फाल्यां म्हूण केन्ना येता व्हय?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

महात्मा गांधीचें मत आसलें की मनशान आपूण फाल्यांच मरतलो अशें समजून जियेवंक जाय म्हूण. तशें समजतकूच तो आपणाली कामां तिश्टतीन आनी ताकतिकेन करतलो.

काल, अायज अानी फाल्यां ह्या वेळाचे अांवाठ वळीन भूतकाळ, वर्तमानकाळ अानी भविश्यकाळ हांची प्रतिकां अासात. हिंदी भाशेंत काल अानी फाल्यां ह्या दोनूय कालावधींक ‘कल’ हें एकूच उतर अासा. हे भाशेंत कल, अाज अौर कल म्हळ्यार काल, अायज अानी फाल्यां.
अामच्या भुरगेपणांत कांय पसरकारांच्या तोंडांतल्यान एक वाक्य अामी जायते फावटी अायकताले. तें म्हणचे ‘’अायज रोख, फाल्यां उदार.’ ह्या उतरांचो अर्थ असो अासलो की गिरायक पसऱ्यार येता त्या दिसा थंय कसलोच म्हाल उदारेन मेळचो ना. तो रोख पयशे दिवन घेवचो पडटलो. पूण दुसऱ्या दिसा मात म्हळ्यार ‘फाल्यां’ तो जाय तितलो उदारेन मेळटलो. पूण फाल्यां खंय गा येता? अायचो दीस सोंपतकूच जो नवो दीस उदेता ताकाय बी अामी ‘अायज’ अशेंच म्हणटात. फाल्यां म्हळ्यार रेंवटातले मृगजळ कशें. अासा अशें दिसपी पूण खरेपणान नासपी, कशें! देखून फाल्यां हें केन्नाच येना. Tomorrow never comes अशी इंग्लीशींत अोंपार अासा.
फाल्यां केन्नाच उदेना हें सत दर्शवपी अानीक एक गजाल म्हाका ह्या वेळार उगडास जाता. सादारणपणान तीन दसकां अादीं कर्नाटक राज्यांतल्या कांय वाठारांनी एक खवदळजनक खबर पाताळिल्ली. ती म्हणचे थंयच्या कांय गांवांनी खंय रातच्या वेळार एक चेटकीण भोंवताली अानी खंयच्याय एका घराच्या दारार मारताली. दार उघडणाऱ्याक मारून उडयताली अानी खिणा भितर नाच्च जाताली. भिरांतेन ग्राशिल्ल्या लोकांनी मागीर एका माण्णी सोदून काडली. जण एकल्यान अापणाल्या घराच्या दाराय ‘’नाळे बा’ हें वाक्य बरयलें. कानडी भाशेंत ‘नाळे बा’ म्हळ्यार ‘फाल्यां यो’ सदचे प्रमाण रातीं कडेन ती चेटकीण येताली आनी दारा वयलीं उतरां वाचून दुसऱ्या दिसा येवपाक परत वताली. दुसऱ्या दिसाय हेंच घडटालें. अशें कितलेशेच दीस जायत रावले. निमाणे कडेन उबगून ते चेटकिणीन गांवांत येवप बंद केलें अानी लोकांच्या एका अरिश्टांतल्यान सुटका जाली.
ह्या वयल्या दोन गजाली वयल्यान फाल्यां हो समाजाची मान्यताय अाशिल्लो पूण केन्नाच ना येवपी असो एक काळ अासा म्हणपाचे लक्षांत येता. जाणकार सांगतात की कसलीच गजाल ती फाल्यां करूंक रावचे न्हय म्हूण. ती सोमत्याक सोमती करचीं म्हूण. ह्या संदर्भांत संत कबीर आपणाल्या एका दोहांत म्हणटा, ‘कल करेसो आज कर, आज करेसो अब, पलमे परलय होएंगी, बहुरी करेगा कब’ हाचो अर्थ असो की आमचे कडेन वेळ खूब उणो आसा. देखून जें काम तुका फाल्यां करूंक जाय ते आयजूच कर आनी जें काम आयज करूंक जाय ते आतांच कर. वेळ व्हगडावं नाका. केन्ना कितें घडत हाचो नेम ना. तुज्या हातांत फक्त आतांचोच खीण आसात. ताचें भांगर कर.
ग्रीक पुराणशास्त्रांत संद देवीचें (Goddess of oportunity) वर्णन आसा. ह्या देवीच्या माथ्यार फक्त मुखारूच केंस आसात. फाटल्यान पुराय माथें तुळतुळीत. देखून कोणाकूय जर एखाद्या संदीचो लाव घेवंक जाय जाल्यार ताणें कळाव करिनसातना पयल्यांत पयलीं त्या देवीच्या मुखा वयल्या केशट्यांक घट्ट धरूंक जाय. मागिरांक रावूंक जायना. मागिरांक रावता तो फसता.
वेदांत सांगता की मनशान फक्त वर्तमानकाळांत जियेवंक जाय म्हूण. सांगण्याची फोडणिशी करतना हें तत्वगिन्यान सांगता की मनीस आपणालो भूतकाळ बदलूंक शकना. तेच प्रमाण भविश्यकाळूय ताच्या हातांत ना. ताच्या हातांत आसा तो फक्त प्रचलीत काळ. देखून कसलेंय बी काम करतना फाटल्या वा फुडल्या काळा संबंदान चिंतीत रावूंक जायना. तशें केल्यार मागीर कामा वयल्या एकाग्रतायेचेर परिणाम जाता आनी तें सारकें जायना. खरेलो कर्मयोगी वर्तमानांत जियेता.
महात्मा गांधीचें मत आसलें की मनशान आपूण फाल्यांच मरतलो अशें समजून जियेवंक जाय म्हूण. तशें समजतकूच तो आपणाली कामां तिश्टतीन आनी ताकतिकेन करतलो. कितें जाता, मनीस आपणाली काम लांबणेर उडयता. मुखार करुया, फुडल्या वर्सा करुया म्हणटा. पूण जेन्ना ताका आपणाल्या आयुश्याच्या मर्यादेची जाणविकाय एकसारकी जायत रावता, तेन्ना ताका ताकतीक लागता. तो आपणाल्यो लागणुको गणाय नासतना तिश्टतीन करीत रावता.

प्रदीप लवंदे
9923292022