भांगरभूंय | प्रतिनिधी
आंतरराष्ट्रीय बायलांचो दीस 8 मार्च, हो संवसारभरांतल्या लोकां कडेन बायलांचे समानतायेचो आवाज जोडपाचो दीस. म्हणचेच बायलांक समान हक्कां खातीर आमचो संदेश मोठ्यान पावोवपाचो आनी स्पश्टपणान उलो मारपाचो दीस: “बायलांचे हक्क मनीस हक्क!”
आमी सगळ्या बायलांक, तांच्या सगळ्या विविधतायेंसयत मनयतात. आमी तांचीं तासां आनी विश्वास, वंश, लिंग वा लिंगीक अस्मिताय, वा अक्षमता हांचेसयत आपणायतात. समानतायेन मुखेल प्रवाहांत आसपावन घेतात. समाजीक, राजकी, अर्थीक वा सांस्कृतीक आसूं, बायलांक मेळिल्लीं जैतां मनोवपाची ही संद.
आंतरराष्ट्रीय बायलां दिसा 2025 खातीर संयुक्त राष्ट्रांचो अधिकृत विशय म्हणल्यार “सगल्या बायलां खातीर आनी चलयां खातीर: हक्क. समता. सशक्तीकरण.” हातूंत दादल्यांची जापसालदारकी चड आसा. 1908 वर्सा कामाच्या सुवातीवेली परिस्थिती आनी शोशण हांचे फाटभुंयेर न्यूयॉर्कांत 15,000 बायलो रस्त्यार देंवून तांणी कामाच्या उण्या वेळा खातीर, बरे पगार आनी मतदानाचे हक्क हांचे खातीर निशेध उक्तायलो. 1911 वर्सा पयलो आंतरराश्ट्रीय बायलांचो दीस जालो आनी युरोपांत दशलक्षां परस चड लोकांनी रॅलींत वांटो घेतलो.
विसाव्या शेंकड्यांतलो चडसो काळ आंतरराश्ट्रीय बायलांचो दीस तळागाळांतल्या लोकांनी मान्य केल्लो, आनी तो समाजीक न्याया खातीर एकठांय येवपाचो बिंदू आशिल्लो. 1975 वर्सा – आंतरराष्ट्रीय बायलांचें वर्स – संयुक्त राश्ट्रांनी 8 मार्च दिसा आंतरराश्ट्रीय बायलांचो दीस आपणायलो, तेन्ना तो आयज लेगीत मनयतात.
आंतरराष्ट्रीय बायलांचो दीस कित्याक म्हत्वाचो? कारण आमी अजून थंय पावंक नात. आमी लैंगीक समानते कडल्यान कितले पयस आसात, आनी तशेंच आमी कितले पयस वचपाक उरल्यात तें वळखुपाचो आमचो हो दीस. फाटीं 1911 वर्सा फकत आठ देशांनी बायलांक मतदान करपाक मेळटालें, समान कामाक समान पगार दिवप हें आयकूंक नाशिल्लें – बायलांक काम करपाक मेळ्ळें जाल्यार – आनी प्रजनन हक्क नाशिल्ले.
एका वेळार बायलांक मतदान करपाक मेळनाशिल्लें जाल्यार आतां त्यो फुडारी म्हणून राज्य- देश चलोवंक शकतात. एकवेळार त्यो खंय काम करुं येता हाचेर निर्बंधांक तोंड दिवचें पडटालें, पूण आतां त्यो म्हामंडळां चलयतात. जायत्या देशांनी तांची आज्जी फकत सपनांत पळोवंक शकताली अशे हक्क आयज तांकां आसात, पूण अजूनय तांकां पुराय समता ना. आनी संवसारांतल्यो भोवतेक बायलो अजून त्या ध्येयांक लागीं खंयच नात. शंबर वर्सां परस चड काळा पयलीं तो पयलो मोर्चा कामाच्या सुवातेर हानीकारक परिस्थिती, समान हक्क, समान पगार आनी शोशण सोंपोवपाचो आशिल्लो. आनी दुख्खाची गजाल म्हळ्यार त्यो समस्या आयज लेगीत आसात. कारण आमचे कडेन आशिल्ले हक्क सुरक्षीत नात.
प्रगती सरळ फुडें वचूंक जाय, पूण दुर्दैवान हांगां तिचे चड करून एक पावल फाटीं पडटा. केन्ना केन्ना कायदे आनी हक्क स्थापन जाले उपरांत लेगीत तांचे कडेन दुर्लक्ष जाता. देखिक:
घरगुती हिंसाचाराचे कायदे, लोक जागृताय आनी कायदेशीर संरक्षण मेळत आसून लेगीत,
बायलां आनी चलयां आड हिंसाचार वाडत आसा. 2020 वर्साच्या एका मुखेल अहवालात घरगुती हिंसाचार, मानवी तस्करी, लैंगीक अत्याचार, आनी बायलां आड जावपी हिंसाचार हांचो वाढीव प्रमाणांतलो आस्पाव आशिल्लो.
आंतरराष्ट्रीय बायलांचो दीस हो वर्साक एक फावट सरकारांक, वेवसायांक आनी पळोवपी सगळ्यांक बायलां जाय ते परीन फुडें पावनात जाल्यार कित्याक हाची याद करून दिवपाची संद, आनी तांचे मनीस हक्क मेळोवपा खातीर आमी सगळो लोक कारवाय करपाक तयार आसात हें दाखोवपाचीय संद.
कांय बायलांक दिसता की तांकां भेदभाव वा त्रास जावंक ना, वा तांकां येस मेळोवपाक आडमेळीं आयलीं नात, पूण सगळ्या बायलांचो अणभव असो आसना. वर्णाच्या बायलांक, अपंगत्व आशिल्ल्या बायलांक, आनी क्वीयर वा ट्रान्स बायलांक बादपी चड आव्हानां मान्य करपाची, समजून घेवन तांचे वांगडा भागीदारींत उबी रावपाची संद हो दीस दिता. तशेंच आपल्या सुरक्षे खातीर भियेवन मोर्चा काडूंक मेळना अशा देशांनी रावपी आमच्या भयणीं कडेन एकचार दाखोवप होय हया दिसाचो हेत.
आंतरराष्ट्रीय बायलां दिसा आमी याद करतात की जो मेरेन एका बायलेक लेगीत भेदभाव, त्रास, असमानताय वा जुलूम हांचो सामनो करचो पडटा तो मेरेन आमी सगळींच हें भोगतात. कारण केन्ना केन्ना आमी एकले न्हय हें लक्षांत दवरपाची गरज आसता.
वैयक्तीक अणभव आनी समानतायेच्या सनसनाटी मिडिया माथाळ्यां मदीं आमी लिंगीक समानतेक लागीं पावना अशें दिसूं येता, वा समाजीक नेमांक आव्हान दिवन सासणाचें झगडत रावपाक पडटलें काय अशेंय दिसूं येता. घडये आमी फकत तीच झुजां झगडून थकल्यात. अश्या वेळार संसारीक दीस हो एक बरो मार्ग परतून प्रेरीत जावपाचो वा परतून उर्जा
मेळोवपाचो, वा आमकां उगडास करून दिवपी की भायर लाखांनी बायलां आमचे वांगडा उबीं आसात, आनी आमी सगळीं एकाच झुजांक सतत तोंड दितात– आनी जिखतात!
प्रकाश वामन कामत
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
