बरोवपाची कळाशी

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

पूण आपले असले कृतीन आमी आपूण बरयतां तेच सारखें आनी बरें अश्या विचारांचे बरोवपी तयार करनात मूं?

साहित्य म्हणल्यार कितें? साहित्य कित्या खातीर आसता? साहित्य कित्याक बरयतात? साहित्याचें प्रयोजन कितें? हाचेर
जायत्या जाणकारांनी भाश्य केलां, आयजूय भाश्य करतात आनी फुडेंय भाश्य करतले. साहित्या विशीं सोंप्यांतलीं सोंपी व्याख्या मेळटा ती म्हणल्यार “जिणेच्या सहीत (सांगातान) वता तें साहित्य”. साहित्याच्या सगल्या प्रकारांत कविता बरोवप सोंपी अशें जायत्या जाणांचें मत जावन पडलां. सुरवातीच्या काळांत हो समज जावप सहाजीक आसूं येता. पुणून जशें जशें कवितांक वेंगायत मुखार वचप जाता, तशें तशें कवितेचें रूप, स्वरूप समजूंक लागता. कविता कठीण आनी कठीण जायत वता.
भारतीय काव्यशास्त्रांत कवीक खुबूच म्हत्व दिलां. ‘अपारे काव्य संसारे कविरेव प्रजापति:’ कवीक प्रजापति म्हणल्यार ब्रह्मा, संवसार रचपी, म्हणलां. कवीन रचिल्लो संवसार हो सैमान रचिल्ल्या संवसारा इतलोच न्ही तर ताचे परसूय श्रेश्ठ आसता. ताका बंधना आसनात, वंय आसना, शीम आसना. प्रत्येक मनशान आपल्या मनांत आपल्या कल्पनेंतलो संवसार तयार केल्लो आसता. भोंवतणचो संवसार आपले कल्पनेंतल्या संवसाराच्या जाता तितलो लागीं व्हरचो हे नदरेन प्रत्येकटो यत्न करता आनी वावुरता. हे कल्पनेंतल्या संवसाराच्या नेमां आड कोणूय वागत जाल्यार ताका सोंसना. ताका राग येता. ल्हान भुरगीं हे नेम चड मोडटात म्हूण तांकां चड तापोवणी खावची पडटा. स्वताक खबर आशिल्लें, तशेंच दुसऱ्याक दिसता अशें हेरांक दाखोवप खूब सोंपें. पूण आपले कल्पनेंतल्यान नवें तयार करून दुसऱ्यांक समजुवपा इतलें सोंपें करून दाखोवप भोव कठीण. देखून आमी कलाकाराची कलाकृती ही सृजनात्मक आसता अशें म्हणटात.
कला हें अभिव्यक्तीचें साधन. अभिव्यक्ती भावनेची, अभिव्यक्ती सृजनाची. खंयच्याय कलाकारान सादर केल्ली कला ही श्रेश्ठ जाता, जेन्ना ती भितरल्यान येता. कलाकार ताचो आनंद घेत घेत तिचें सादरीकरण करता. तेन्नाच ती कला दुसऱ्याच्या काळजा मेरेन पावता आनीक दुसऱ्याक ती भावता. कला सादर करतना कलाकार भायलो संवसारूच न्हय तर स्वताकूच विसरून वता. कलेच्या सादरीकरणा कडेन तो एकरूप जाता.
जेन्ना नर्तक नाच करता तेन्ना ताचो नाच ही कवायत काय नाच म्हणपाचें रसिकाक रोखडेंच कळटा. बरो नाच सादर करतना फकत हात आनी पांय नाच करनात, तर पुराय कूड नाचांत शेणिल्ली आसता. मुखीक हावभाव लेगीत. बऱ्या नाचप्याक सोबीतकाय, सहाजीकताय आसची पडटा. धरून मारून बळयां केल्लो नाच फकत कवायत जावपाक शकता. तशेंच हेर कलांचेय बी.
