नुस्त्याचेरच ताव

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

नुस्तें हाडप म्हणल्यार फकत दिसपट्टेचो एक भाग न्ही तर गोंयकारा खातीर दिसपट्टेंतलो एक सुवाळो. फाल्यां बाजारांतल्यान कसलें नुस्तें हाडटलों हें सुखसपन पळयत जायते गोंयकार निद्राधीन जाता…

नीज गोंयकाराचें एक म्हत्वाचें खाशेलेंपण कितें? असो प्रस्न म्हाका विचारलो जाल्यार हांव कविवर्य बाकीबाबांल्या उतरांनी म्हणीन “नुस्तें आसल्यार गोंयकार वीर नुस्तें नासल्यार गोंयकार व्हीर!”. नामनेचे मराठी विनोदी लेखक पु ल देशपांडे म्हणटात “नीज गोंयकार आनी महाराष्ट्रांतले हेर लोक हाचें मदलो फरक हांव सहजपणान वळखूंक शकतां. जर कोणेंय आपल्याक सांगलें आयज दनपरां जेवणाक आमगेर “माश्याची आमटी” म्हणल्यार नुस्त्याचें हुमण केल्लें जाल्यार तो नीज गोंयकार न्हीच. गोंयकार म्हणटा आयज आमगेर सुंगटां हुमण केल्लें वा आयज आमगेर बांगड्याचें झणझणीत आमट-तिखट केल्लें.”
तर सांगपाचें म्हणल्यार गोंयकाराचें खाशेलेंपण म्हणल्यार ताची मत्स्यभक्ती. जशें कुत्रो, माजर म्हणल्यार आमच्या दोळ्यां मुखार शेपडी हालोवपी वा आंग घाशीत म्यांव म्यांव करपी चार पायीं श्वापद दिसता, कावळो, चिमणी म्हणल्यार मळबांत उडपी शेवणें नदरे मुखार येता, तशें नुस्तें म्हणल्यार मात उदकांत पेवपी नुस्ते चड करून येतलेंच म्हूण ना. तर नुस्तेकान्नी मुखार ताटलेंत वांट्याक घाल्ले फडफडीत बांगडे वा
विसवणाची पोस्तांच दोळ्यां मुखार येतलीं. म्हज्या ह्या उतराचेर मत्स्य-मोग्यांच्यो वा एनिमल राईट्स वाल्यांच्यो भावना दुखावपाक शकतात. पूण तातूंत म्हजी खरेंच कांय चूक ना. गोंयकार म्हूण जल्माक आयिल्ल्यान फाटल्या जायत्या पिळग्यांतल्या डीएन्एतल्यान म्हजे भितर देंविल्ल्या दायजांतल्यान म्हाका ही हिंस्त्र नदर फावो जाल्या. ते खातीर नुस्तें ना खावपी लोक गोंयकारांची ही प्रवृत्ती उदार मनान समजून घेवन आपल्यो दुखाविल्ल्यो भावना घेवन रस्त्यार बी देंवचे नात वा पुलीस स्टेशनार बी म्हजी कागाळ करचे नात अशी माफक अपेक्षा दवरतां!
तर मुद्दो असो, गोंयकारांक उदकांत पेवपीं नुस्त्या परस जेवणा पानावेलें नुस्तें चड घोस्ताचें. नॉनवेज गोंयकार चिकन- मटण खाताच, पूण दिसपट्टे जेवणांत मात ताका नुस्तेंच जाय आनी ते खातीर तो आपल्या मासीक उत्पन्नांतलो सरासरी 8-10% वांटो, तशेंच दिसाच्या 24 वरांतलें उण्यात उणें अर्दवर दिवपाक मात लेगीत अनमनना. ह्या नेमाक हांव लेगीत अपवाद ना.
म्हाका कोणेंय विचारलें तूं वॅज काय नॉनवॅज ? जाल्यार हांव सांगता हांव शुद्ध नॉनवॅज. सोमाराक आमगेर घरांत शिवराक! ते दीस म्हाका उपास करपाक चड आवडटा. म्हजी ही मत्स्यभक्ती पळोवन म्हजो घरकार जायते फावट म्हणटा, “तूं म्हजे कडेन ओगीच लग्न जालें. एकाद्या नुस्तें पागप्या कडेन बी लग्न जावपाचें.” म्हजी एक इश्टीण तर म्हाका म्हण्टा, “फाटले जल्मांत तूं शेर्त माजरच आशिल्लें”.
बाजार करपाक वचप म्हणल्यार “नुस्तें घेवपाक वचप” असो गोंयकाराच्या अलिखीत उतरावळींतलो अर्थ. तर नुस्तें हाडप म्हणल्यार फकत दिसपट्टेचो एक भाग न्ही तर गोंयकारा खातीर दिसपट्टेंतलो एक सुवाळो. फाल्यां बाजारांतल्यान कसलें नुस्तें हाडटलों हें सुखसपन पळयत जायते गोंयकार निद्राधीन जाता आसतले वा बाजारांत वचून जिबेवेल्या रुचीचो थाव घेवन ते तरेचें नुस्तें घेवपा खातीर जायते गोंयकार सकाळीं उठ्ठा आसतले अशें म्हणल्यार अतिताय जावची ना.
म्हज्या एका लागींच्या इश्टिणील्या घरकाराचो तर नुस्त्याचेर इतलो जीव की ताका दिसपट्टेक शित, हुमण आनी तळिल्लें नुस्ते जेवणाक आसले शिवाय ताचो दीस वचना. बाजारांत वचून हजार रुपयाचें नुस्तें घेवन येतलो, पूण भाजी हाडपाक सांगल्यार “ती भाजी बी किते तें तूं पळय. तुका आनी नुस्तें जाय जाल्यार सांग, आत्तां घेवन येतां.” अशी जाप तो दिता. भोंवपाक गोंया भायर खंयूंय गेल्यार तो शीत नुस्तेंच सोदता आनी चार दीस जातकच केन्ना काय घरा परतून शीत-हुमण पानार पडले शिवाय ताचें मन थाऱ्यार पडना. इश्टीण सांगताली लग्न जावन एक आठवड्या खातीर हनिमुनाक गेल्लीं, तर नुस्त्याच्या ओडीन ताणें तिनूच

