पश्चताप

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

रातचीं इकरा वरां जाल्लीं. पावसाचो काळ आनी तातूंत जोगलावणीं आनी गडगड मारून घसघश्यांनी पावस रकतालो. एका काळजीदार वाटसूऱ्याचेर लेगीत कांपेरो हाडपा सारको हो भिरांकूळ वेळ आसलो. ह्या वेळार हांव पणजे सावन सांगें गांवांक फुडो करून म्हज्या घरची वाट हुपतालो. व्हडलें गोंय, बाणस्तारी आनी आतां म्हार्दोळ पार करून तो अखंड दोंगर फोडून केल्ल्या रस्त्याची चडटे-देंवते वेल्यान म्हजी जीप धावंडायतालों. ह्या रानांतल्या रस्त्याक एकूय बिजलेचो दिवो नाशिल्ल्यान, असल्या वेळार थंयसावन वाटसूरो चलून भोंवपाचें सोडच, मागीर मोटरांनी भोंवपी लोक लेगीत त्या भिरांकूळ मार्गावेल्यान प्रवास करचो पडटा म्हणून आपलो रातचो प्रवास रद्द करून दुसऱ्या दिसाक दवरतालो.
पूण ह्या वेळार आंगांर कांपरो हाडपी हे रातीची म्हाका बिल्कूल पर्वा नासली. आयचे पणजेच्या सभेंतल्या थारावान म्हजे जिणेंत एक नवो सुर्या उदेल्ले भषेन जाल्लो. ह्या सूर्याचो पर्जळ ह्या रातच्या वेळार लेगीत म्हज्या मुखामळार पर्जळटालो. आतां केन्नां काय घरा पावून ही खोशयेची गजाल म्हजी घरकान्न रमिलाच्या कानार घातिल्ली म्हाका जाय आसली.
आज सकाळचीं इकरा वाजताना अचकीत म्हाका पणजे सावन व्हडल्या सायबाचो फोन आयलो. नव्या डि.एस.पी.ची निवड जाल्या ताची घोशणा आनी गोंयच्या म्हत्वाच्या समस्यांचेर तोडगो काडपा खातीर सांजेच्या चार वरांचेर सगळ्या इन्स्पॅक्टरांची सभा आफयल्या म्हणून ताणें सांगलें. पूण डि.एस.पी.चो हुद्दो म्हाका लाबतलो हें मात हांवें सपनांत लेगीत चिंतूंक नासलें.
रातच्या काळखांतल्यान गाडी धावंडायल्या उपरांत, हांवें ती म्हज्या घराच्या आंगणांत उबी केली. रमिलाक खुशयेची खबर दिवची कल्पनां मनांत घोळयत घराचीं सपणां चडटनां रमिलाचो वेगळोच आवाज म्हज्या कानार पडलो. तें कसल्या तरी आकांताक सांपडलां आनी ह्या वेळार आपल्याक आधार मागता हें ताच्या आवाजांतल्यान समजूंक जातालें.
तें कसल्या आकांताक सांपडलां ताचो अदमास लावंक म्हजीं चितनां पावनांत जालीं. वेगोवेग हांव सपणां चडलों आनी दार धुकलून उकतें करूंक यत्न करतनां ताका भितरल्यान खिळी घातिल्ली आसा म्हणून कळ्ळें. म्हजेर आकांत आयलो. तातूंतच हांव, ‘‘रमिला, रमिला’’ म्हणून आड्डलों. म्हजो आवाज आयकून तें आपल्याक वाटावंक आपल्या रडकुऱ्या आवाजान भीक मागूंक लागलें. ‘‘मार्टीन, जाता तितले बेगीन भितर यो आनी म्हाका ह्या दळदिऱ्याच्या हातांतलें साल्वार कर. हो देंवचार नशा वखदांनी पिसो जाला. ताच्या चपक्यांतलें म्हाका वाटाय. म्हज्यान दार उकतें करूंक जावचें ना. देखून तूंच तें मोडून भितर यो.’’
