भांगरभूंय | प्रतिनिधी
सांस्कृतीक जोर समाजाच्या आंगांत भरला. कार्यावळींची खातड चलता. उत्सवप्रीय मनशाक स्टेजीर वचून बसून मायकार उलय
उलय उलयनशें दिसता. भाशणांचोय पावस झडटा. उलय उलय उलयतात. पोश्यांत, तकलेंत कितेंच पडना. एकेकदां चुकीचें कितेंय ठोकून दितात. आपुलिया बळें नाही मी बोलत, सखा कृपावंत वाचा त्याची, अशें संत नामदेवान म्हळां अशें एकलो सांगी. संत तुकारामाच्या अभंगातलें वाक्य हें. कितें बंडलां, फटासो ह्यो! कितेंय ठोकून दितात. इंग्लीश बी उलोवंक लागतकच मज्जा. कांय जाणांक तर ती एक बुड्डणूच आसता. मॅनर्स आनी मॅनरीजम हातूंतलो फरक खबर ना. मॅनर्स म्हळ्यार रीत. विशिश्ट, विचित्र हावभाव परत परत करपाची लकब म्हळ्यार मॅनरिजम. नाक खंय आदोळी खंय, कितेंय खंयूय लायतात.
वरभर भरभर आयकतकच तकली कणकणटा, भेरेता. माचयेर तीन उलोवपी आसतात तेन्ना जण एकल्यान वीस मिणटांनी कवळूंक जाय.
आपणाक उलोवपाची नाट ना हें खूब जाणांक कळचना. असल्यो पिसायो आपणाचेरूच उलयत रावतात. हांवें हें केलें, तें केलें, म्हाका लागून अशें जालें… अहंकारूच व्हांवत आसता. कार्यावळीची वाट लागता मागीर.
भाशण ही एक कला. ते खातीर पूर्वतयारी आनी गृहपाठ लागता. व्यासंगी वक्त्याक आपल्या उलोवपांत रोस, भाव, उर्जा, आशय, माहिती, नविदाद, विचार, संदेश आसा काय ना, हें कळटा. तयारी करून वीस मिणटांत तें प्रभावीपणान आटोवन मांडूंक कळपाक जाय, जें सासणाचें आयकुप्याच्या कांट्यार बसतलें. वक्तृत्व शैली जाय. तेंच भाशण देखदिणें. आदर्श. खरें.
जिणेंत तरेतरेच्या दगदगांक तोंड दिवचें पडटा. भाशणां आयकुपाचे त्रास हे तातूंत आस्पावीत करचे. कोण तोंडा वयलो, कोण वळखीचो, कोण सोयरो म्हूण ताचे कार्यावळींत वचून माटवांत बसचें पडटा. मागीर सोंसून सोंसना, सोंपून सोंपना अशीं भाशणां आयकुचीं पडटात. भारत हो भाशणां दिवप्यांचो देश अशें म्हळां तें खरें. कितलें उलोवचें खंय थांबचें हाका ब्रेक आसना. लोक आपणाक आयकून विटल्यात हाचेंय भान वक्त्याक आसना.
आमी एका परिसंवादांत बशिल्ले. विनोदी साहित्य ह्या विशयाचेर.
टवाळा आवडे विनोद अशें संत तुकारामान म्हळां अशें सुरवातिकूच एका प्राध्यापकान प्रास्ताविकांत सांगलें. चाळीस मिणटांच्या भरभरांत ताणें नमनाक घडोभर तेल घालें. टवाळखोरांक विनोद आवडटा ही उक्ती संत रामदासाची. तुकारामाची न्हय. औचित्याक धरून कितें उलोवचें हाचेंय भान ना. थंय जे विनोदी साहित्यकार जमिल्ले ते बेकार थवय आनी टणटणमारी?
केदोय प्रभावी वक्तो आसलो तरी वीस मिणटां वयर ताका आयकतच तें मेंदूक त्राशीक थारता. मनाची ग्रहण शक्त तितलीच आसता.
आवाजाची वयली पट्टी लावन उलोवपाची खूब जाणांक संवय आसता. इतिहासीक नाटकांतल्या संवादां प्रमाण आवाज लावपाचीय थोड्यांक संवय आसता. अश्यो किंळच्यो मारतकच आपलो मुद्दो ठांशीवपणान आयकुप्यांच्या गळ्यांत देंवोवं येता असो तांचो गैरसमज आसता.