सुराक धरून रावलो म्हण बरें गाणें जायना. बरो गायक भीतभीत सुराक चिकटून रावन गावपाचो यत्न करना, तो आपल्याक गाण्यांत झोकून दिता. ताचो आनंद घेत गायता. तो सुराक चिकटून उरता तो ताच्या रियाझाक लागून. किशोरीताई आपल्या गाण्या विशीं उलयतना म्हणटा, मैफल सुरू करतना आपल्याक सुरांचो अविश्कार जावन आपूण आयकुप्याक ताचें दर्शन करून दिवपाक शकतलीं काय ना हें आपल्याकूच खबर आसना. आपल्याक शेणोवन गायले शिवाय सूर प्रसन्न जायनात.
खंयचोय कलाकार हो सामान्य मनशां परसूय वयर आसता. सामान्य मनशाक खूबश्यो गजाली खबर आसतात पूण तो व्यक्त करपाक शकना. ताचे कडेन साधन आसता पूण तें ताका वापरपाक कळना. कलाकाराची संवेदनशीलताय, नाजूकताय, निरिक्षण शक्त आनी आत्मसात करपाची शक्त हेरां परस चड आसता अशें म्हणटात. देखून कलाकार हो हेरां परसूय वयर आसता, असामान्य आसता. कविता ही भावनेची अभिव्यक्ती. सगल्यांक स्वताच्यो भावना आसतात. पूण सगल्यांकूच कविता रचपाक येतात अशें ना. आपल्यो भावना कवितेंतल्यान वा हेर कलाकृतींतल्यान व्यक्त करपाक येतात अशें ना. ताचे खातीर प्रतिभा जाय पडटा. फकत प्रतिभा आसली म्हण जायना ताका रियाज जाय पडटा, ताका आपल्या अभिव्यक्तींत निपूण जावचें पडटा. ही निपूणताय फकत स्वाध्यायांतल्यान येता. देखून खंयच्याय कलेक आत्मसात करतना स्वाध्याय गरजेचो आसता. दत्ताबाब नायक हांणी कोंकणी अकादेमीच्या युवा साहित्य संमेलनांत सांगिल्लें, बरोवपा खातीर प्रतिभा जाय पडटा हो एक विचार जाल्यार स्वाध्याय आनी रियाजांतल्यान बरोवपाची कला साध्य करपाक जाता हो दुसरो विचार.
कलाकाराचें काम कितें? खबर आशिल्ल्या सामान्य गजालींक आपल्या प्रतिभे वरवीं असामान्य गजाल करप हें कलाकाराचें काम आसता. जशी बाकीबाबाची मराठी कविता. “जीवन त्यांना कळले हो, मीपण ज्यांचे पक्व फळापरि सहजपणाने गळले हो.” ह्या विचारांत आमकां बाकीबाबाची प्रतिभा दिसता. मीपण वचपाक जाय हें आमी खूब जाणां कडल्यान आयकतात आनी आमकां खबरूय आसता. पिकिल्लीं फळां झडटात हेंवूय आमकां खबर आसता. पूण ‘मीपण’ पिकिल्ल्या फळा वरी सहजपणान झडपाक जाय हें फकत बाकीबाबूच सांगपाक शकता.
साहित्यकारांची सगल्यांत म्हत्वाची गजाल म्हणल्यार साहित्य रचप. कविता रचतात. रचना ह्या शब्दांत नकळत नाविन्य येता, सृजन येता. साहित्य घडयनात तें रचतात. घडोवपांत नाविन्यताय आसताच अशें ना. रचनेंत नाविन्यताय आसता. रचनेंत दुसऱ्याचो प्रभाव आसूं येता. पूण नक्कल ही रचना जायना. कलाकृतीची रचना ही भावनीक गजाल. बुद्धीक न्हय. खंयचेंय सृजन हें बुद्धीक आसपाक शकना. गणितांत सगले फॉर्म्युला पाठ करून जापो बरोवपी बरो निबंद बरोवपाक शकना. ताकाच जर भावना व्यक्त करपाची कला सादिल्ली आसत जाल्यारूच तो परिक्षेंत बरो निबंद बरोवपाक शकता. देखुनूच रचना ही बुद्धीतल्यान येना ताका भावनांचे उत्फर्के जाय पडटात. हालींसाराक प्रसार माध्यमां चड आनी सहज उपलब्ध जाल्ल्यान जें जें बरोवप जाता तें तें उक्ताडार हाडपाक मेळटा. कांय जाण उर्बा दिवपाक ताका तोखेतातूय. पूण आपले असले कृतीन आमी आपूण बरयतां तेच सारखें आनी बरें अश्या विचारांचे बरोवपी तयार करनात मूं?

चेतन आचार्य
9422389290