भांगरभूंय | प्रतिनिधी
बाबली नायक हांकां वचून आयज म्हयनो जाता. ते निमतान तांच्या इश्टान काडिल्ल्यो ह्यो कांय यादी.
जल्मतनाच खंयचोच मनीस गूंड, चोर वा वायट प्रवृत्तीचो आसना. तो जसो जसो व्हड जाता तशे ताचेर जावपी बरे – वायट संस्कार आनी ताका मेळिल्ली बऱ्या – वायट लोकांची संगत ताचें जिवीत घडयता. बऱ्या संस्कारांनी वाडिल्लो मनीस आपल्या हातांतल्यान बरीं – बरीं कार्यां करता आनी तो लोकांच्या काळजांत- मनांत सासणाचो उरता. अश्या लोकांचे वळेरेंत बाबली नायकाचें नांव घेवं येता. ताणें कोंकणीची निसुवार्थीपणान सेवा तर केल्याच, पूण वांगडाच समाजसेवाय ताच्या हातांतल्यान घडल्या. प्रसिद्धी पासून सदांच पयस राविल्ल्या बाबली नायकाक मरण आयिल्ल्याची खबर फेसबुकार वाचली आनी त्याच खिणाक ताच्यो गोड आनी म्होंव्यो यादी दोळ्यां मुखार आयल्यो. त्योच तुमकां शॅर करतां.
म्हाका याद जाता ः तें वर्स आसलें 1977. हांव श्रीदामोदर काॅलेजीच्या उच्च माध्यमीक विद्यालयांत इकरावेंत आसलों. अर्थशास्त्राचे अध्यापक प्रा. भास्कर नायक हांणी कला अकादमीन आयोजीत केल्ले उच्च माध्यमीक गटाचे कोंकणी एकांकी सर्तींत नामनेचे नाटककार पुंडलीक नायक हांणी बरयिल्ल्या ‘एका जुंव्यार जंय’ ही एकांकी सादर करपाचें थारायलें. तातूंतली ‘जुवान’ ही मध्यवर्ती भुमिका करपा खातीर प्रा. भास्कर नायक हांणी म्हजी निवड केली. ‘एका जुंव्यार जंय’ हे एकांकीच्यो प्रती कोंकणी भाशा मंडळांत वचून हाडपाची जापसालदारकी तांणी म्हजेर घाली. तांणी सांगिल्ले प्रमाण हांव मंडळाचे कचेरेंत गेलों. त्या वेळार कोंकणी भाशा मंडळाची कचेरी इराज्मो कार्व्हालो रस्त्या वयल्या टी. जी. बोरकार हांच्या घरांतले एके कुडींत चलताली. थंय पावलों जाल्यार थंय काळ्या मिश्यांचो, खाडाचो, धव्या लांब हाताचो पूण मनगटा कडेन मातसो दोडिल्लो शर्ट घाल्लो आनी काळ्या रंगाची पॅण्ट घाल्लो एक मनीस बशिल्लो. हांवें त्या मनशाक म्हजी वळख करून दिली आनी भेट दिवपाचें कारण सांगलें. ‘हांव बाबली नायक’ अशें ताणें आपली वळख करून दितना सांगलें आनी म्हाका ‘एका जुंव्यार जंय’ हे एकांकीच्यो प्रती दिल्यो. थोडो वेळ आमच्यो गजाली जाल्यो. दिसपाक गंभीर आशिल्लो बाबली सामको मेकळेपणान उलयलो. आमी एकामेकांच्यो थोड्यो भोव म्हायतीय जाणून घेतल्यो. उलयतां उलयतां बाबली शिरवडें – नावेली रावता आनी ताच्या घरांत आवय, अनंत, किरण, महेश, दिलीप आनी काशिनाथ हे ताचे भाव रावतात म्हणपाचें कळ्ळें. ही आसली बाबली आनी म्हजी पयली भेट.
