पिठाचे लाडू, चुरमोतिगोवया, स्वयंपूर्ण जावया…

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

व्हडली दिवाळी लागीं आयल्या, जशें चवथीचें तशें दिवाळेचें वजें धाडपाची रीत गोंयांत आसा. हजारांनी नेवऱ्यो लाडू धाडप आयज शिक्षणांतल्यान पंचवीस पन्नासाचेर वा एका जिन्नसाचेर आयलां.

स्वयंपूर्णेंतल्यान गोंय शेतकामाच्या मळारच न्हय तर ल्हान अन्न प्रक्रिया उद्येगांत व्हड जाता. गोंयच्या दायजांतलो मसालो, पापड, पिठाचे लाडू, चुरमो, खाशेले दूदफेणे, फेणोऱ्यो, शेव, तिखशे फोव विदेशांत धाडप शक्य आसा. खासा ब्रँडिंग, पॅकिंग, ते खातीर शिकपाक, शिकोवपाक जाय. तूप, तेलांबाबत चड जाणविकाय करुन दिवपाची, घेवपाची गरज आयज उपरासल्या ती गोंयांतल्या वाडपी थळांतरणातल्यान. थळांतर करून हेर राज्यांतले जेन्ना गोंयांत येतात तेन्ना आपल्या राज्यांतलीं खाणां जेवणांय वेवसाय, उद्येगांत हाडटात. सुरवेक ह्या खाणा जेवणाचो पावंडो बरो आसता, थिरावल्या उपरांत रंग, पिठां, तेला तुपांत फटिंगपणां येतात. गोंयच्या अन्न आनी वखतां प्रशासन संचालनालयान तें सोदून काडलां. अन्नाकडेन केल्ल्या फटिंगपणातल्यान ल्हान, व्हड जीवाक त्रास जातात. आदीं तें जायना आसलें, मिठाय, खाणा जेवणां घरा केल्ल्यान तें चड तेंप तिगतालें. तीच तर ज्येश्ठनीत. आतां खाणां, जेवणां सोंपेपणात दुकानां, हॉटेलांनी मेळटात, कश्टकरी अस्तुरेकय वगत उणो पडटा तेन्ना भायल्या खाणां जेवणांक म्हत्व येता. तातूंतल्यान ल्हान उद्येग, हॉटेलां, मिठाय करपी वाडिल्ल्यान ज्येश्ठनितीचें मूळ शेणपाक लागलां.
गंवा पिठाचे लाडू, चुरमो तशेंच गोंयच्या हेर घराव्या खाणांचो विशय कित्याक मांडप? व्हडली दिवाळी लागीं आयल्या, जशें चवथीचें तशें दिवाळेचें वजें धाडपाची रीत गोंयांत आसा. हजारांनी नेवऱ्यो लाडू धाडप आयज शिक्षणांतल्यान पंचवीस पन्नासाचेर वा एका जिन्नसाचेर आयलां. गोंयचे घराबे वजें आयजय धाडटात.
पयल्या वज्याक धाडपाक खाणां करुन घेवपी, दिवपी हजारांनी आसात. गोंयकार पयलींपरस खाणा जेवणात हालीं जागो जाला, भलायकी सांबाळपाची म्हायती ताकाय मेळटा. कांय वेळार ती अचूक आसता, सादूर रावपाची शिटकावणी सारकी आसता. बऱ्याच वगतार अणभवापरस हे वटेन ते वटेंतल्यान माह्यती उखलिल्ल्यान दिवप्या वांगडा वाचपीय घुस्पता. जेन्ना दुयेंसां वाडटात तेन्ना ताचीं अचूक कारणां सांगपाचे, सोदपाचे यत्न कित्याक जायनात? ऋतुमाना प्रमाण पिठां, तेलांचो उपेग जाल्यार भलायकी इबाडप कमी जातलें.
