प्रामाणीकपण, नैतीक मुल्यां खूब म्हत्वाचीं : विरियाटो

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

सलाम फौजी

खासदार कॅप्टन विरियाटो हिपोलिटो दा मेंडोन्सा फर्नांडीस हे 1999 तल्या कारगिल झुजा काळांत नौदळाच्या ‘ऑपरेशन तलवारां’त आशिल्ले. तांणी नौदळांत सव्वीस वर्सां सेवा दिल्या. आयच्या नौदल दिसा निमतान विशेश….

० कॅप्टन तुमचे विशीं कितें सांगात?

– म्हजो जल्म अस्नोडेंचो. सेंट क्लारा हायस्कुलांत सवे मेरेन‌ शिकप जालें. डॅडी सरकारी सेवेंत. ताची पणजे बदली जाली. उपरांत प्रॉग्रेस, डॉन बॉस्को, धेंपे कॉलेज आनी गोंय इंजिनियरिंग कॉलेजींत शिक्षण जालें. मागीर हांव नौदलांत भरती जालो, वेरेंच्या आयएनएस मांडवींत. 

० नौदलांत भरती जावपाची प्रेरणा कशी मेळ्ळी?

• आवय- बापाय कडल्यान मुक्ती संघर्शाच्यो काणयो आयकून व्हड जाल्लों, देखून भुरगेपणांतल्यानूच देशभक्तीचें बीं आंगांत वाडत आशिल्लें. पाकिस्तान, चीन झुजाच्या काळांत आमचे जवान कशे झगडले तें आवय- बापायन सांगिल्लें. 

हंगेरींत विद्यापिठाचे विद्यार्थी कशे उबे रावले आनी दडपशाय करपी कम्युनिस्ट राजवटी आड झुजले, तें बापायन सांगिल्लें याद जाता. मागीर चीनांतल्या तियानमेन चौकांत निशेध.  हाचो म्हज्या जिविताचेर परिणाम जालो. 

नकळटां देशभक्तीचीं भावना म्हज्यांत रूजली, अशें दिसता. 1990 च्या काळांत हांव उदयपूरांत गोंयां वतीन बॅडमिंटन नॅशनल्स खेळटालो. हांव तेन्ना इंजिनियरिंग करी. मंडल आयोगा आड आंदोलन चलतालें. पुलिसांनी फायरिंग केली. कांय विद्यार्थ्यांक मरण आयलें. ताका लागून आमकां परत गोंयां धाडले. सेमिस्टराच्यो तारखो जाहीर जाल्यात हें कळटकच फर्मागुडी कॉलेजींत पावलों. थंय खूब विद्यार्थी जमिल्ले. म्हाका सांगलें की नेव्हींत भरती करपाक कॅम्पस मुलाखती खातीर अधिकारी आयल्यात. तेन्ना हांव निमाण्या वर्साक. वेळापत्रक बरोवन हांव बॅडमिंटन सरावाक गेलो. परत आयलो तरी मुलाखती चालूच आशिल्ल्यो.

इश्टांनी आग्रो केलो म्हूण हांवें दार वाजयलें. कोणे तरी भितरल्यान “यस” म्हणलें आनी दार उगडलें. दोन अधिकारी आसले. तेन्ना तांच्या पदांची म्हाका खबर नाशिल्ली. ‘यस व्हाॅट हेप्पन्ड?’. हावे म्हणलें, हांव मुलाखत दिवपाक आयलां. तो तापलो. एक वरिश्ठ अधिकारी उलयलो. इट्स आँलरेडी फाईव्ह, आमी बरोच वेळ बसले, आतां मुलाखती सोपल्यो. साॅरी.

हांवें म्हणलें, नो प्रॉब्लेम सर. उपरांत हांव नोटीस बोर्डा कडेन गेलो. कांय वेळान एक नौदल खलाशी आयलो. ताणें विचारलें, मुलाखती खातीर हांव निमाणो आयिल्लो? हांवें म्हणलें, हय सायब. ताणें सांगलें, तुमकां सरान आपयला. परत भितर सरलो तेन्ना अधिकाऱ्यान म्हणलें, आमी आतां नांवां मेजताले. तो विषम आंकडो आशिल्ल्यान आमकां सम संख्या आसपाक जाय अशें दिसलें. देखून, आमी तुमकां आपयल्यात. 

मुलाखत बरीच गेली. तांणी निमाणो प्रस्न विचारलो, राजकी मळा विशीं तुमकां कितें दिसता? हांवें म्हणलें, वायट. व्ही पी सिंहान प्रधानमंत्रीपदाचो राजिनामो दिवचो. देशांतलो कायदो, सुवेवस्था तांकां हाताळूंक कळना. मुलाखत जाली. दुसरे दीस दिसाळ्यांनी हेडलायन आशिल्ली ‘व्ही पी सिंहाचो राजिनामो.’

दोन म्हयन्यां उपरांत इश्टांक एसएसबी मुलाखती खातीर पत्रां मेळ्ळीं, पूण म्हाका मेळ्ळें ना. एक दीस हॉस्टेलांत पत्र आयलें. पयले मुलाखतीक हाजीर रावंक नाशिल्ल्यान हो आतां निमाणो चांन्स अशें तातूंत म्हणिल्लें. म्हाका पयलें पत्र मेळूंक नाशिल्लें.