1978 वर्सा प्रा. भास्कर नायक हांणी श्री दामोदर काॅलेज आॅफ काॅमर्साचे वतीन कला अकादमीन आयोजीत केल्ले कोंकणी नाट्यसर्तींत पु. ना. दांडे हांणी बरयिल्लें ‘ताची करामत’ हें नाटक सादर करपाचें थारायलें. जातूंत हांव ‘गुणेबाब’ म्हणल्यारच ‘मावसो’ ही भुमिका करपाचों आसलों. परत एक फावट म्हाका कोंकणी भाशा मंडळांत वचचें पडलें. बाबलीक मेळ्ळों. ताणें ‘ताची करामत’ ह्या नाटकाच्या पुस्तकाच्यो प्रती म्हाका दिल्योच, पूण त्याच वांगडा ‘पवनाचें तपलें’ आनी ‘झिलबा राणो’ हीं नाटकाचीं पुस्तकांय म्हाका वाचपा खातीर दिलीं. आमची वळख आनीक वाडली.
सर्त जाली. निकाल जाहीर जालो. म्हाका एकांकींत आनी नाटकांत अभिनया खातीर गुणवत्ता प्रमाणपत्र मेळ्ळें. ही खबर हांवें बाबलीक सांगली. बाबलीन आपणें पेपराचेर वाचलां म्हणपाचें सांगलें आनी म्हजें अभिनंदन केलें. आमी थोडो वेळ नाटकाचेर चर्चा केली. बाबलीन म्हाका पुंडलीक नायक हांचीं कांय नाटकां वाचपाची शिफारस केली. हांवें पुंडलीक नायक हांचीं पुस्तकां घेतलीं.
1984 वर्सा कोंकणी भाशा मंडळान प्रा. प्रकाश थळी हांणी बरयिल्लें ‘अजिबपुरांतली कल्पकथा’ (अमोल पालेकार हांणी बरयिल्ल्या ‘वल्लभपुरची दंतकथा’ नाटकाचो अनुवाद/ रुपांतर) करपाचें थारायलें. नाटकाचें दिग्दर्शन प्रकाश थळी करपाचे आसले आनी ते म्हाका श्रीदामोदर काॅलेजींत इंग्लीश विशय शिकयताले. त्या तेंपार हें नाटक छापूंक नासलें पूण तरीय हांव बाबलीक मेळ्ळों आनी ताचे कडेन नाटका विशीं आनी भुमिके विशीं उलयलों. ते सर्तींत म्हाका अभिनयाचें पयलें इनाम मेळ्ळें. हांवें बाबलीक मेळून ही खबर सांगली. ताणें म्हजें खूब कवतूक केलें. आमची इश्टागत वाडत गेली.
1985 वर्सा कोंकणी भाशा मंडळान अॅड. उदयबाब भेंब्रे हांणी बरयिल्लें ‘कर्णपर्व’ हें नाटक कला अकादमीचे नाट्यसर्तींत सादर करपाचें थारायलें. कांय वर्सां आदीं उदयबाबान तें नाटक आकाशवाणी खातीर बरयिल्लें. ह्या नाटकाचें दिग्दर्शन भरत नायक करपाचे आसले. ह्या नाटका खातीर वीस पात्रां जाय आसलीं. ह्या पात्रां खातीर कलाकारांची निवड करपा खातीर कोंकणी भाशा मंडळाची एक बसका श्रीदामोदर विद्याभुवन, कोंब हांगा जाली. हे बसकेंत खुद्द उदयबाब लेगीत हाजीर आसले. बाबली नायक आनी आनंद आमोणकार हांचें वाचन भरपूर आशिल्ल्यान आनी नाटक महाभारतांतल्या प्रसंगाचेर आशिल्ल्यान नेपथ्य, वेशभुशा आनी सादरीकरण हांचेर चर्चा करपा खातीर तांकां बसकेंत आपयिल्ले. नाटकांत कसलेच तरेचो भरजरी पोशाक वापरप ना अशें दोगांयनी ठामपणान सांगलें. तशेंच राजसभा, महाल अशे पड्डे लावप ना अशेंय तांणी स्पश्ट सांगलें.
