भांगरभूंय | प्रतिनिधी
गोंयची अर्थवेवस्था सद्या पर्यटनाच्या बुन्यादीक लागून नेट धरून आसा. एका तेंपार पर्यटन आनी खणकाम हे दोन वाठार आशिल्ले. आतां सगली भिस्त पर्यटनाचेर आसा.
आयज पर्यटन वेगळ्यावेगळ्या तरांनी विकसीत जायत आसा. आध्यात्मीक पर्यटन, वैजकी पर्यटन, सैम पर्यटन, पावसाळी पर्यटन अशे हे तरेकवार स्तर. गोंयाक भेट दिवपी पर्यटक हे शिकिल्ले आसतात. तांकां गोंयच्या आगळ्या वेगळ्या दायजाची, संस्कृतीची, इतिहासाची, भुगोलाची आनी हांगासरल्या पाचव्याचार सैमाची वळख जातकूच खोस जाता. गोंयची आपली अशी एक लय आसा. निवांत म्हळ्यार रिलॅक्स्ड. हें पर्यटकांक आनिकूय मानवता.
सद्या गोंयांत पर्यटकांच्यो राशी येवपाक लागल्यात. विमानतळ दोन जाल्ल्यान भितर येवपाक दोन वाटो जाल्यात. एक उत्तर आनी दुसरी सुवात दक्षीण. भुरगीं बाळां, तांतींपिलो, कुटुंबाचीं कुटुंबां जळामळा दिसतात. पणजे दर दिसा चर्च चौका कडेन येरादारीची कोंयडी जाता. पर्यटकांनी गाडयो लागींच पार्क केल्ल्यो आसतात. सगले टुरिस्ट सपणांचेर वयर वचून फोटो काडीत आसतात. सेल्फी, बाकीचे फोटो… पोपे पळोवपाचे नात. गोंयांत येवचें, कितेंय करचें असो एक गैरसमज जाला. गाडी वतना मदल्यानूच हीं तीन पिळग्यांचीं कुटुंबां हात दाखोवन घरांत आशिल्ले भशेन रस्तो हुपतात. पर्वा धंगण हो विशय कांय जाणांक आसना. पयलीं म्हळ्यार हे बेशिस्तीक लागून येरादारीक त्रास जातात. कुशीक बसून कांय पर्यटक लोक खातात. बुरशेपणां, कोयर आनी हेर अंदाधुंदी. कागदां, कपां, बाटल्यो, प्लेटी जळामळा.
कांय जाण बसी, गाडयो घेवन येतात. कसीनों कडेन गर्दी आसता. पणजे रायबंदर पाटो हो पुर्तुगेझांच्या तेंपा वयलो. तो अशीर आसा हाचें भान गाडयो भाड्यान घेवन चलोवपी पर्यटकांक आसना. ह्या पाट्यार एकेकदां कोंयडी जाता. गाडयांची लायन लागता.
बोटींची सफर सुरू आसता. त्या सुवातां कडेन गाडयो, बसी बी पार्क करतकूच हाल जातात.
रेंट अ बायक, रेंट अ कार हें नवें फित्रीक गोंयांत सुरू जालें. फक्त परवाने आसले म्हूण गाडी चलोवंक कळटाचशें ना. हे परकी टुरिस्ट नो एन्ट्री, अश्या वाठारांतल्यानूय गाडी चलयतात. गोंयच्या रस्त्यांची तांकां जाण आसना. मोडणां कितलीं खर तें खबर आसना. अपघात प्रवण वाठार आनी अशीर मार्ग तांकां खबर आसना. कांय भुरगीं पणजे पाट्यार मदींच स्कुटर वा गाडी पार्क करून शुटींग, फोटे काडटात. कांय जाणां स्कुटरीर फाटल्यान बसून व्हिडिओ शुटींग काडीत वतात. कांय जाणांक गरोवपाची कूय येता.
एकदां फोंड्यां वन वे आसा थंय हांव स्कुटरीन वतालों, अकस्मात दोन टुरीस्ट रेंट अ बायक घेवन सुसाट आयले. म्हजेर ताणशेत विचारतात- उजव्यान चलयता? हांवें सांगलें- तुमी चुकल्यांत. हो वन वे मार्ग. बोर्ड खंय आसा दाखय, तांची जाणवाय. कांय खेपे बोर्डूय नासतात. टुरिस्टांची बेशिस्त मोट्या अपशरणांक आपोवणें दिवंक शकता. कांय भोंवडेकार घराच्या सालांत बी पासयो मारतात तशे रस्त्या वेल्यान हेडटात.
