बाय

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

अशेंच तिजे ‘बाय’ नात  ल्हानाची व्हड जाली. कॉलेजींत शिकपाक लागली. निमणें वर्सा आसतना शामळुच्या नातवान बाय कडेन मोगाचें नाटक रचलें.  ‘आज्जे म्हाका पराग वाटेरच आडावन म्हणपाक लागलो ‘आय लव्ह यू.’

वळेसर

आतेबाय तुवें बायक माथ्यार बसयलां. पळय हें बरें न्हय. घोवागेर वचपाचें तें.

“वचपाचें तेन्ना पळोवया. घोवागेरय म्हजें बाय तशेंच जगतलें”.

“आतेबाय तुमच्या मुखार दुसऱ्या कोणाक उलोवपाची तांक आसत?’’

“ना न्हय मागीर म्हजे बायक कोणूच कांय म्हणचो ना.’’

“योरे पूता म्हज्या” म्हणचे आदिंच बाय धांवत वचूंन आजेचे कुशीत लिपलें. 

“तुका कोणाक भियेवपाची गरज ना”.

आजी आनी नातीचे नातेंच खाशेले दोगांचोय एका मेकाचेर सामको जीव. सकाळच्यान दोगांच्यो तोखणायो सुरू जाताल्यो

“बाय चॉकलेट हॉर्लिक्स घालु? चीज, बटर, खातलें. काय पोळे घालु तुजे खातीर ?”

“हांव तूं कितें दितां तें खातलें. पूण तूं म्हजे बरोबर च्या पिवपाक खावपाक बस.” 

“कितें म्हूण अर्थ अपुरबायो? बा बा बा… बा! कितें म्हणचें हांकां ?’’ सून, आजो, पूत ल्हवु बटबडटाली… हांसतालीं.

“तुमी हांसात न्हय जाय तितलीं.” आठ- धा वर्सांची नात. बारशाक केल्ल्यो वस्ती धरून, गडगंज केले बायेक. वाडदीस जावं लग्नकार्य ‘बाय’ आजेचे अपुरबायेचे कपडे आनी भांगरान नटून वतालें. सगळें कशें ठायाठीक. फुडल्या म्हयन्यात बायेलो वाडदीस ‘धावो’ म्हणून आजी तयारेक लागिल्ली. वस्त तिणें वर्सा आदींच करून दवरिल्ली.

“पळयली कितली शाणी, बुदवंत” आज भांगर पळयात खंय पावलां? आनी हिका आपले नातीचो हुस्को सगळे बाबतींत.” शिटकावणी, वेवस्तीतपणा, खावप जेवप, उलोवप वागप पूण घरांत तिची लाडाची, अपुरबायेची. शेजारी, आयिल्लो गेल्लो तांच्या ह्या वेवस्तीतपणाक काळजांतल्यान सलाम मारताले. लागसारची कुटुंबा “आतेबाय” सारकी जावपाचो खूब यत्न करताली.

तिजी काटकसर, मांडणी, अर्थिक वेवहार पळोवंक तपासूंक आनी शिकून घेवंपाचेर खटपट करतालीं. खरे म्हळयार आतेबायक कॉपी  करताली. आतेबायन चलयेचे लग्न कशें केले? तशाचें तशें कॉपीकॅट करताली. तशें करतना कांय जाणां बुदवंतीण म्हणटालीं. नकळटां आदर्श बायल आतेबाय आशिल्ली. 

आतेबायच्यो दोगी चलयो, एक चलो. तांची लग्ना.. म्हळ्यार एक वेवस्तीत सुवाळोच कसो दिसतालो. आदर, सत्कार, घेवप करप, घालप करप सगळेंच कशें मुदये थिक, दोळ्यांत वचपा सारकें. वस्ती ! बाबा कितल्या पवनाचे गोंट, पाटल्यो, तोडे, पाचू, वज्रां, माणकां, मोतयां लोकांचे दोळे दिपावताले.

