पुस्तकांचें वाचन

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

वाचन उणें जालां आसत जाल्यार ताचेर उपाय करुंकूच जाय. एक उपाय म्हणजे पालकांनी वाचीत रावंक जाय. दोन तीन वर्सांचीं भुरगीं आवय बापायचें अनुकरण करतात. ही संस्कारिता घरांत जाय.

जिणेंत तुजी सगळ्यांत व्हडली पुंजी कितें अशें कोणेय विचारल्यार हांव सांगतलों- पुस्तकां. पुस्तकांनी म्हाका कितें
दिलें हें विचारल्यार हांव गडबडटलों. सांगू नजो इतल्यो गजाली दिल्यो. कांय दिसपी, कांय अमूर्त. कांय निकत्योच कळटात, कांय कळपाच्यो आसात.
पुस्तकांनी दिलो विश्वासी सांगात. पुस्तकां सारको इश्ट ना. व्हड व्हड लेखक पुस्तकांतल्यान आमचे कडेन उलयतात. संवाद सादतात. आमकां जाय तेन्ना तांकां आपोवं येतात. प्रज्ञावंत, प्रतिभावंत, हुशार, बुदवंत लेखकांचो हो सांगात भोव सुखदिणो. पुस्तकां विचार दितात. विचार करूंक लायतात. धीर दितात. मार्गदर्शन करतात. उजवाड दितात. मनीस खंय आपली चिंतपाची 80 प्रतिशें तांक जिणेंत केन्नाच वापरिना अशें न्युरॉलॉजी विज्ञान सांगता. पुस्तकां वाचप्यान आपल्या मेंदवाची सुप्त क्षमताय चड प्रमाणांत वापरूं येता. पुस्तकां आमच्यो चिंतपाच्यो आनी येवजुपाच्यो कक्षा वाडयतात. जिणे कडेन वेगळ्या वेगळ्या कोनांतल्यान पळोवपाचें ओक्ल पुस्तकां दितात. जिणेचेर रसीकपणान प्रेम करपाची कला सादपाचो मंत्र ग्रंथ शिकयतात. तीं जीण गोड करतात.
जिणेच्या प्रवासांत मोडणां येतात, चडट्यो देंवत्यो येतात, आडकाठयो आव्हानां येतात तांकां तोंड दिवपाचें धाडस पुस्तकां दितात. ग्रंथांत विचार उर्बा हुरूप दितात. विचारवंतांचे अणभवी विचार मुखार वच, चलत राव हें बळगें दितात. कठीण वेळार, काळखी खिणां वेळार पुस्तकांच्या सांगांतांत रावप्यांक हो अणभव आयला.
वेवसाय खंयचोय आसूं, ताका वाचन आसल्यार व्यक्तिमत्वाक एक चकाकी येता. खास करून लेखक, पत्रकार, वकील, नाटकाचो दिग्दर्शक हांणी कितलेंय वाचलें तरी थोडेंच आं ! तांच्या वेवसायांत पुस्तकां वाचप म्हणल्यार वेवसायाक घोळत दवरपी वंगण तेल कशें. कॅरमबोर्डार पावडर नासल्यार घुलो सोंपेपणान हालनात. हेच तरेन पुस्तकां हीं लेखकांक, पत्रकारांक, संशोधकांक, अभ्यासकांक टवटवीत दवरतात. लेखकाची भास तुकतुकीत, चकचकीत उरतली जाल्यार ताणें पुस्तकां वाचीत रावंक जाय. नवीं उतरां, नवी शैली, अभिव्यक्तीची नवी मांडावळ, नवे झरे, नव्यो कल्पना वाचनान स्फुरतात. संगीतकाराक रियाझ, खेळगड्याक सराव तशें लेखक-पत्रकाराक जाय अखंड वाचन !
भुरगेपणांतल्यान आमी पुस्तकां वाचीत आसात. हालींसराक पुस्तकां वाचपाचें प्रमाण सगल्याच पिराय गटांत देंवलां अशें रिपोर्ट सांगतात. हे अहवाल वृत्तपत्रां आनी टीव्ही, व्हिडियो हांचे वेल्यान प्रसारीत जाल्यात. अद्ययावत म्हायती पळेल्यार हुस्को दिसता. तांणी संशोधन, सर्वेक्षण आनी अभ्यास करून हे आंकडे दिल्यात. विदेशांतली स्थिती आनी भारताची स्थिती हातूंत फरक ना.
भुरग्यांक खंय 15 मिणटांचो स्वाध्याय दिल्लो. सगळीं भुरगीं दोन दोन मिणटांनी आपणालो वॉट्सएप, इन्स्टाग्राम, फेसबूक, ट्वीटर पळेतालीं. एकाग्रतेन तीं अभ्यास करूंक पावलिंना. ही रड आनी पिरंगण न्हय. ही वस्तुस्थिती. खूब भुरग्यांक वाचना विशीं प्रस्न विचारले. आपणाक वाचनांत इंटरेस्ट ना अशें चडशा जाणांनी सांगलें.