हालींच भाणस्तारी जो दुर्दैवी अपघात जालो ताचे पसून सगल्यांनी शिकपाक जाय. थळाव्यांनी आनी टुरिस्टांनी. पार्टेक एकठावतात तेन्ना जे पियेतात तांणी गाडी चलोवंक फावना. भाणस्तारचे घडणुकेन आतां तरी सगल्यांचे दोळे उक्ते जावंक जाय. कांय जाण स्वताच्या बेदरकार वृत्तीक लागून हेरांक फोंडांत घालतात. मस्ती मद बरो न्हय. तो घट्टाणा कडेन व्हरता.
बरें. पर्यटना वरवीं अर्थवेवस्था घटमूट जाता म्हणटात तें खरेंच. एक देख दितां. कांय जाण भायर जेविनात. भोंवून येतात. आनी रस्त्या कुशीक गाडी वा बस पार्क करून रांदून जेवतात. हे शाणे लोक अर्थवेवस्था आनीक घट जायत म्हूण हॉटलांत वचून जेविनात. फोंड्यां सावन पणजे वतना, भाणस्तारी, रस्त्या कुशीक दाव्यान उजव्यान अर्दवर्तुळाकार म्हळ्यार सेमीसर्कल रुपांत सुंदर सुवात आसा. बसपाक सोपे आसात. थंय खूब जाण बस पार्क करून रांदून जेवतना दिसतात. तें बरें आसा. जेवन जातकूच सगलो कोयर, पत्रावळी, उश्टें सगलें थंयच गुड्ड्याक मारून ते फुज्ज्यो. संवय जाल्या. कोण हडकिना म्हूण.
भारतीय पर्यटकां वरवीं कितलें उत्पन्न मेळटा खबर ना. पूण विदेशी पर्यटकां वरवीं कांय प्रस्नूय उप्रासल्यात. गांवांगांवांनी ते ज्या घरांनी रावतात तांची नोंदणी फावो ते यंत्रणेंत जायना हेंवूय वेळोवेळ दिसून येता. रशियन आनी हेर पर्यटकांक आपल्या घरा कुशीक आनीक एक कूड भाड्याक दिवपाचेय प्रकार घडटात. ताका कडक आळो घालपाची गरज आसा. कायद्या भायर कितेंच चलपाक जायना. घुंवळे वखदां, भुरग्यांचें शोशण, हेर अश्लील राटावळी आनी तातूंतल्यान उप्रासपी बाकीचे गुन्यांव गोंयच्या पर्यटनाच्या इतिहासाच्या पटलार जाल्यात.
जगभरांत टुरिझम सुरू जाल्यार सुमार साठ वर्सां हुलगलीं. लोकांचो भौतीक फोल्गां कडलो कल आनी कांय वाठारांची अर्थीक भूक हाका लागून हें प्रकरण बरेंच सुजत गेलें.
कोरोनाचो एक सणसणीत ब्रेक आयिल्लो आनी मातशी खीळ बसली. कितल्या जाणांनी अंतर्मूख जावन चिंतलें कोण जाणा. पूण कांय प्रगत देशांनी सोबीत पुस्तकां तयार केलीं. तातूंत ओव्हर-टुरिझम ह्या विशयाचेर बरींच संशोधनात्मक, अभ्यासपूर्ण पुस्तकां आयलीं. हिसपा भायर पर्यटन जावन समतोल हालता ताका ओव्हर-टुरिझम म्हणटात. पर्यटन अती जावन व्हांवता तेन्ना कांय वेळा, कांय थळांनी ताची बादा भौतीक, पर्यावरणीय, समाजीक, अर्थीक, मानसीक, भावनीक, राजकी तांक हाचे परस अदीक जाता आनी कठीण समस्या सुरू जातात. पर्यटन थळाव्या जीडीपींत कितलें योगदान दिता, ताचेरूय हे ओव्हर-टुरिझमाचे मानदंड पातयेवन आसतात.
पर्यावरणाक बादा येवंक फावना. कायद्याचो भंग जावंक फावना. बुरशेपणां वाडून भलायकेक त्रास जावंक फावना. शिस्तीक तर कशीच वेर वचूंक फावना. थळाव्यांनी पर्यटकां कडेन दादागिरी करून केन्नाच कायदो हातांत घेवंक फावना. पर्यटकांनीय मस्ती करूंक फावना. समजिकायेचो हो समतोल जाय. कांय जाणांक पर्यटनाक लागून रोजगार मेळटा. कांय यंत्रणांक येणावळ मेळटा. गोंयाक पर्यटन जायच. पूण तें कसलीच, कोणाकूच इजा करिनासतना सुरक्षीत अशें जाय.
मुकेश थळी
फोंडें
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
