भांगरभूंय | प्रतिनिधी
सैमीक शाडूची मातीय शुध्द नासता. तातूंत सिलिका, मॅंगनीज, मॅग्नेशियम आनी हेर खनिजां आसतात आनी तीं उदकांत भरसल्यार ताची खारसाण वाडटा.
प्लास्टर ऑफ पॅरीस जाका पीओपी (PoP) म्हूण वळखतात, रसायनीक भाशेंत ताका कॅल्शीयम सल्फेट हेमीहायड्रेट (CaSO4·1⁄2H2O) अशें म्हणटात, जो जिप्सम खनीज (CaSO4·2H2O) गरम करून तयार करतात. पीओपीचो वापर मनीस धा हजार वर्सां पयलींच्यान करीत आयला अशें कळून येता. मटेरियल सेफ्टी डेटा शीट (MSDS) जें रसायनाचें एक सुरक्षेचे बाबतीतलें प्रमाणपत्र आसता तेंवूय सांगता की जिप्सम विखारी नासता, तो जळपाक शकना आनी मनशाच्या वापरा खातीर खूब सुरक्षीत आसता. हाका लागून बांदकाम आनी वैजकी मळार ताचो व्हड प्रमाणांत उपेग जाता. देखून पीओपी मुर्ती पर्यावरणाक खूब घातक आसात असो समज शास्त्रीय नदरेन तार्कीक ना. तशेंच शाडू मातयेच्यो मुर्ती पर्यावरणाक सामक्यो अनुकूल आसात हेंवूय तितलेंच बरोबर ना. कारण सैमीक शाडूची मातीय शुध्द नासता. तातूंत सिलिका, मॅंगनीज, मॅग्नेशियम आनी हेर खनिजां आसतात आनी तीं उदकांत भरसल्यार ताची खारसाण वाडटा. हाचो उदकांतल्या जिवांचेर आनी उदकाच्या दर्ज्याचेरूय वायट परिणाम जावं येता. देखून मातयेच्यो मुर्ती सदांच सुरक्षीत आसतात असो समज पुरायपणान बरोबर ना.
देवी पार्वतीन खंय आपल्या आंगाचेर आशिल्ल्या चिखलांतल्यान गणेशाची निर्मिती केल्ली. हाचे वयल्यान जिवीत चिखलांतल्यान निर्माण जाता आनी निमाणें तातूंत विलीन जाता असोय संदेश मेळटा. म्हणजेच मुर्ती तयार करप आनी विसर्जन करप सैमाच्या चक्रा कडेन जुळटा. पीओपीच्यो मुर्ती हलक्या वजनाच्यो आनी पोकळ आसतात. तशेंच पीओपीची मुर्ती उदकांत रोखडीच विरगळना. ल्हवू ल्हवू तांचेर वातावरणाची प्रक्रिया जाता. पयली पृश्ठभागाचेर फटी दिसतात, वयले वयले थर सोलपाक लागतात आनी मागीर मुर्तीचे कुडकें जावन तिचें विघटण जातात. ताका लागूनच खूबशे फावटी पीओपी मुर्तीचे वेगळे वेगळे भाग व्हांवत्या उदकाचेर वा उदका देगेर दिसतात. गणपती देवाची भक्तीभावान पुजा करपी भक्तांक हें दृश्य वेदनादायक आसता. मातयेच्यो मुर्ती उदक बेगीन ओडून घेतात आनी रोखड्योच विघटीत जातात.
पूण पीओपी मुर्तींचे कांय वेव्हारीक फायदे आसात. मातये परस उण्या प्रमाणांत जड आशिल्ल्यान तांची येरादारी करप सोंपी जाता आनी तातूंत खर्चूय उणो येता. पीओपी घटमूट आशिल्ल्यान व्हड मुर्तीय सुरक्षीतपणान पयस व्हरूंक मेळटा. सगल्यांत म्हत्वाचें म्हणल्यार जिप्सम पदार्थाचो पुनर्वापर करूंक जाता. पीओपी नियंत्रीत तापमानांत परतून तापयत जाल्यार ताचें परतून कॅल्शीयम सल्फेट हेमीहायड्रेटच्या पिठ्याच्या रुपांत रुपांतरीत करूं येता. देखून कृत्रीम तळ्यांत वा विशिश्ट सुवातेर बुडयल्यार पीओपी एकठांय करून तातूंतलो मूळ पदार्थ परतून वापरूंक जाता. मातयेच्यो मुर्ती उदकांतल्यान पुरायपणान मेळप कठीण आसता.