पिठाचे लाडू, चकऱ्यो, शंकरपाळ्यो, शेव उत्सवा वेळार करप जातालें, एक दोन खाजेकार लोकां भितर नामना जोडपी. खाजेकार, सुकी खाणां, दिसपटीं ताजी खाणां वाडत आसात. पिठाचे लाडू, चकऱ्यो, शंकरपाळ्यो, शेव दुकानांनी वर्साचे 365 दीस मेळटा. शंकरपाळ्यो तीख, दुसरी पिठां वापरुन करुन बदल हाडपाक अस्तुरी शिकता. एक दोन चकऱ्याचें ब्रँड रोखडे खपतात तेन्ना अचकित त्योच चकऱ्यो मदींच रुच नाशिल्ल्यो जातात. अशा वेळार अस्तुरेन जतनाय घेवची.
दिवाळेचें उटणें कागदाच्या पाकिटांतल्यान, प्लास्टिकाचे ल्हान पिशवेंत वता तेन्ना तें बाजारांत हाडप्याक “नो प्लास्टिक” शिटकावणेची जाणवीकाय आसा काय ना तें विकपी दुकानां यंत्रणांनी सोदून काडचें पडटलें. फुडल्या वर्सा सावन दिवाळी, चवथीआदीं एफडीएन, पंचायती, नगरपालिकांनी नो प्लास्टिक जागृताय करची पडटली.
तूप, तेलांचे ब्रँड पयलीं नाशिल्ले, आतां ते दिसानदीस वाडत आसात तेन्ना गिरायकान, खाणां करप्यांनी तूप, तेल खंयचें
बरें, वायट तें समजून घेवपाक जाय. तूप, तेलाची म्हायती खाणाच्या बंद पाकिटांचेर दिवची पडटा, कांय वेळार थंय फटिंगणपणा आसतात. गोंयांत गोंयां भायले नामनेच्या उद्येगांतलीं खाणां येतात, तांचें बरें पॅकेजिंग आसतात, त्या भायर तेल, तूप कसलें तें खबर आसता. पामोलिन, रिफायन्ड पामोलीन तेलांत केल्ल्या खाणा विशीं आशिल्ले दुबाव पयस जावपाक जाय. प्लास्टिक पोतयेंतलीं तेलां बाटल्यांनी परतून येवपाक लागल्यांत, कांय प्लास्टिक बाटल्यो, कॅनांतलें तेल, तूप भलायकेक बरें, वायट तेविशीं सांगपाक जाय. प्लास्टिकाचीं कुलेरां, कमी वजनाच्यो पोतयो बाजारांत, दुकानांनी दिसतात तेन्ना मामलेदारांची जापसालदारकी उत्सवा वेळार वाडटा. शिक्षणांतल्यान नागरीक शाणे जाले तरी बेगीन विकते घेतना खंवटेल्ल्या तेला, तुपाचे जिन्नस घरा पावतात. पयलीं दुकानदार प्रामाणिक रावन गिरायकांक इबाडिल्ले जिन्नस दिवपा पासून पयस रावपी. ती ज्येश्ठनीत.
ते ज्येश्ठनीतींतल्यान शिकल्यार खाणां, जेवणाच्या वेवसाय, उद्येगांत आशिल्ले आपल्या ब्रँडाची निर्मणी करुन विदेसामेरेन पिठाचे लाडू, चुरमो, चकऱ्यो पावोवंक शकतात. गोंयां भायल्यान येवपी कांय ब्रँडेड खाणां, मिठाय, ड्रायफ्रुटस सुदारिल्ल्यान गिरायकांची नदर थंय वता. गोंयकारांक तांचेकडल्यान शिकूंक कळपाक जाय.
स्वयंपूर्णा गोंय हो खाणां जेवणांतलो एक ब्रँड उदरगतीच्या मार्गावयलें व्हड पावल थारुंक शकता. ते खातीर मूळ रुप, रंग, रुच राखून, तिगोवन दवरपाचें आव्हान आसा. शिक्षण, बदल जातना तें दायज तंत्रगिन्यानाच्या उपेगान तिगयलें, राखलें गोंय अन्न प्रक्रिया वेवसाय, उद्येगांत मुखार सरुंक शकता.

सुहासिनी प्रभुगांवकार
9881099260