फाटीं वळून पळेताना : अणभवांचो झेलो

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

प्राचार्य डॉ. वामन रा. नायक हांचे ‘फाटीं वळून पळेताना’ हें पुस्तक हातांत पडलें. हालींच 13 जुलयाक पुण्यांत अखील भारतीय कोंकणी परिशदेंत तें उजवाडाक आयलां. पुस्तकाचो माथळो वाचून हें आप-कथन आसतलें असो मनांत अदमास जालो. पूण पुस्तकांत डॉ. वामनबाब आपल्या अणभवांचे कथन करतात. इतलेंच न्हय तर आपल्या अणभवांतल्यात ते आजच्या पिळगेक मार्गदर्शन करतात आनी जिविताचें तत्वज्ञान सांगतात. ह्या पुस्तकांत लेखकान वेगवेगळ्या विशयांचेर बरयिल्ल्या वट्ट 32 लेखांचो आसपाक केला. विशय वेगळे आसले तरी सगल्यांचे मूळ शिक्षणीक क्षेत्रा कडेन जोडलां.
शिक्षक म्हणून निवृत्त जाल्यार म्हाका पंदरां वर्सां परस चड जालीं. तरी शिक्षणीक क्षेत्रा कडेन जोडिल्ली नाळ आजूनय घट्ट धरून आसा. शिक्षणीक मळार कितें आनी कशे बदल घडटात हाचे विशीं उत्सुकताय मनांत कायम आसा. ते दिश्टीन ह्या पुस्तका विशीं म्हायती करून दिवपाची इत्सा जाली. ही समिक्षा न्हय हें वाचप्यांनी मतींत घेवचें.
डॉ. वामन नायक, प्राचार्य ह्या वयल्या पदार आसूनय कोंकणींतल्यानन बरोवपाक रुची घेतात आनी ते खातीर वेळ दितात. हेंच अजाप दिसता. ह्या पुस्तकांत ‘वेळेचे वेवस्थापन’ ह्या लेखांत त्या विशीं ते मार्गदर्शनय करतात.
आपलें भुरगेपण, आपलो गांव, शाळा, कॉलेज, शिक्षणाचो अणभव ते सांगतात. तशेंच एक हायस्कूल शिक्षक ते प्राचार्य हो प्रवास कसो जालो हें थोड्या भितर सांगतात. तांच्या अनेक कलागुणां खातीर तांचें व्यक्तिमत्व घडत गेलें आनी चडट्या आलेखा सारकें उदरगत जायत गेलें आनी आजूनय चडत आसा.
‘माँत द गिरी’ ह्या हायस्कुलांत तांचे माध्यमीक शिक्षण जालें. ‘मॉंत द गिरी’ ह्या लेखांत ते थंयचे शिक्षणीक वातावरण आनी बोर्डिंग वेवस्थेविशीं खोलायेन म्हायती दितात. त्या तेंपार गोयांत खूब बोर्डिंग स्कुलां चलतालीं. तातूंत ‘मॉंत द गिरी’ हे नांव सदांच फुडें आशिल्लें. अश्या स्कुलांतल्यान तांचे व्यक्तिमत्व तयार जालें.
तशें पळोवंक गेल्यार ते भाशा अध्यापक वा अभ्यासक न्हय. तरी कोंकणी खातीर तांचो वावर कॉलेजांत शिकतना सुरू जालो आनी आजूनय अखंडपणान चालू आसा. कोंकणी ही ज्ञानभास जावंची म्हणून तांची तळमळ तांच्या कामांतल्यान दिसून येता. कोंकणी- इंग्लीश, अर्थशास्त्र आनी समाजशास्त्र ह्या विशयांचेर शब्दकोश करपाक तांणी फुडाकार घेतला. जे तरेन कोंकणींत कविता, कथा, नाटकां बरोवपाक कोंकणी साहित्यीक मुखार येतात ते तरेन कोंकणी ज्ञान- भास जावंची हे दिश्टीन यत्न खूबच उणें पडटात. ‘कोंकणी ज्ञानभाशेच्या निमतान’ ह्या प्रकरणांत लेखक कोंकणी ज्ञानभाशेचें म्हत्व सांगतात. इतलेंच न्हय तर कोंकणी ज्ञानभाशेंत कोणें आनी कसो वावर केला हे विशीं म्हायती दितात.
डॉ. वामन नायक, हे अर्थ- शास्त्र सारक्या कठीण विशयाचे प्राध्यापक आसूनय कोंकणी खातीर तांचो वावर खूब मोलादीक आसा. तशेंच प्राचार्यपदाची जापसालदारकी सांबाळून आपलें लिखाण सातत्यान चालू दवरलां. तांचे वाचन विविधांगी आसा. करिअर मार्गदर्शक म्हणून तांची नामना आसा.