कांय लेखक सुरवातिकूच तार सप्तकांतल्या टिपेच्या सुरांत आवाज लायतात. गळ्योच्यो शिरो फुगीर पायपां कशीं जातात आनी त्यो रक्तवाहिन्यो फुटनात मूं असो बेठोच हुस्को आयकुप्यांक जाता.
एकदां एका फामाद वक्त्याक विचारलें- अमूक एका विशयाचेर एक वर उलोवंक जाय. तुका तयारे खातीर कितलो वेळ जाय? आतांच उलयतां, ताणें जाप दिली. आनी ह्याच विशयाचेर तुका जर पांच मिणटां उलोवपाक सांगलें जाल्यार तयारी करपाक कितलो वेळ लागतलो? ताणें जाप दिली- आठ दीस लागतले. कारण अमूक मिणटां भितर मुखेल सगलो आपरोस हाडपाक बरेच कश्ट लागतात. तयारी लागतात.
अमेरिकेचे आदले राष्ट्राध्यक्ष अब्राहम लिंकन भाशणाची तयारी खूब दीस करताले. बारीक बारीक चिटाऱ्यांचेर खंय ते मुद्दे सुचतात तशे बरोवन काडटाले. मेजार, बेडरुमांत, भायल्या सालांत, कार्यालयाच्या मेजार अशे नोंदींचे चिटारे आसताले. वाक्यां, उतरां, मुद्द्यांचो क्रम हें सगळें नोंद केल्लें आसतालें. मागीर हें कपयाळें घेवन ते बसताले आनी भाशण बरोवन काडटाले. तांचीं उलोवपां इतिहासांतलीं साहित्यीक पांवड्याचीं उलोवपां म्हूण नोंद जाल्यांत. सगल्या वक्त्यांनी ही देख घेवंक जाय. भाशण बरोवन काडूंक जाय. नाजाल्यार त्या वक्तृत्वाक नीट प्रवास आसना. आडखळटकच प्रेक्षक वाजेतात.
नानी पालखीवाला सारक्या विद्वान वकिलाचीं आनी अर्थतज्ञाचीं भाशणां आयकुपाची संद मेळ्ळी. चकचकपी, तेजस्वी, गेय साहित्यीक इंग्लीश. मुद्दे क्रमवार. विनम्रता, शालीनता, औपचारीकता, सहजता, सादेपण सगळेंच सुंदर.
जम्मू काश्मीराचे आदले राज्यपाल डॉ. करण सिंग. स वर्सां गोंय विद्यापिठाचे सेवेंत आसतना आनी उपरांतूय थंयच कांय पदविदान भाशणां आयकलीं. पूण यादीक उरलें एकूच भाशण- करण सिंग. उंच दोंगरा तेमका वेल्यान रसाळ कालेतीचो एक झरो लयदारपणान ठेक्यांत पांयजणां सारको छुमछुमत हांसत, व्हांवत येवचो, अशें आशिल्लें तांचें रसाळ वक्तृत्व. गोरोपान आनी सुंदर. नाक शिरवंत. विद्वत्तेचें भांडार. अणभवांचें आनी विचारांचें आगर.
कोंकणी विश्वकोशाचे चार खंड गोंय विद्यापिठान उजवाडायले. हांवें थंय संशोधन सहाय्यक म्हणून काम केल्लें. पयल्या खंडाचें प्रकाशन कन्नड साहित्यीक शिवराम कारंथ हांणी केल्लें. पक्वतेचो परमळ आशिल्लें हें भाशण. कारंथांनी ज्ञानकोश रचलें. तांचे इतलो नासूं पूण वक्त्याक थोडो तरी व्यासंग जाय काय नाका? नवो विचार, नवो संदेश, विचारांक चालना दिवपी बियां वक्त्यान मांडचे. अणभवाचेर आदारीत. भाशणांत ताण हाडपी गांभीर्य नाका. लोणच्या भशेन विनोद जाय. चड नाका रे बाबा. प्रमाणांत जाय.
प्रभावी भाशणां विशीं जागृताय जायत रावंक जाय. भुरग्यांचेर हे संस्कार करपाक जाय. सणसणीत भाशणाचे मापदंड भुरग्यांक सर्तीं वेळार समजावन सांगूंक जाय. एका वाक्यान सांगचें जाल्यार- कार्रेगाद भाशण रक्ताभिसरणा भशेन आयकुप्याच्या आंगांत घोळत उरूंक जाय.
मुकेश थळी
फोंडें
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