इतलें भांगर! वस्ती ! खंयच्यान हाडटा,करता केन्ना ! इतलो पयसो ! जाणांत, भाटां-बेसकान्न पूण शणै तर सादोच.

“हां! तुमकां सांगता ” म्हळें एके शेजान्नीन. दर खिणांक काटकसर अशें म्हणून कजुंस न्हय गरज थंयच जाय तितलें मोडपाचें. फुडली आंखणी आदीं पसून तकलेंत आसताली. घराब्यांतल्या दर एकट्याची अर्थ अपुरबाय कशीच चुकय नाशिल्ली. शेजाऱ्याची वासपूस, वेळार आदार. अशें करतां करतां आदर्श आतेबाय जाल्ली.

आंखणी आशिल्ल्यान आज भांगराची लेगीत तिका वस्त करतना हुस्को नाशिल्लो. बायेच्या वाडदिसाकूय अशीच जेवणां खाणां घरांतल्या घरां शिस्तबद्ध रांदून अस्सल घरावें  घरचें जेवण सगल्यांक वाडून खोशी जाताली. दर एकल्याची तोखणाय. ओंठार म्होंवाळ उतरां, तोंणार मुमुरखो हांसो पिकिल्लो. आतेबाय घरच्या दर एका लग्न कार्याचो ठेको घेवनूच आशिल्ली. सोयरीक, जावं मागणी धरूंन लग्न जाय मेरेन आपलेंच कार्य समजून तें पूराय मेरेनची तळमळ.

अशेंच तिजे ‘बाय’ नात  ल्हानाची व्हड जाली. कॉलेजींत शिकपाक लागली. निमणें वर्सा आसतना शामळुच्या नातवान बाय कडेन मोगाचें नाटक रचलें.  ‘आज्जे म्हाका पराग वाटेरच आडावन म्हणपाक लागलो ‘आय लव्ह यू.’

“म्हळ्यार तुकाय तो जाय मगो?

“आगे कॉलेजीत शिकता म्हजे बरोबर.”

“मागीर इतलें काचाबूल जावपाचें कारण?

“तुवें कितें केले?

“कांयच ना गे. तूं आनी… हांव कितें करतलें ?

“आतां कितें म्हणणें तुजें?

एक दोग जाणांनी आयकलें आसतलें.

“तातूंक कितें जालें?

“तुका पसंत आसा जाल्यार सांग. “

ना गो आतेबाय

बरें भियेवपाची. लोक कितें म्हणटले, म्हूण कोणाक नममाची गरज ना.

“तुका जाय ती जाप फाल्यां, ना तर केन्ना मेळटलो तेन्ना सरळ दी.”

आतेबायन आपल्या नातीचो “कॉन्फींडन्स” वाडयलो. स्वताचो निर्णय स्वता घेवंक मनांचें बळगें वाडयलें.

ल्हवु ल्हवु ‘बाय’ कुकुलें म्हूण ‘म्यांव म्यांव’ करीत रावनासतना दर एका घडणूकेत भियेनासतना वाट काडपाक शिकलेंच. बायेचें, बायुल.. बायुलाचें ‘वाघुट’ आनी फुडलें शिकप घेवन… पावला मारीत फुडें सरलें.  आजूय खाशेलें कितें घडलां जाप सोदपाक कठीण जाता तर आतेबाय सचित्र शब्दकोश जावन उजळणी घेता. आतेबायच्या मुखार आपुण प्रस्न ससो सोडोवंक शकतां हाजो मूट कोर्ट जाता.

‘बायगेर’ हालींच चली जालां. ताजे अपुरबायेक आतेबाय आनी बाय खंयच कमी पडूंक ना. बाय तूं मगो दुसरी आतेबाय.

अशें बाय आनी अशें आतेबायची आयच्या ह्या युगांत भोवच गरज आसा. दर एके चलयेचो ताठ कंणो दवरपाक तांकां विश्वासाची धार लावपाक तीक्ष्ण करपी माक्कन जाय. दर घरांत अशी “आतेबाय” आसल्यार कणखर ‘बाय’ आमकां दिसतलेंच.  

विजया शेळडेकार