लांकडाच्या फळ्यांचे प्लॅटफाॅर्म तयार करचे आनी वेगळ्यावेगळ्या लेव्हल्सांचेर प्रसंग सादर करचे अशें आनंद आमोणकार हांणी सुचयलें. दरेकान पुडवें आनी उपरणें होच भेस करचो अशें बाबलीचें म्हणणें आसलें. कौरवांच्या पुडव्यांचो रंग एक, पांडवांचो वेगळो आनी कृष्णाचो वेगळो. बाबली आनी आनंद दोगांयनी ह्या पोशाकाची जापसालदारकी सांबाळ्ळी. बाबलीन स्वता सगलीं पुडवीं ‘पेस्टल शेडींत’ ‘डाय’ करून घेतलीं आनी प्रयोगा दिसा सगल्या कलाकारांक तीं आपणें स्वता न्हेसयलीं. प्रयोगांत नेपथ्य आनी वेशभुशा भव्यदिव्य आसली. तो एक क्रांतीकारक निर्णय आसलो आनी बाबली आनी आनंद हांणी अथक परिश्रमान तो सार्थ थारायलो. त्या नाटकांत म्हाका कृष्णाचे भुमिके खातीर अभिनयाचें पयलें इनाम फावो जालें आनी बाबली आनी म्हजी इश्टागत द्विगुणीत जाली.
1986 वर्सा हांवें बाबलीक एक खाशेली विनंती केली आनी ताचे फाटलें कारणूय सांगलें. 1984 आनी 1985 वर्सा म्हाका सेगीत उत्कृश्ठ अभिनयाचीं इनामां मेळिल्ल्यान जर 1986 वर्साय म्हाका असो पुरस्कार मेळ्ळो तर ती हॅटट्रिक जातली. मराठी रंगमाचयेर (स्पर्धात्मक आनी उत्सवी) हांवें कितल्योश्योच भुमिका केल्ल्यान नामनेचे आंग्ल नाटककार विलियम शेक्सपियर हांचें ‘हॅम्लेट’ नाटक आनी ताचो नाना जोग हांणी केल्लो मराठी अनुवाद ह्या विशयाचेर आमी खोलायेन चर्चा केली, खूब वाचन केलें. त्या नाटकाचें कोंकणी रुपांतर करपाची विनंती हांवें बाबलीक केली. कसलेच आडेवेडे घेनासतना बाबलीन ‘पळयतां, यत्न करतां’ अशें सांगलें. नाटक सर्तींत सादर करपाचें आसलें. वेळ खूब कमी आसलो. उतर दिल्ले प्रमाण बाबलीन प्रामाणीकपणान संहिता पूर्ण करून दिली. ह्या नाटकाचें दिग्दर्शन प्रकाश आचार्य हांणी करचें अशें आमी थारायलें. तांणी संहिता वाचतकच आमी आनंदाक संहिता दिली आनी सगल्यांनी ताचेर खूब चर्चा केली. ह्या नाटका खातीर ‘कर्णपर्व’ नाट्यनिर्मिती वेळार वापरिल्ल्या प्लॅटफाॅर्माचो उपेग करचो हाचेर सगल्यांचेंच एकमत जालें. कोंकणी भाशा मंडळाचे वतीन हें नाटक सादर करपाक योग्य आसा हें निश्चीत जातकच प्रकाश आचार्य हांणी बाबलीक ‘य’ ह्या अक्षरा वयल्यान सुरू जावपी नांव सुचय म्हणपाचें सांगलें. कारण मंडळान सर्तींत सादर केल्लीं ‘येतां आँ मम्मी’ आनी ‘येक संसार अर्दकुटो’ हीं नाटकां तांणी दिग्दर्शीत केल्लीं आनी नाटकांक इनामां मेळिल्लीं. प्रकाशाचे विनंतीक मान दिवन बाबलीन नाटकाचें नांव