्यांत. भुरग्यांक झाडां आनी जनावरां जे परीन दिसतात, तीच नदर ह्या काव्यांनी मांडल्या. बालकवनां म्हणटासतना तीं भुरग्याच्या मनांत रुजपाक जाय, तांकां आवडपाक जाय. आनी ते खातीर ह्या कवनांनी भुरग्यां कडेन संवाद करपाक जाय. लेखकान ह्या कवनांनी सामकी सादी, सोपी आनी सरळ उतरावळ वापरिल्ल्यान हीं कवनां भुरग्यां कडेन संवाद करूंक पावतात. इतलेंच न्हय तर कवनां आसून लेगीत तीं भुरग्यांक आपलेच वांगडचीं कशीं दिसतात. मम्मी, व्हडले मनीस, गोकुळ, आजो आनी आजी, बाबू, आई!, बाय, ह्या काव्यांतल्यान भुरग्यांक संबंदीत मानवी गुणांचेर उजवाड घाला. हांगासर आजो आनी आजी ह्या कवनाचो खास उल्लेख करूंक जाय. आपलो आजो आनी आजी पयसाविल्याची खंत ह्या
काव्यांतल्यान मांडल्या. ‘खेळुंया’ आनी ‘खेळटात आमी’ ह्या कवनांतल्यान भुरग्यांच्या सर्वांगीण विकासा खातीर म्हत्वाचे आशिल्ल्या शारिरीक खेळांची उपयुक्तता कवी स्पश्ट करता. भुरग्यांक खेळपाक खूब आवडटा. पूण शाळेचो अभ्यास केन्ना केन्नाय ह्या आवडीचेर हावी जाता. हांगा ‘खेळटात आमी’ काव्यांतल्यो कांय वळी मुद्दम नमूद केल्यात –
अभ्यासाचें वजें आमचेर
दप्तर जड जायत रावता
केन्ना गणीत केन्ना भुगोल
ताण आमचेर हाडीत रावता
सांगात तुमी खेळ्ळ्यार आमी
खंय जग बुडटा (खेळटात आमी, 27)
आयच्या काळांत पालक साबार कारणांक लागून भुरग्यांक ल्हानपणा सावनच मोबायलाची संवंय लायतात. बदलत वचपी जिवनशैलीक लागून भुरग्यांक हेरांच्या स्वादीन करून तांचीं आवय – बापूय स्वता कामाक वतात. हातूंत वायट कांयच ना. पालक आपल्या भुरग्यांचे भविश्या पासत तडजोड करतातच. पूण जितलो वेळ तांकां आपल्या भुरग्यां वांगडा सारपाक मेळटा, त्या वेळांत भुरग्यांक तांचे पासत तयार केल्ले साहित्याचे लागीं व्हरचें. मोबायल आनी टिवीचो वापर तांकां बडबडगीतां आयकुवपाक करचो. जेवण दितासतना तांकां मळबांत उडपी वा झाडार बशिल्लीं सवणीं दाखोवचीं, रस्त्यान वचपी हम्मा दाखोवची, तांकां पांचव्याचार सैमाचे लागीं व्हरचें. पालकांक सुटी आसतना घरा रावचे परस सहकुटुंब दर्यावेळेर, बागेंत वचचें, कुळागरांत पासयेक वचचें. घरा भोंवतणी वा गांवांत उक्तें मळ आसा जाल्यार भायर खेळपी वेगवेगळे खेळ तांकां शिकोवचे. हातूंतल्यान भुरग्यांचे मनांत सैमाची ओड निर्माण जावंक शकता, आनी फुडारांत सैमाचो सांबाळ करपाक तांचो हातभारूय लागूं येता.
लेखक आपल्या कवितांतल्यान भुरग्यांक सैमाचे लागीं व्हरपाचो यत्न करता – खास करून गांवांतल्या सैमाचे.
भुरग्यांचें भुरगेंपण शारांतल्या इमारतींनी बंदिस्त जावंक लागलां. आंगणांत वा अथांग मळबाचे सकयल धांवचेल्यांनी वा लिपचेल्यांनी वा लगोऱ्यो खेळचें सोडून तीं संगणकाचेर आपलीं सान बोटां घुंवडायत गेमी खेळत बसतात. ह्या संदर्भांत ‘खेळुंया’ ही कविता उल्लेख करपा सारकी आसा. कविचें भुरगेंपण सैमाच्या गोपांत सारलां. हेच फाटभुंयेर ह्या काव्यझेल्याची निर्मिती जाल्या. आपणें सारलां तशेंच भुरगेंपण आयच्या भुरग्यांनी सारचें असो अट्टहास कवी करना. पूण भुरग्यांनी आपणाल्या बंदिस्त चौकटेंतल्यान भायर सरून भायलें जग पळोवचें, आनी मुखेल म्हणल्यार सैम अणभवचो इतलीच तांची अपेक्षा. भुरग्यांक आमी फुडाराचे जबाबदार नागरीक म्हणून पळयतात जाल्यार ताची सुरवात भुरगेपणांतल्यानच जावंक जाय. ते खातीर सगळ्या पालकांनी ह्या काव्यझेल्यांतले विचार आत्मसात करून, ताचो सदचे जिणेंत वापर करूंक जाय.
शुभा वेलींगकार
वेलींग, म्हार्दोळ, फोंडा
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
