भांगरभूंय | प्रतिनिधी
(आमी तांचें गिन्यान आयकून चकासूर जाले. अशे किश्शे विलासान ‘नेगल’ ह्या पुस्तकांत खूब बरयल्यात…. आतां मुखार…)
जाणकारांचो असो अणभव आयिल्ल्यान आमकां आमचेच प्रयोग करून प्राण्यांक पोसपाचे उपाय करचे पडले. पूण तातूंतल्यान धपके बसल्या उपरांत आमीय शिकत गेले. प्रकल्पांत रावपी आमी सगळे शिवराक आसले. प्रकल्पांतल्या प्राण्यांकय आमी शिवराक केल्ले. कोलसुणें हरशीं मांसाहारी प्राणी, पूण आमच्या कडेनचें शिवराक आसलें. ताका लागून आमी संवय केली तर प्राणी शिवराक जांवक शकतात, अशें आमी मानपाक लागिल्ले. त्यामदीं 1980 वर्सा आमचे कडेन पयलेच फावटी बिबट्याची दोन पिलां आयलीं – ल्यूसी आनी बेन. सुरवातेक तांकां म्हयनोभर फकत दुदाचेर दवरल. बिबट्याक शाकाहार चडसो मानवना जातलो. शाकाहाराची बिबट्यांक संवय लागतली अशें दिसतालें. दुद- शीत, रोटी -तांतें अशें जेवण आमी तांकां दिताले. मटण दिवपाचें म्हणलें तर तें लागीं खंय विकते मेळटलें ? आनी समजा मेळ्ळेंच, तर तें परवडटलें कशें ? अशे प्रस्न आसले. ताका लागून ल्यूसी आनी बेनान मटणा बगर थोडे दीस काडले, पूण ते चड तेंप जगले नात. तांची भलायकीय बरी उरलीना. ह्या अणभवान बिबट्यांक मटण दिवपाकच जाय, ह्या निर्णया मेरेन आमी पावले. फुडें मागीर 1983 वर्सा आमचे कडेन बिबट्याचो एक सान पेटो आयलो, तेन्ना ताका वाडयतना आमी आदली चूक केली ना. हो पेटो आमचेकडेन आयलो तेन्ना स- सात दिसांचो आसतलो. ताची भयणय ताच्या बरोबर आसली. पूण ती चड दीस जगली ना. हो मात उरलो. माडिया भाशेंत बिबट्याक ‘नेगल’ म्हणटात, म्हुणून ताकाय तेंच नांव दवल्लें.
सुरवेक हो पेटोय दुदाचेरच आसलो; पूण ताकाय तें मानवलें ना. ताका डायरिया जावपाक लागलो. त्याच वेळार प्रकल्पांत आमच्या माजरान एक कोंबी माल्ली. तिचें मांस नेगलाक दितकच ताका तें चडच घोस्ताक गेलें. ती कोंबी ताका चार- पांच दीस खावपाक मेळ्ळी. आतां ताका मांस दिवप गरजेचें जालें. मात ताच्या खातीर मटण विकते घेवप शक्य नाशिल्ल्यान दुसरो कितेंतरी मार्ग सोदप गरजेचें आसलें. त्याच दिसांनीं प्रकल्पांतलो एक बैल मेलो. ताचें मास निवळ करुन आमी नेगलाक दिलें. तें मटण नेगलाक आवडलें आनी जायते दीस मेरेन पावलें. मागीर खंयचोय प्राणी मेलो की ताचें मटण नेगला खातीर हाडप, हें थरिल्लें. तशे रकाद लागींच्या गांवांनीय धाडले. जनावर मेलें की ताका साफ करून ताच्या सगळ्या मटणाचो उपेग करप, अशें आमी थारायलें. सामकीं हाडां, चामडें लेगीत. फुडें लेगीत ही पद्दत चालू उरली.