सुचयलें ः युवराय हेमचंद्र. जालें. नांव थारलें. नाटकाच्यो येसायो सुरू जाल्यो. त्यो सुरू आसतना प्रकाश आनी बाबली वांगडा आसताले. प्रसंगा प्रमाण तांणी संवादांत कांय बदल केले. नाटकाचे अखेरेक तलवारयुद्धाचो एक उमळशीक वाडोवपी प्रसंग आसलो. तातूंत युवराय हेमचंद्राक वीख लायिल्ले तरसादीच्या तोंकाचो वार लागता आनी तो कोसळटा. त्या प्रसंगा खातीर बाबलीन म्हाका पदलालित्य आनी तरसाद हाताळपाचे धडे दिले. येसाय मारतां मारतां हांव ती कुशळटाय दाखोवंक शकलों आनी नाटकाचो उच्चबिंदू साकार जालो. बाबलीक लागुनूच हें नाटक कोंकणींत जल्माक आयलें. म्हाका जरी उत्कृश्ठ अभिनयाच्या पुरस्काराची हॅटट्रिक सादूंक जालिना तरी म्हाका गुणवत्ता इनाम मेळ्ळें. म्हजे विनंतीक मान दिवन ‘हॅम्लेट’ हे संवसारीक नामनेचें नाटक कोंकणींत हाडपाचें शिवधोणू बाबलीन पेललें. ताका लागून बाबली विशींचो म्हजो आदर आनी मोग वाडलोच, पूण त्याच वांगडा इश्टागत अदीक दाटली.
1986 वर्सा हांव गायन शिकपा खातीर स्वरमंच संस्थेंत रामराव नायक हांचे कडेन वचूंक लागलों. हांवें बाबलीक हांव रामराव नायक हांचे कडेन गायन शिकपाक वतां म्हणपाचें सांगतकच ताणेंय गायन शिकपाची आपली इत्सा उक्तायली. रामरावसरां कडेन हांव बाबली विशीं उलयलों. तांणी ताका संमती दिली. सप्तकांतल्यान दोन फावटी आमी सकाळीं 8 ते 9 स्वरमंचांत वचूंक लागले. रामरावसर यमन राग शिकयताले. सरगम, आलाप आनी ताना हांच्यो शिकवणी चालू आसल्यो. कांय सप्तकां उपरांत बाबलीन फुडें शिकपाक असमर्थताय दाखयली. बाबलीक बांसरी शिकपाची आवड आसली आनी ताणें रामरावसरा कडेन गायना बदला आपणाक बांसरी शिकोवपाची इत्सा परगटायली. रामरावसरान हयकार दिलो. बाबली बांसरी शिकपाचो यत्न करतालो, पूण आमी दोगूय एकाच वेळार शिकता आशिल्ल्यान शिकवणी गळ्यांतल्यान आनी बांसरेंतल्यान सादर करतना अडचण्यो जावंक लागल्यो. हाची जाणविकाय बाबलीक जाली आनी ताणें परत असमर्थताय उक्तायली. उपरांत ताच्या संगीत शिक्षणांत खंड पडलो.
सादें रावप, नमळायेन वागप, थोडेंच पूण बरें उलोवप, कट्टर कोंकणीवादी, शिस्तप्रीय, संयमी, सात्वीक, परोपकारी आनी कार्यतत्पर कर्मयोगी हे बरे गूण हांवें बाबलीच्या व्यक्तीमत्वांत अणभवले. म्हज्या ह्या सच्च्या आदरणीय इश्टाच्या आत्म्याचें पुण्यस्मरण आनी नमळायेचीं आर्गां.
– श्याम विर्जिनकार, लंडन
447466 996978
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