पीओपीच्यो मुर्ती चड विखारी धातू उदकांत सोडटात हें लेगीत चुकीचें. वैजकी मळार शुध्द जिप्सम सुरक्षीतपणान वापरतात. प्रदुशणाचो विखारी स्त्रोत चड करून वायट दर्ज्याच्यो मुर्ती, कृत्रीम रंग आनी धातूचे पिठो आसूं येता. मुर्तींच्या पीओपी पदार्था पसून व्हड धोको नासता. आयज मातयेच्या मुर्तींतय कृत्रीम रंग वापरतात, देखून तांतूतय धोको आसता. म्हणल्यार खरो हुस्को पीओपी वा मातयेचो न्हय, तर मुर्तीचेर वापरिल्ल्या रंगांचो आनी हेर सजावटीच्या वस्तूंचो आसा.
दर वर्सा गणेशोत्सवा वेळार उदकाच्या प्रदुशणाक लागून खूब बोवाळ जाता आनी ताचो दोश फक्त पीओपी मुर्तींचेर घालतात. पूण प्रत्यक्षांत ताचें मुखेल कारण म्हळ्यार विसर्जना वेळार उडयिल्लें प्लास्टीक, थर्मोकोल आनी हेर कोयर. हाचे भायर सांडपाणी, उद्देगीक कोयर, डिटर्जंट आनी घरगुती कोयर वर्सभर न्हंयांनी सोडटात. हातूंतली सगल्यांत गंभीर गजाल म्हळ्यार शिकिल्ले लोक लेगीत सोयी खातीर वा आपले संवये प्रमाण कोयर उदकांत उडयतात. आमी पळयतात की जायते फावटी सुशिक्षीत लोक लेगीत वाहन पुलांचेर उबें करून फुलां, पानां आनी हेर तांच्यो पवित्र वस्तू प्लास्टीक पोतये सयत उदकांत उडयतात. सांगपाचें म्हणल्यार उदकाचें प्रदुशण फक्त पीओपी मुर्तींक लागून विसर्जना वेळारच जायना. मनशाच्या उदासीन मानसीकतायेक लागून आनी आशिल्ल्या साधनांच्या गैरवापरान चड प्रमाणांत प्रदुशण जायत आसता.
कॅल्शीयम सल्फेट हेमीहायड्रेटाक अर्थीक नदरेन म्हत्व आशिल्ल्यान पीओपी मुर्तीं एकठांय करून पर्यावरणाचेर जावपी परिणाम खूब उणो करपाक जाता. पीओपीचें काम करपी कंपनीन हाचेर एक स्टार्टअप मॉडेल तयार करूं येता. जातूंत मुर्ती तयार करपी, आनी थळावे लोक एकठांय येवन एक बरी टिकावू अर्थवेवस्था उबी करूंक शकतात. विसर्जन सुवातेर मुर्ती एकठांय करून तांचो परतून वापर बरे भशेन करीत जाल्यार आमची धर्मीक भावनाय अखंड उरतली आनी उदकाचें प्रदुशणूय उणें जातलें. तशेंच हाका लागून परंपरा आनी पर्यावरण हांचे मदीं समतोल उरतलो. गणेशोत्सव हो आनीक चड शास्त्रीय, आध्यात्मीक, समाधानकारक आनी पर्यावरणाक अनुकूल असो उत्सव जातलो. गणपतीन आमकां चवथ मनोवपाक बरी समजूत दिवं.
डॉ. मिथील सु. फळदेसाय
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