मेल्ल्या प्राण्याक पिंजप, उकतो करप, ताका निवळ करप आनी आमच्या प्राण्याच्या पोटाची सोय करप, हें खंयच्याय शिवराक मनशाक विट हाडपाचें काम. पूण सुरवातेक हांव, विलास, दादा, बबन अशे दोग-चौग हें काम करताले. हांव, विलास शिवराक, दादा, बबन तर वारी करपी, वारकरी. पूण आमचे प्राणी जगपाक जाय, अशें दिसतालें. ताका लागून कितेंय करपाची आमची तयारी आसली. मेल्लो एकादो मोटो प्राणी आमकां मेळ्ळो की आमच्या प्राण्यांच्या अन्नाची बेसबरी सोय जाताली. पूण मटण चड जाल्ल्यान तें सारकें निवळ करुन ताचे ल्हान ल्हान कुडके करून दवरचे पडटाले. हें मटण तिगचें म्हूण आमी एक फ्रिज फैदा केलो. तो कॅरोसीनाचेर चलपी फ्रिज आसलो. ह्या फ्रिजांत आमी जशें मटण दवरताले तशेंच वखदांय दवरताले. हो फ्रिज म्हणल्यार एक प्रकरणच.
ह्या फ्रिजाची गजाल मजेशीर आसा. ब्रिटिश भारतांत आसले तेन्ना हांगां सुशेगाद रावपाक मेळचें म्हूण तांणीं कांय नव्यो गजाली सोदल्यो. कॅरोसीनाचेर चलपी फ्रिज त्या मदलोच. लायट येतकच तो कुशीक पडलो. पूण कांय आदल्या भाटकारां कडेन हो फ्रिज आसतालो. विलास कांय तेंप रेफ्रिजरेशनाचो वेवसाय करतालो. त्या खातीर ताका असो फ्रिज आसता म्हूण खबर आसलें. हेमलकसाक लायट नाशिल्ल्यान ह्या फ्रिजाचो उपेग जांवक शकता, अशें ताका दिसतालें. पूण तो कोणा कडेन आसा हें कशें कळटलें ? म्हुणून ताणें पेपरांत जायरात दिली. ताका एकल्यान जाप दिली आनी हो फ्रिज आमी अडेच हजार रुपये दिवन विकतो घेतलो. खूब मोटो आशिल्लो तो. पोरणो जाल्लो, कांय पार्ट्स नाशिल्ले, वात नाशिल्ली. आनी ह्या फ्रिजाचें नांव आसलें ‘अल्लादिन’!
ह्या पॅत्रोलाच्या फ्रिजांतल्या टाकयेंत आमोनिया गॅस भरिल्लो आसता. तो एके नळयेंतल्यान भायर काडिल्लो आसता. ज्योत येता ती नळी वयर मेरेन वचून तिका चिमणी आसता. मदीं कॉयल घुंवडायिल्ली आसता. नळी हून जातकच दबाव ( प्रेशर ) वाडटा. फ्रिजाची फाटली नळी चेपटी आसता. प्रेशर वाडून तयार जाल्ली वाफ कॉयल्सांतल्यान घुंवली की थंड जावन झेल तयार जाता. वाफ सकयल्ल्या नळयेंतल्यान परत टाकयेंत वता. विलास फ्रिज सारको करपाक फिशाल आशिल्ल्यान ताणें गरजेचे जाय ते पार्ट्स हाडून तो चालू केलो. 1982 वर्सा प्रकल्पांत पाविल्ल्या ह्या फ्रिजा खातीर आमकां खूब मजत जाली, लाव जालो. सगळ्या वखदांक फ्रिजाची गरज आसना, पूण जांकां आशिल्ली तीं वखदां आनी धंय- दूद हें सकयल्या भागांत आनी मटण वयर, अशी वेवस्था करून आमी हो फ्रिज वापरलो.
(मुखार चलता)
प्रकाशवाटा (मूळ लेखक : डॉ. प्रकाश आमटे)
देविदास गजानन नायक
98505 35051
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
