पयसो म्हणल्यार एक प्रवाह!

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

चिंतन- 10

तुकोबा म्हणटात – .

उदास विचारे वेंच करी ll

म्हणल्यार कितें? बऱ्या वेव्हारांतल्यान पयशे आनी संपत्ती मेळोवंक जाय हें खरें, पूण तिका दसून रावनासतना, मोह दवरिनासतना, ती विचारपूर्वक खर्च करची.

पयशे जोडप सोंपें न्हय हें सगळ्यांक खबर आसा. आमी रात दीस कश्ट करून पयशे जोडटात. पूण जायते जाण पयशे जोडून पेटयेंत बंद करतात, जशें कीं तें सांठयल्यार सुख मेळटलें! खरें म्हणल्यार पयशे सांठयल्यार कुसतात. ताचेंय उदकाचें कोंड जाता – तें कुसता तेन्ना दुर्गंधी सुट्टा.

आमच्या शेजारचे गोविंदराव हे बरेच गिरेस्त, पूण तितलेच कंजूस आशिल्ले. तांचे लाखांनी रुपया बँकेंत पडिल्ले, घरांत रोख पयशांनी भरिल्ली आलमार, पूण बायल दुयेंत पडली तरी योग्य उपचारा खातीर तो पयशे दिनाशिल्लो. स्वताच्या दांत दुखीचेर वखदां घेवपाक लेगीत वेळ काडटालो. सोयरे आनी शेजाऱ्यांक केन्नाच च्या आनी उदकान ताच्या घरांत येवकार मेळनाशिल्लो.

एकदां ताच्या एकुलत्या पुताक कॉलेजीची फी भरपा खातीर विनवण्यो करच्यो पडल्यो.  गोविंद्रान म्हणलें, “मात्शी वाट पळोवया, फुडल्या म्हयन्यांत पळोवया.” पूत हट्टीपणा करून घरांत रावलो आनी शिक्षणूच सोडलें. 

आयज गोविंदराव एकटेच रावतात. तांचो पूत आनी सून दोगांय गांव सोडून गेलीं. इतले पयशे आसून लेगीत तांच्या घरांत सुख ना.

ताचे उरफाटी, आमच्या गांवांतली शकुंतला मावशी. सादें दुकान चलयता. तिच्या हातांत चड कांय उरना. पूण ल्हवू ल्हवू तिणें आपल्या गरजेवंत विधवा भयणीच्या चलयेक शिक्षणांत आदार केलो. आनी एक दीस ती चली इंजिनियर जाली. मावशेच्या दोळ्यांत दुकां आनी हांसो – इतलेंच तिका जाय आशिल्लें. तिणें सांगलें, “पयशे सांठोवन कितें करतले, जो कितें फुकट वचपाचो तो हांगा घालूंक जाय!”

खरें म्हणल्यार पयशे म्हणल्यार उदकाचो झरो. ताका मेकळो सोडल्यार तो परत येता. दिवपघेवप जायना तो मेरेन ताचो कोणाकूच उपेग जायना. आयज आमी सगळ्यांनी विचार करपाची गरज आसा – आमी पयशे जोडटात हें बरें, पूण आमी विचारपूर्वक खर्च करतात? काय फकत सांठोवन दवरतात?

तुकोबा म्हणटा, उदास रावून- म्हणजे मोह दवरिनासतना – पयसो योग्य सुवातेर खर्च करात. कारण तुमी ताचे धनी न्हय, तुमी फकत ताचे विश्वस्त.

ते खातीर पयशे झऱ्या भशेन व्हांवते दवरात, तेच खरे सुख दितात.  नाजाल्यार तो डबकें जातले, दुर्गंध येतलो.  

– हभप देवदत्त दि. परुळेकार