नेत्रावळी तळ्यांतल्या बुडबुड्यांचेर संशोधन जावचें

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

भाभा अ‍ॅटोमीक रिसर्च सेंटराचे आदले विज्ञानीक डॉ. काळे हांचें मत

भांगरभूंय । प्रतिनिधी

पणजी : नेत्रावळी बुडबुड्याच्या तळ्या सारकी संवसारांत फक्त तीन तळीं आसात. दक्षीण आफ्रिकेंतल्या कॅमरून देशांत आशिल्ल्या बुडबुड्याच्या तळ्यांत स्फोट जावन खूब लोकांक मरण आयिल्लें. ताका लागून नेत्रावळी तळ्यांत नेमकें खंयच्या कारणांक लागून बुडबुडे येतात ताचें संशोधन जावप गरजेचें आसा, अशें मत भाभा अ‍ॅटोमीक रिसर्च सेंटराचे आदले विज्ञानिक डॉ. शरद काळे हांणी उक्तायलें.

पर्यावरण आनी हवामान बदल खातें पणजे जिमखाना हांगासर ‘मिशन सरोवर पुर्ननिर्माणः गोंयच्या तळ्यांची परतून कल्पना करप’ ही खाशेली परिशद घडोवन हाडटले. मुख्यमंत्री डॉ. प्रमोद सावंत हे कार्यावळीचें उक्तावण करतले. हे कार्यावळी विशीं म्हायती दितना डॉ. काळे उलयताले. ह्या वेळार पर्यारवण खात्याचे ओएसडी संजीव जोगळेकार आनी संजय जहागिरदार हजर आसले.

दक्षीण गोंयांत नेत्रावळी गांवांत सोबीत बुडबुड्याचें तळें आसा आनी हे सारकिल्ल्यो बुडबुडे येवपी फक्त तीन तळीं संवसारांत आसात, हें आमी भाग्य समजपाक जाय, अशे डॉ. काळे हांणी म्हणलें.

दक्षीण आफ्रिकेच्या कॅमरून देशांत बुडबुडे येवपी तळ्यांत व्हडलो स्फोट जावन 17 लोकांक मरण आयिल्ले. भुविज्ञानीक क्रियांक लागून हे बुडबुडे येतात. जर एखादी टॅक्टोनीक प्लॅट तळ्या पोंदा आसत जाल्यार ताचे हालचालीक वा उदकांत आशिल्ल्या सल्फर द्रव्याक लागून हे बुडबूडे तयार जातात, अशी म्हायती काळे हांणी दिली.

नेत्रावळीचें तळें 30×20 फूट इतलें ल्हान आसा. पुराय 12 म्हयने हातूंत उदक आसून तातूंत बुडबुडे तयार जातात ही एक अजापाची गजाल. तळ्यांत आशिल्ले जैवीक वनस्पतीचो तळ्या पोंदां विलव जाता तेन्ना तातूंतल्या गॅस तयार जावन बुडबुडे तयार जावपाची एक शक्यताय आसा. पूण ताळी मारतकत वा मनीस उलयतकत ध्वनी ल्हारां उदकांत व्हड प्रमाणांत कशे बुडबुडे हाडटात ही संशोधन करपा सारकी गजाल आसा, अशें डॉ. काळे हांणी म्हणले.

हो विद्यार्थ्यां खातीर उमळशीक जागोवपी विशय आसा. देखून कांय महाविद्यालयांच्या विद्यार्थ्यांक हो विशय घेवन हें कित्याक लागून जाता हें समजून घेवचें. ह्या तळ्या पोंदां टॅक्टोनीक प्लॅट आसा काय, तळ्या भितर सल्फर आसा काय हे सारकिल्ले संशोधनात्मक विशय नेत्रावळीच्या बुडबुड्याचे तळ्यांतल्यान घेवपाक मेळटा, अशें डॉ. काळे हांणी म्हणलें. ते भायर गोंयांत आशिल्ल्या तळ्यांतल्या उदका स्रोतांचो वापर करपाचो उलो तांणी मारलो.

गोंयांत वर्साक सरासरी 4 हजार मिलीमिटर पावस पडटा, पूण एप्रील म्हयनो सुरू जातकत गोंयांत उदका खातीर वळवळे सुरू जातात. पयलीं तळ्यांतले उदक आमी पियेवपा खातीर वापरतले, पूण खुप वर्सां जालीं तें आमी बंद केलां. तळ्यांत आक्रमक वनस्पती प्रजातींचो संसर्ग जाला, व्हड प्रमाणांत उदक दुशीत जालां. देखून पंचायत पांवड्यार हे वनस्पतीचो विलो लावन ह्या तळ्यांतलें उदक वापराचेर भर दिवपाक जाय, अशें डॉ. काळे हांणी सांगलें.

हे विशीं जागृताय घडोवन हाडपा खातीर आमी गोंयच्या तळ्यांचेर खाशेली परिशद आयोजीत केल्या. ही परिशद विद्यार्थी, पंच वांगडी, सामान्य लोकां खातीर उक्ती आसा, अशें काळे हांणी म्हणलें.