डिजिटल माध्यमांचो स्फोट जाला आनी तातूंत भुरगे घोस्तान, रुचीन, उमेदीन रमतात आनी गुंततात ही वस्तुस्थिती मुखार आयल्या. कांय भुरगे वाचतात. पूण किंडल, ई- बूक्स ह्या प्रणाली वरवीं. ऑडियो बुक्स वाचतात. कारण हातूंत श्रम कमी. पळोवप हें सोंपें आशिल्ल्यान तें आपणावप साहजीक. पांच पांच मिणटांचे व्हिडियो आकर्शकूय आसतात आनी सगळीं जाणां तातूंत गुंततात.
देशांत विदेशांत मोट्या प्रकाशन संस्थांचें दर वर्सा उजवाडाक येवपी पुस्तकांचें प्रमाण कमी जायत आसा. कागदा वेलें म्हळ्यार छापील वाचपाक 30 वर्सां पिराये सकयल्या भुरग्यांक वाज येता ही वस्तुस्थिती आसा. ते पेपरूय इंटरनॅटार वाचतात.
एका तेंपार खाणाजेवणां कशीं करचीं तेविशींचीं पुस्तकां येवंक लागलीं. ताच्यो आवृत्त्यो भायर सरपाक लागल्यो. ताचो खरेंच आदार जालो. पूण कालांतरान डिजिटल युगाच्या नव्या क्रांतीक लागून रांदपाच्यो रेसिपी व्हिडियो रुपांत व्हायरल जावपाक लागल्यो. अजूनय जावपाक लागल्यात. गोंयचीं खाणां गोंयकार यु ट्युबार धाडटात. गुजराती, दिल्लीचीं खाणां, बंगाली रेसिपी… सगळें व्हिडियोचेर पळोवन घरांघरांनी लोक ह्या व्हिडियो रेसीपींचो लाव घेवंक लागल्यात. तवसळी, धोणस, सुंगटांचे दांगर वा सुकें हे जिनस कशे करप हें आतां व्हिडियो पळोवन शिकप सोंपें जालां, पुस्तकांची गरज लागना. तापिल्लें तेल, भितरल्यो नेवऱ्यो आतां व्हिडियोचेर दिसता. ह्या कारणांक लागून रेसिपी पुस्तकांचो वाचकवर्ग आदले तुळेन देंवला.
ग्रंथालयांतलो वाचक लेगीत उणो जावंक लागला, तशेंच पुस्तक विक्री दुकानां कांय कडेन बंद जावंक लागल्यांत अशें सर्वेक्षणांत दिसून आयलां. काळा प्रमाण माथ्याक कुरपणो म्हणटात. कालाय तस्मै नम: ।
तंत्रगिन्यान काळा प्रमाण नव्यो संकल्पना घेवन मुखार आयलां. गणितां सोंपेंपणी सोडोवपाच्यो पद्दती ह्या विशयाचेर शिकूंक जाय जाल्यार यु ट्युबाचेर घे म्हणून व्हिडियो येवंक लागल्यात. शब्दकोश, ज्ञानकोश मोट्या प्रमाणात ऑनलायन मेळटात. रांगोळी कशी घालप शिकप हें शिकपा खातीर आतां वेगवेगळ्या डिझानांचीं पुस्तकां विकती घेवचीं पडनात. घे म्हणून व्हिडियो आयल्यात. ज्ञाना खातीर जे लोक पुस्तकां वाचताले तांकां आतां हें ज्ञान रंजक पद्दतीन व्हिडियोचेर मेळूंक लागलां.
मनोरंजना खातीर एका तेंपार आमी रहस्यकथा, कथा वाचताले. आतांच्या भुरग्यांक शंबर तरांच्यो गजाली वेगवेगळ्या मंचांचेर मनोरंजना खातीर मेळटात. ल्हान ल्हान म्हळ्यार धा बारा मिणटांचे व्हिडियो पळोवपाची तजवीज जाल्या.
वाचन उणें जालां आसत जाल्यार ताचेर उपाय करुंकूच जाय. एक उपाय म्हणजे पालकांनी वाचीत रावंक जाय. दोन तीन वर्सांचीं भुरगीं आवय बापायचें अनुकरण करतात. ही संस्कारिता घरांत जाय. हीं मुल्यां शाळेंत बिंबोवपाक जाय. शिक्षकांनी वाचूंक जाय. वाचनाचें म्हत्व विद्यार्थ्यांक सांगूंक जाय. घरांत पेपर हाडूंक जाय. आवय बापूय, जाण्टेलीं हांणी पेपर वाचीत जाल्यार भुरगीं अनुसरण करतलीं. सोशल माध्यमांचें एके तरेचें वेसन भुरग्यांक लागतकच वाचन उणावपाक लागता. ताचेर संयम आनी आप-निर्बंध आसूंक जाय. कागदी वाचनाचे म्हळ्यार पुस्तकां वाचपाचे फायदे कितें हें भुरग्यांक समजावन सांगूंक जाय. पटोवन दिवंक जाय. ही निरंतर प्रक्रिया. व्यक्तीमत्व विकास जातलो जाल्यार वाचन जाय. वाचन बरो मनीस घडयता. बरे मनीस, बरो समाज आनी बरो देश घडयता. कामाक लागुया.

मुकेश थळी
फोंडें