भांगरभूंय | प्रतिनिधी
भाद्रपदांतले चवथीवरी म्हत्व फाटल्या सप्तकांत जाल्ल्या श्रावणांतले अंगारकी संकश्टेक आयलें. पावसांतय लाडू, मोदकांचो पावस गणपतीबाप्पाचेर पडलो. गॉड मोदकांच्या रुपांत येता, गॉडाचो मोदक करपाफाटल्यान ज्येश्ठनीत आसतली. गॉड, साखरेचो उपेग उणो जाता तेन्ना गॉडय ल्हान, व्हड मोदकाच्या रुपांनी हाडपाची कुशळटाय संवसारांत पावल्या. विज्ञान, तंत्रज्ञान त्या गॉडाच्या मोदकांत आसतलेंच.
चॉकलेट, फळां, भाज्यो, ड्रायफ्रुटस मोदकांचो पावस गोंयचे चवथीकय पडटा. चण्याडाळीच्या पुरणाचे मोदक गोंयच्या चवथीची ज्येश्ठनीत. तातूंतच पांचखाजीं, नेवऱ्योय आसतात. पावसांत चवथीक गोंयांत मोदकां इतलेंच नवें वाट पळोवंक लावपी. नव्याच्या भाताचे चार तांदूळ घालून केल्लो दुदाचो पायस गोंयच्या चवथींतलें खाशेलपण. तीच तर ज्येश्ठनीत, कालची आयजय गोंयच्या घरांघरांतल्या चवथीची. शारां गांवांत चवथीवेळा पडपी पावस आंगणांनी, रस्त्यांनी चिखोल, हुंवारय हाडपी आसता. उटंगारांतलें पावसाचें रुप बिजली, उदकाचो आपालिपा दिसपटी फाटीं – फुडें करता.
एका तेंपार गणपतीवरीच ल्हान, व्हड भटमामांची वाट पळोवपी गोंयकार आयज सुदारतात. भटमामांचीय घराघरांची दिसपटी थारिल्ली आसता. थारयल्ल्या वेळार भटमाम आयले ना जाल्यार घरांतल्यांनी पूजा सांगप, करप नेमावळ जाता. ल्हान, व्हडांच्या पोटांत ताज्जें अन्न चवथी दिसांनी वचप फुडाराची ज्येश्ठनीत आसतली.
नव्याच्या भाताच्या कणसाची ज्येश्ठनीत पेडणें तें काणकोण मेरेन परतून शेतांत देंवपापासत आसली तरी तातूंतय विज्ञान, तंत्रज्ञान आसा. तें भलायकेक बरें जाल्यार आपणावचें, पोरणें भांगरावरी. ते भांगरसाळींतल्यो ल्हायो दुदा तुपांतल्यान पंचखादयेंत वतात तेन्ना पावसांतय तांची गोडसाण वाडटा. वर्सभर ल्हायांक मागणी आसता, केन्ना लग्नाक, केन्ना खावपाक. चवथीक गणपती पावयतना दूद ल्हायो घालप ही गोंयची कालची ज्येश्ठनीत, आयजय आसा.
पावसांत नवे कपडे, बूट आतां चवथींतय वाडटात. स्वातंत्र्य दिसाबराबर सवाय, लखलखीत, चकचकीताचो पावस येता. तो भांगराळो, रुप्याचो, वज्रांचो, माणकां मोतयांचो पळोवन, जोखून घेवप बरो. तशी ऑनलायनात बदलपाची संद मेळटा, अचूक आसल्यार, सांगल्यार घेतिल्लें मोलादीक जावन उरता.
चवथीआदीं येवपी सिनेमांचो पावस नव्याचो वास, दायजाची वाट दाखोवपी आसल्यार फुडाराक दिका मेळटली. त्याच सिनेमाच्या पावसांतल्यान भारताचो आंतरराश्ट्रीय सिनेमांचो उत्सव येतलो, ल्हारां घेवन. म्हानांक ल्हान करुन येवपी नव्या ल्हारांक येवकार दिवपी गोंयची दिवाळी, व्हडली दिवाळी शिंयाळ्या ऋतुमानातली. बदलांतल्यान कालचे ज्येश्ठनीतींत व्हरपी, जायत व्हय पावसांतल्या थंडसाणीइतली शिंयाळी?
मळब पळयात, सोदात. मळबांत, गिऱ्यार वचूंक सोदपी हजार आसतले. शिक्षणांतल्यान संद मेळपी एक दोन. उंचेल्या कुशळटाय गोंयच्या शिक्षणापरस उद्येगावटेन वता तेन्ना शिक्षणाचो पावंडो देंवता. बदल जाय मनां काळजांत, भेसभासेंत तेय करतना ज्येश्ठांचे विचार आयकल्यार?
विचारमंथनाची चवथ गाडयो कुशीक दवरुन जाल्यार, चलत भोंवत गणपती पळयल्यार गांवांतल्या शेतांच्यो म्हेरो शेणिल्ल्यो दिसतल्यो. शेतां पुरोवप बंद करपाची नीत भूंयपूतांक मेळची. उदरगत रानांतल्यान व्हरतना शेनाय, घुमट, तबले आरती, गीतां नव्या ल्हारांची सोबीतकाय वाडोवंक शकतात. आदल्या गीतांनी आशा, लताचें काळीज आसा. तींच नव्या ल्हारांचेर घाल्यार नाचप, वाजपांतल्यान. शंभर देडशें ल्हारांक, हातांक एकठांय हाडून केल्ले गणपती चंद्रार बसून विदेशांत वचपाक आडमेळीं येतलीं. तेच ल्हान केल्यार ब्रम्हांडाची दिका दिसतली.
पावसांत गोंयच्या चवथीच्या वज्याचें दायज बदलता. हजारांनी नेवऱ्यो लाडू आशिल्ल्यांगेर वाटपापरस भुकेल्ल्यांक लाडू, नेवरी दिवया. शिक्षण गांवांतल्या घरांच्या दारांनी पावोवपी ल्हारां आयल्यांत, त्या ल्हारांतल्यान कुशळटायेचो सोद घेतल्यार गांवांतल्या सानुल्यांक मळब लागीं येतलें. ती ज्येश्ठनीत, मुळाव्या शिक्षणाची.
गरजो बदलल्यात, गाडयो व्हड जाल्यात, वाडटात तांकां आडामो घालचो. उंचेल्या शिक्षणाची दिका म्हत्वाची, काल फकत चल्यांची, आयज “बेटी” गौरी, सरस्वतीची वर्षा जावची. गोंयचे भुंयेंतली, मातयेंतली ती कला गीतां, नाटकां, वाजपाची, संगीताची, चित्रकलेची. तीच तर चवथींतलें दायज, तीच संस्कृताय माटोळेंतल्या खिळखिळ्यांत आसा. वखदी आवाळ्याचे सुपारेक पेटंट मेळोवचे. गोंयचीं बेलफळां, सिताफळां, हरयाळी,
पेरां, पोपायो, तवशीं, घोसाळीं, सातशिरांचे भेंडे, मयंडोळीं केळीं काजू, आंब्यांच्या दायजांतलीं.
दायजांत बदल जातना, हाडटना मोडप, तोडप आसता. तेंच आपणायत येवकार दिवया चवथींतल्या नव्याक. तीच चवथ उटंगारांत उत्सवी जातना ल्हानाक भावता, व्हडांकय भावतली मर्याद दवरल्यार.
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