ताचीं हीं उतरां आयकून हावें म्हजी सगळी शक्त वापरून जाता तितल्या नेटान दारार खोंटां मारलीं आनी दार उक्तें केलें. माजर, उंदराक आपल्या कडें मरणाचो खेळ खेळूंक लायता तसो, म्हजो पाय ह्या वेळार वखदांचे नशेन बुडिल्लो आसतना म्हजे बायलेकडे आपले कुडींत जागिल्लीं वासना पुरीं करूंक सोदतालो. रागाच्या भारार म्हाका कांयच दिसना जालें. ताचें हें काटाळ्याचें कर्तूब पळोवंक जायना जावन हांवें सरभोंवतणी नदर मारली. लागींच आशिल्ले खाटी पोंदा सुमार धाएक इंच लांबीचो दिस्पीस म्हजे नदरेक पाडलो. हावें मात्तूय वेळ वगडायनासतना तो दिस्पीस हातांत काडलो. ह्या वेळार हांव डि.एस.पी. म्हणून म्हज्या लक्षांत मात्तूय आयलें ना. ताका धरून नितीची सजा दिवंक जाता म्हणून म्हाका मात्तूय येवजलें ना. म्हज्या हातांत आशिल्लो दिस्पीस ताच्या पोटांत घालो, जाल्यार ताचो परिणाम कितें जातलो ताचे विशीं कांयच येवजलें ना. आनी मात्तूय फाटीं फुडें चिंतिनासतना, कितलेशेच फावट म्हज्या हातांत आशिल्लो लांब दिस्पीस ताच्या पोटांत घुसयलो.
थोड्या वेळा फाटीं हांव अपराध्यांक सोदून काडूंक खर्चितालो. कोण खून-चोरयो करतात तांकां धरतालों. तांचे कडसून अपराध कसो घडलो, ते वेळार तांचेर कसलो वेळ आयिल्लो, कसले अडचणेक लागून तांणीं अपराध केल्यात, तें जाणां जावंक हांव मात्तूय खटपट करिनासलों. म्हाका फक्त जाय आसलें तांच्या तोंडांतल्यान सत भायर काडून आनी तांकां नितीच्या चपक्यांत दिवंक. अशें केले उपरांत म्हज्या कोटाक आनीक एक बिल्लो चडटालो. आनी खरें म्हळ्यार हे सगळे बिल्ले कसाक लावनूच म्हाका डि.एस.पी-चो हुद्दो फावो जाल्लो. आज पयलेच खेपे म्हाका जाणीव जाली, जायते हे खून जावपा फाटल्यान एक कारणूय आसता…
हांवें आपणायिल्ल्या अपराधाक लागून म्हाका खूबच पश्चताप जाल्लो. सगळो गोंयचो लोक म्हाका वीर इन्स्पेक्टर म्हणून वळखतालो. पूण आज रागाच्या भारार पायचो खून करून हांव कितलो लेगीत अशक्त काळजाचो तें सिद्ध करून दिल्लें. म्हजो पाय पयलींच सावन असलें काटाळ्यांचें आनी उर्मटी जिवीत जगतालो. वखदांच्या वेसनाचो तो सारकोच गुलाम जाल्लो. मांय घरांत आसतना सुद्दां तो भायल्या चेडवांक घरा हाडून तांचे कडे मौज करतालो. मांयन हें सगळें आपले कुडींत घटाय आससर सोसलें, आनी एका दिसा नाइलाजान आत्मघात करून ह्या संवसारांतली मेकळी जाली. हांव इन्स्पेक्टर जाल्या उपरांत म्हजी बदली जाता ते प्रमाण म्हाका सरकारी घरांनी रावचो पडटालो. पयश्यांक लागून तो खुबदां आमच्या घरा येतालो आनी हातार पडल्या उपरांत परत वतालो वा ताका फोर्सान वच म्हणून धाडचो पडटालो.