ह्या एकाच पुस्तकांतल्यान तांच्या वाचनांची खोलाय दिसून येता. ‘स्तंभ लेखक’ ह्या लेखांत ते सांगतात, ‘बरें बरोवन ही एक साधना आसा. नेमान वाचन, मनन केल्या बगर, आमचें बरोवप स्पश्ट आनी धारदार जावंक शकना. तशेंच ‘कॉलेज प्राध्यापक’ लेखांत ‘जनी अखंडित वाचित जावे’ हें संतवचन सांगतात. लेखक आसूं वा कवी आपल्या लिखाणाचो अविश्कार लेखनाच्या माध्यमांतल्यान घेत आसता. वाचन केल्यान खोस, आनंद, विचार, प्रबोधन आनी मार्गदर्शनूय घडटा. ‘कलेवीण जीण शक्य आसा व्हय’ ह्या लेखांत ते कले विशीं विस्तारान सांगतात.
आयच्या युगांत फकत बुद्धीमान आसून फावना तर ताच्या हेर व्यक्तिगत गुणांचो विचार जाता. नव्या शिक्षण वेवस्थेंत अश्या कुशळतायेचेर भर दिला. तेन्ना आयच्या विद्यार्थां मुखार आनी तेच बरोबर शिक्षकां मुखार हे व्हड आव्हान आसा. ‘सॉफ्ट स्किल नव्या युगाची गरज’ ह्या प्रकरणांत लेखक डॉ. वामन नायक सॉफ्ट स्किलां विशीं खोलायेन म्हायती दितात आनी हे गूण आपणावपाक मार्गदर्शन करतात. तशेंच ‘अचूक वेवसाय कसो निवडप’ लेखांत ते म्हणटात, ‘एके वटेन म्हायती तंत्रज्ञानाच्या वापरा वरवीं टॅक्सी सेवेंत क्रांतिकारी बदल जाल्यात. ते खातीर ड्रायव्हरांक रोजगार मेळटा. तर दुसरे वटेन स्वयंचलीत मोटार करून ड्रायव्हरांचो रोजगार काडून व्हरता.’ अश्या स्पर्धात्मक युगांत वेवसायाची निवड करपाक लेखक मार्गदर्शन करतना सांगतात, ‘पयलीं आपल्या क्षमतेचो विचार करात. पेंवपाक कळ्ळे बगर उदकांत उडी मारची न्हय. दुसरी म्हत्वाची गजाल म्हणल्यार समाजाची गरज कितें, म्हणजेच समाजीक उपयुक्तताय हाचो खोलायेन अभ्यास जावपाक जाय.’
‘देशांतलीं बदलतीं शिक्षणीक धोरणां’ ह्या लेखांतल्यान देशांतल्या वेगवेगळ्या आयोगांची आनी धोरणांची थोडया भितर वळख करून दितात. म्हज्या सारक्या शिक्षणीक विशयांत रुची घेवपी लेखकांक तो संदर्भ म्हणून वापरूं येता. खरो शिक्षक आयुश्यभर शिक्षक आसता आनी एक विद्यार्थी जावन आयुश्यभर शिकत आसता. लेखक प्राचार्य डॉ. वामन रा. नायक हें तत्वज्ञान जगले.
डॉ. वामनबाब आनी हांव एकेच सोसायटींत रावताले. प्राचार्य आसूनय ते म्हजे कडेन इश्टा भशेन उलयताले. म्हज्या विज्ञान प्रसाराच्या कामा विशीं तांकां बरी म्हायती आशिल्ली. ते सदांच उत्साही आनी प्रसन्न आसताले. सगल्यां कडेन मेळून मिसळून रावचें हो स्वभाव-गूण ताच्यांत दिसून येतालो. ‘नाती सांबाळप’ ह्या लेखांत ते म्हणटात, ‘बरीं नातीं झाडा सारकीं आसतात. जीणभर कसल्याय परिस्थितींत तीं सावळी दितात.’
जेन्ना वेगवेगळ्या लेखांचे संकलन जाता तेन्ना प्रसंग वा म्हायतीची पुनरावृत्ती जावपाची शक्यताय चड आसता. ती पयस करूं जाताली.
सद्याच्या युगांत वाचनाची आवड दिसानदीस उणी जायत आसा. हें पुस्तक फुडले पिळगेच्या युवकांक, शिक्षकांक आनी कॉलेज प्राध्यापकांक बरें मार्गदर्शक जावं येता. लेखक फाटल्यांन वळून पळयताना फुडाराची वाट दाखयतात.

विज्ञानदूत श्रीकांत शंभू नागवेंकार
84599 98914