पावस श्रावणी, उत्सव– उमेदी

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

शाळा म्हणल्यार शिक्षणाचें देवूळ. तातूंत अभ्यासांत म्हाविद्यालय पावंड्यार सैम सांबाळ, विज्ञानांतल्यान नकली पावस हाडपाचें खासा शिक्षण दितात.

घोग्यांनी पडपी पावस, पावसाच्या ल्हान व्हड थेंब्यां लागीं उलयतना, सुण्या- माजरांचो पावस पळयतना उत्सवी श्रावणी पावसाचें वारें व्हांवंक लागलां. केन्ना- केन्ना श्रावणांतलो पावस भिजयता, आंगणांतली मातीय घेवन वता, हरयाळी, तवशीं घोसाळ्यांच्यो वेलीय ना जातात. उरल्योच जाल्यार दिवाळेक काट्टां मेळटलीं. सरकारी नितळसाणींत वेलींक कातर लायतना तांची वळख सांगपी, दोळे धांपून कातरपीय आसात. वेलींचेर वेली कातरुन त्यो एकठांय उडयल्यार तातूंतल्यान फुलां फुलिंल्लीं दिसतलीं. उत्सवांतल्या फुलांच्या निर्माल्य वेवस्थापनात समेस्त वांटेकार जाल्यार देवळांकणकणी फुलां फुलतलीं, शाळाय निर्मळ उरतल्यो.
शाळा म्हणल्यार शिक्षणाचें देवूळ. त्या देवळांनी अभ्यासांत म्हाविद्यालय पावंड्यार सैम सांबाळ, विज्ञानांतल्यान नकली पावस हाडपाचें खासा शिक्षण दितात. पावसाचे चार म्हयन्या उपरांत दुकळा वेळार तो पावस, शेतकामत्यांक जाय तेन्ना, जाय तितलो पडटलो? पावस नासल्यार मातयेक ओलसाण दिवपी झरे, वझरे सैमांत लिपिल्ले आसतले. दर्या, न्हंयांतल्यान वेगळे जाल्ले, जल्मल्ले, किल्लले. गुणधर्म एक मनीसपणाचो, एकवटाचो तोय सगल्यांचो एक न्हय.
पावस दिता व्हय शिटकावणी येवपा वचपाची? सादूर रावपाची? केन्ना पावसाक उलो माल्ला? यो रे, वच रे पावसा म्हळ्ळां? कवितेंतल्यान तशें म्हणपी आसतले. पावसाचें कवीत पितारतना कवी पावसा लागीं मनांतल्या मनांत उलयतात, मळब पळयलेबगर रावता व्हय? तीच ज्येश्ठनीत. ज्येश्ठांची कवनां, कविता शेंकड्यांनी शेंकडे तिगपी, ओंठार घोळपी सैम सांगातांतलीं. कालचो सैम सांगात आनी आयज फाल्यांचीं सैमाचीं रुपां, रंग विंगड विंगड. ज्येश्ठांच्या दोळ्यांत उत्सवांत दिसपी उमेद, युवाच्या आवाजांतली ताकतीक पावसाक होल्मता. पावसय मागीर रागार, फुगार जाता, केन्ना धांवत येता, केन्ना आसोर घेत वाट पळोवंक लायता.
काल कळोवंक नासतना येवप सोबलें, आयज वेळार आयल्यार भावतलें. शक्य आसा ज्येश्ठांक ज्येश्ठांचे मनस्थिती कडेन आयज जुळोवन घेवप? कालची मजा आयज ना, फाल्यां तीच उरचीना. जे मनशाचें, पावसाचे तेंच वाऱ्या न्हंयांचें.
तुमी आमी बदलतात तेन्ना पावस, वारेंय बदलता, दिका तीच आसता, काल एक वाट आयज हजार वाटो. आडमेळ्यांतल्यो, अरिश्टांतल्यो, मनार घेतल्यार साद्यो सोंप्यो. कालच्यो हुस्क्या मेकळ्यो आयज हुस्क्याच्यो, फाल्यां घातमाऱ्यो, कळटल्यो ज्येश्ठांक. सोदल्यार भुरग्यांक, तरणाट्यांकय. तरणाटे, भुरगीं जाण्ट्यांचे दिकेन वतात, वचूंक शकतात तेंपा प्रमाण कुरपणे घालत. जाण्ट्यांक काल विसव खबर नाशिल्लो, भुरग्यांक, तरणाट्यांक आयज विसवाची वेगीं याद जाता. तंत्रगिन्यान मेंदवाक थाकाय दिता व्हय भुरग्यांच्या, तरणाट्यांच्या? हातांक थाकाय येवप म्हळ्ळ्यार मन शेणप न्हय, मेंदवाची थाकाय आंगाआंगांक नाकापुरो करता. तेन्नाच श्रावणांतलो उत्सव उमेदीचो पावस मनां – काळजांक खोस दिता.
श्रावणातले उत्सव पावस, सैमाचें नातें सांगपी. भावा- भयणींची राखी – जाण्ट्यांक तीच सुतांपुनव. नागपंचमीक दुसरो फोव अळम्यांचो, सवाय म्हारगायेंतल्या सप्तकाचो. त्या अळम्यांच्या पावसांत पयस रावपीय 100 -125. ज्येश्ठांक विचारात पानांच्या पुडयेंत बांदिल्लें अळम्यांचें गणीत. आयतार चार पांच मेजले, कालचेवरी पूजले? बदल तातूंतय जातलो, जाता भेस भासेवरीच. पावस -वता प्रमाण भेस बदलता, भेसाचें ऋतुमानाचें हवामानशास्त्राचें गिन्यान दुकानां मेरेन पावता. कालचे वेपारी पंरपरेंतले, आयज शिकील्ले, परंपरा सांबाळत, बदलत फुडें वचपी. पावसांतय भारत सुटके झुजाचो तिरंगो वयर गेलो, आयजय तिरंग्यांच्या रंगांचो दडकांनी पावस येतलो. हातार, माथ्यार, नाच गीतांनी. येता सवकासायेन, वता बेगीन, धांवन येवन वाऱ्या वांगडा खेळपी पावस हुंवार हाडचोना सादूर रावन जतनाय घेतल्यार. थांबत थांबत पावस गांधी जयंतीमेरेन रावंक शकता.
भारत सुटकेझुजांत कितले भिजले, कितले खपले मेजतना वर्सां गेलीं. पावसाच्या बदलपी रुपांतल्यान खोशेवांगडा लुकसाणेची ल्हारां येतात. श्रावणांतल्या उत्सवांत त्या ल्हारांतल्यान पावसाचो आंगार शिंवर जाल्यार सत्रेन आडावपाचें तंत्र शिकूया. उत्सवाच्या दिसांनी आशीकुशीक पळयतना मळबार नदर मारपाक विसरचें न्हय. काळ्या धव्या कुपांतलें मळब निळें जातलें, तें निळायेंतल्यान अचकीत पावस भिजयता. कालची निळाय आयज ना, फाल्यांक येवकार दिल्यार फुडार निळो, पांचवो पावसांत दिसतलो. नाचता मोर आंगणात, दारार कावळेमाम कां कां करता, तांकांय भूक लागता. उत्सवांत जेवणाचो पयलो निवेद कावळ्यामामांक. पक्षी, रानवटी जनावरां सैमाचे सांगाती, सैम तांचो आवय बापूय. कालच्या पावसाच्यो यादी तांकां, तुमकांय.

सुहासिनी प्रभुगांवकार
9881099260