भोपाळांत एसएसबी मुलाखतींत हाजीर रावलो आनी म्हजी निवड जाली. तीन दीस मुलाखती, मानसीक, शारिरीक, सगळ्या तरांची. परिशदेच्या फेरयेंत म्हाका विचारलें, तुमची निवड जावपाची शक्यताय कितें? हांवें म्हणलें, खूब उजळ. ‘तुमकां इतलो आत्मविस्वास कित्याक? 

‘म्हाका निवडूंक ना जाल्यार तुमका मागीर‌ पश्चाताप जातलो की तुमी एक बरो सैनिक वगडायलो.’ उपरांत आमी हॉलांत जमले तेन्ना कांय वेळान एक अधिकारी आयलो ताणें  म्हजो एकट्याचोच नंबर घेतलो आनी फायल बंद करून परत गेलो. एसएसबीन म्हाका एकट्याकूच वेंचून काडिल्लो. ही म्हजी काणी. मागीर हांव वेरेंच्या आयएनएस, मांडवींत भरती जालों. बरींच वर्सां काम करून हांवें 15 सप्टेंबर 2017 दिसा नेव्ही सोडली.

नौदल बरें प्रशिक्षण दिता. व्यक्तीमत्व सुदारता, परदेशांत लेगित धाडटा, ते तुमची जतनाय घेतात, म्हणून तुमी  नौदलांतल्यान भायर सरतात तेन्ना एक बळिश्ट मनीस आसतात. 

० नेव्ही भरती जायरातींनी बरयल्लें आसता, ‘नेव्हींत सामील जायात आनी पळयात संवसार,’ संवसाराच्या खंयच्या भागाक तुमी भेट दिली? 

• ना, हांवें भारत सोडलो ना, म्हजें तितलें भाग्य नाशिल्लें. पूण हय, हांवें मरीन इंजिनियरिंग केलें, मागीर विशाखापट्टनम, उपरांत हांव विमानांत स्थलांतरीत जालो, विमान येरादारीचेर म्हाका मोग आशिल्लो म्हणून कोचिनांत एरोनॉटिक्स केलें.

० विमान येरादारींत तुमची भुमिका कितें आशिल्ली? 

• आयएनएएस 310, जाका “कोब्रा” अशेंय म्हण्टात, हें दर्यावेलें नौदल हवाई स्क्वाड्रन. 

हें अलिझे आनी डॉर्नियर 228 विमानां कडेन संबंदीत. सी हॉक हें त्या काळांतलें आनीक एक म्हत्वाचें नौदल विमान आशिल्लें. तें त्याच वाहक जहाजा पसून वेगळ्या स्क्वाड्रनान चलयिल्लें. कारगिल मोहिमेंत वांटो घेवपी आयएनएएस 550 ह्या “फ्लायिंग फिश” स्क्वाड्रना वांगडा काम करपाक 1999 वर्सा कोचीनांत बदली जाली. सी हॅरियर्स, चेतक, किरणा, डोनियर अशीं विमानां आशिल्लीं. कोचीनांतल्या आयएनएस गरुडा हांगां अभियांत्रिकी अधिकारी म्हणून म्हजी भुमिका आशिल्ली. 

कारगिल झुजांत आमचे जवान बरे झुजले. तांचें बलिदान केन्नाच विसरूंक जायना. कॅप्टन विक्रम बत्रा आनी कॅप्टन मनोजकुमार पांडे सारक्या धाडसी जवानांनी देशाची राखण करपा खातीर जीव धोक्यांत घालो. पाकिस्तानी सैन्य आनी आतंकवाद्यां आड झुजपाक जवानांक अडचणींक तोंड दिवचें पडलें. हांव तांच्या शौर्याक नमस्कार करता.

० ह्या झुजां विशीं तुमकां सांगपाक आवडटलें?

• आमी पाकिस्तानी नौदला आड खर झूज केलें आनी कराची बंदर आडावपाक येस मेळयलें. संशोधन हवामान तंत्रगिन्यानाच्या मळार भारतान म्हत्वाची उदरगत केल्या, पूण पाकिस्तानाची परिस्थिती सामकी भिरांकूळ आसा. हावें लश्करी फाटभूंय नागरी जिणेंत वापरली. गोंयांत भ्रश्टाचार आनी विध्वंसा आड झुजलो आनी म्हजो अणभव राजकारणांत लागू केलो. 

आमी गोंयांत आवाज केलो, तो वेंचून आयिल्ल्या प्रतिनिधींनी आयकलो ना, सरकारान आयकलो ना. आमी चळवळ केली म्हणून गोंयांत आवाज जालो. आमी भ्रश्टाचार उक्तो करपाक लागले. तांणी केशी लेगीत घाल्यो, आमचे आड.

० लश्करी फाटभूंय राजकारणांत कशी मजत करता?

• संसदेंत पावतकच विरोधी पक्ष फुडारी राहुल गांधी (काँग्रेस) हांणी म्हाका सांगलें, तुमी गोंयकारां खातीर वावर करात. ताणें म्हजी संरक्षण समितींत नेमणूक केली.

तुमी तुमचो अणभव राजकारणांत घाला. तुमी म्हणलें, सैनिकाचें काम म्हणल्यार देशाची राखण करप, गरज पडल्यार जीव धोक्यांत घालप. आवड, प्रामाणीकपण आनी नैतीक मुल्यां खूब म्हत्वाचीं. तीं सांबाळूनच मनीस खरो सैनिक जावंक शकता, अशेंय तुमी सांगलें. अणभव आनी राजकारणांतली तुमची भुमिका जाणून घेवन तुमी म्हत्वाचें योगदान दिलां, अशें दिसता.

जॉन आगियार