भांगरभूंय | प्रतिनिधी
नवी दिल्ली, खबरां संस्था : भारताचे सर्गेस्त प्रधानमंत्री पं. जवाहरलाल नेहरु हांची ‘आदिवासी बायल’ अशी वळख आशिल्ले बुधनी मांझियान (झारखंड) फाटल्या शुक्रारा संवसाराक अंतरली. ताका लागून 64 वर्सां पयलीं घडणूक परत चर्चेंत आयल्या. पं. नेहरुंचे एके कृतीक लागून बुधनीचेर आदिवासी समाजान बहिश्कार घाल्लो.
फाटल्या 70 वर्सां सावन स्वताच्या समाजाच्या बहिश्काराक बुधनीन तोंड दिलें. पं. जवाहरलाल नेहरू हांचे हाजिरेंत दामोदर व्हॅली कॉर्पोरेशनाच्या पंच धरणाचें आनी हायडल वीज प्रकल्पाचें उक्तावण बुधनीनूच केल्लें. पूण, त्या दिसा उपरांत तिच्या जातीन- समाजान तिच्या कपलाचेर तिरस्काराची म्होल मारली, जी तिणें जिणभर सोंसली.
पंचेत प्रकल्पा खातीर एकलोय थळावो कामगार मुखार येनाशिल्लो. त्यावेळार बुधनी मांझियान हिणें रावण मांझी हांचे सयत ह्या कामांत फुडाकार घेतलो. तेन्ना ती फक्त १५ वर्सांच. हीं दोगांय काम करता तें पळोवन मागीर ल्हवू ल्हवू हेर आदिवासी मुखार आयले. हो धरण प्रकल्प जावचो म्हूण बुधनीन फुडाकार घेतलो आनी लोकांक समजायलें, ताका लागून प्रकल्प वेळार पुराय जावंक शकलो. त्या वेळार लोक तिची तुस्त करताले. मात पं. नेहरून तिच्या गळ्यांत माळ घाली आनी त्या खिणाक पुराय आदिवासी समाजान बुधनीचेर बहिश्कार घालो.
6 डिसेंबर 1959. झारखंडांतल्या धनबाद जिल्ह्यांत डिव्हीसी (दामोदर व्हॅली काॅर्पोरेशन) कंपनीन बांदिल्ल्या पंच धरण, हायडल वीज प्रकल्पाचें उक्तावण करपाक पं. नेहरू आयिल्ले. संथाली आदिवासी समाजांतली बुधनी (15 वर्सां) ही चली तांकां येवकार दितली अशें थारिल्लें. परंपरीक भेस, वस्ती घालून तिणें नेहरूंक येवकार दिलो आनी तांकां फुलांचो हार घालो. नेहरून सदचे संवये प्रमाण तो हार काडून तिच्या गळ्यांत घालो. तिकाच बटन दाबून प्रकल्पाचें उक्तावण करपाक सांगलें.
संथाली समाजांत चलो- चली, दादलो- बायल एकामेकांक माळ घालीनात. ती घाल्यार लग्न जालें अशें मानतात. आदिवासी समाजाचे पंचायतीन दुसरे दीस बसका घेवन बुधनीचें लग्न पं. नेहरू कडेन जालां, अशें जाहीर केलें. आमी तिका हाचे मुखार नेहरूची बायल मानतले. नेहरू आदिवासी न्हय, म्हणटकच बुधनीचो संथाल समाजा कडेन हाचे मुखार कसलोच संबंद आसचो ना, असोय निर्णय तांणी घेतलो.
तिका कुटुंबांत, समाजांत आतां सुवात नाशिल्ली. तांचें घर धरणा खाला बुडिल्लें. तांच्या कुटुंबाक स्थलांतरीत केल्ले सुवातेर जागो दिल्लो. बुधनीक डिव्हीसींत कामगार म्हूण नोकरी मेळ्ळी. 1962 वर्सा तिका नोकरे वयली काडिल्ली. कारण आदिवासी समाजान खर विरोध केलो, अशें म्हणटात. मागीर ती बंगालांतल्या पुरुलिया जिल्ह्यांतल्या सालतोड शारांत गेली. थंय तिका सुधीर दत्त नांवाचो तरणाटो मेळ्ळो. दोगांय जाणां घोव – बायल कशीं रावपाक लागलीं. तांचें लग्न जावंक ना. बुधनीक रत्ना नांवाची चली आसा. तिचें लग्न जालां. संथाली समाजान आपलो बहिश्कार आयज लेगीत फाटीं घेवंक ना.
1985 वर्सा काँग्रेसीच्या एका फुडाऱ्यान तेन्नाचे प्रधानमंत्री राजीव गांधी हांचे कडेन नेहरू आनी बुधनी हांचे घडणुकेचेर चर्चा केली. तेन्ना राजीव गांधीन बुधनीक परतून सरकारी नोकरी दिली. हांगा काम करून ती निवृत्त जाली.
बुधनी म्हणटाली, डीव्हीसीच्या प्रकल्प आनी धरणाक लागून तिच्या पूर्वजांचें घर नश्ट जालां, देखून डीव्हीसीन तांकां घर बांदून दिवचें. तिचो संदेश राहुल गांधी कडेन पावलो जाल्यार तिचें घर ते बांदतले, अशी तिका खात्री आशिल्ली.
शुक्रारा तिच्या निमण्या संस्काराक जायते थळावे राजकी फुडारी हजर आशिल्ले.
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