‘‘डि.एस.पी. मार्टीन ग्रासियासाच्या हातांतल्यान आपल्या पायचो खून’’, असली बातमी फाल्यांच्या खबरांपत्रांचेर भायल्या पानांचेर मोठ्या अक्षरांनी छापून येतली हें हांव खात्रेन जाणां आसलो. हावें म्हज्याच हातांनी म्हजोच फोंड तयार केल्लो. हावें आपणायिल्ल्या अपराधाक लागून म्हाका कमीच म्हळ्यार चवदा वर्सां बंदखण फावो जातली म्हणून फाटलो अणभव म्हाका सांगतालो. म्हज्या मोगाच्या रमिलाक तशेंच म्हज्या एकल्याच अपुरबायेच्या पुताक एकसुरीं सोडून इतल्या वर्सांचो वनवास कसो सोंपयतलो तें चित्ता आसतना म्हाका रेश्माची याद जाली.
एक म्हयनो फाटीं हावें रेश्माक, आपल्या घोवाचो खून केल्ल्या अपराधा खाला अटक केल्ली. त्या दिसा ताका अटक करूंक हांव तांगेर गेल्लो आसतना तें म्हजेकडे विनवणी करतालें, आपल्याक सालवार करूंक. ‘‘म्हाका साल्वार कर इन्स्पेक्टर. हांव तुज्या पांयां पडटां. तांणी कार्डांच्या खेळाक आनी सोऱ्याक लागून कितलेशेच फावटीं म्हाका, आपल्या इश्टांक विकलें. आपल्याक दुडवांची गरज पडली म्हणटकच तो आपल्या इश्टां कडल्यान उसणे घेतालो. आनी ताचे ते दळदिरे इश्ट, उसणे घेतिल्लो दुडू म्हजे कुडी कडें खेळ खेळून वसूल करताले. तरीय आसतनां हें सगळें सोंसून हांव वगी रावतालें. आज तो म्हजे एकलेच वर्सां भरूंक नाशिल्ले धुवेक पांच हजार रुपयांक विकूंक फुडें सरिल्लो. हें म्हज्यान सोसूंक जालें ना. राग म्हजे तकलेक चडून हांव कुड्डें जालें. आनी त्याच रागाच्या भारार ताचे तकलेर तो फावडो शेवटिलो. ताच्या एकूच धपक्यान तो मरतलो हें हावें सपनांत लेगीत चिंतलें ना. ताचो खून करपाक म्हज्या मनांत निखालूस नासलें रे इन्स्पॅक्टर.’’
तांच्या ह्या चुरचुऱ्यांचें उलोवपान म्हज्या मनार इल्लोय बदल जावंक ना. रेश्मान खून कसल्या कारणाक लागून केला तें जाणां जावंक हांवें मात्तूय तजवीत करूंक नासली. म्हाका फकत जाणां जावंक जाय आसलें ताणें खून केला तो कबूल केल्लो. आनी हो अपराध आपले कडेन घडला हें ताणें मान्य केल्लें. ताका नितीच्या हातान घालतकच म्हज्या कोटाक आनीक एक बिल्लो लागिल्लो म्हाका जाय आसलें. आनी हेंच हावें केल्लें. रेश्माच्या भुरग्यांचें पासून हावें चिंतलें ना. तिच्या फाटल्यान त्या निराधारी आनी प्रामाणीक चेडवाचो फुडार कितें जायत ताचेर हावें इल्लोय विचार करूंक ना. आनी आज तसलोच एक खून, तसलोच एक अपराध म्हज्या हातांतल्यान जातकच म्हजें न्हिदिल्लें गिन्यान जागलें.खून जातकच तो कित्याक लागून जाला, ताच्या फाटलें कारण कितें, हें जाणां जावप कितलें पासून गरजेचें हें म्हाका समजलें.कांय वेळान परत म्हजें मन रेश्माचेर गेलें. ‘‘इन्स्पेक्टर, तुजें केन्नाच बरें जावंचें ना. तुजीं चितनां, तुजे आवंडे सदांच अपूर्ण उरतले. म्हजेकडे घडला तसलोच अपराध तुजेकडे घडल्यार पुरो म्हणून हांव परमेश्वराकडे मागतलें.’’ हीं ताची उतरां याद जावन कितलोसोच वेळ हांव नियाळाच्या दर्यांत बुचकळूंक लागलों. आनी खिणांत म्हजें दुख्ख विसरून ताच्या दुख्खाचो भागिदार जालों.

अँन्थनी मिनेझीस