दिसांनी घरा परतुवया म्हण सांगलें खंय. अशी ही गत नीज गोंयकारांची!
म्हाकाय बाजारांत वचून जाय तसलें ताजें नुस्तें मोलावन घेवपाक आनी उजरावन, तें रांदपाक सामकी उमेद. इश्कोलांत शिक्षिका आशिल्ल्यान सकाळीं बाजारांत वचपाचें भाग्य म्हज्या नशिबांत ना. पूण दनपरां इश्कोल सुट्टकच घरा येतना हांव नुस्त्या बाजारांत वतां. दनपारचीं दोन वरां जाल्लीं आशिल्ल्यान चडश्यो नुस्तेकान्नी खपनासतना उरिल्लें नुस्तें झेलाक मारून घरा वचपाच्या तयारेंत आसतात. पूण जायतीं जाणां वांट्याक घाल्लें नुस्तें खपोवनच वचपाच्या जुगाडांत आसतात. ते वेळार मोलावणी करप बऱ्याक पडटा आनी माफक दरांत नुस्त्या वांटो घेतिल्ल्याचें समाधान दर दिसा घेवन हांव घरां परततां. आयतारा मात हांव सकाळीं 9.30-10 वरांचेर नुस्त्या बाजारांत वचून सगलो बाजार मन भरून भोवन घेतां. कसलें नुस्तें आयलां, कोणे व्हडलो वांटो घाला, कोणालें नुस्तें चड ताजें आसा हाचो नियाळ घेतां आनी मागीरच नुस्तें घेतां. फाटलीं 28-30 वर्सां हें नुस्तें हाडपाचें कार्य हांव खोशयेन, उमेदीन, श्रद्धेन आनी समाधानान करतां. घरचीं जायते फावटी म्हाका आपूण नुस्तें घेवन येता म्हूण ऑफर दितात, पूण हांव पातयेना. म्हज्या मना सारकें नुस्तें मेळुना जाल्यार म्हजो मूड पिड्ड्यार जातलो हे भिरांतेन!
केन्नाय म्हाका सामकेंच फावना जाल्यार हांव घरकाराक सुचोवणी करतां “अमक्याच जाग्यार बशिल्ल्या नुस्तेकान्नी कडल्यान अमकेंच नुस्तें हाड म्हूण”, तेन्ना ताची रोखडीच जाप येता- “नुस्तें हाड म्हणल्यार हांव हाडीन. पूण तें जर अमक्या कडल्यानच तमक्याच भशेनचें जाय जाल्यार म्हाका पांशियेंस ना. तूंच वचून हाड.”
मडगांव एस् जी पी.डी ए नुस्त्या बाजार जाल्लो तेन्ना सावन नुस्त्या बाजारांत वचपी आशिल्ल्यान थंयच्या सगळ्या नुस्तेकान्नींक हांव ज्युस्त वळखतां. गोंयच्यो नुस्तेकान्नी सामक्यो ‘स्ट्रीटस्मार्ट’. नुस्त्या भाव विचारून, घेनास्तना फुडें गेलें जाल्यार फाटल्यान बडबडत रावतात, गिरायकाची किम्मतय करतात. “पोरवोडना जाल्यार कित्या येताय निस्तें घेयच्याक?, टायम पास कोरों येयल्यात ?” अशे थोमणे मारतात.
एक फावट चुकून सहज एका नुस्तेकान्नीक भाव विचारून फुडें गेलें जाल्यार ही बडबडपाक लागलीं. हांव तशेंच फाटल्यान परतलें आनी तिका विचारलें, “गिरायकान नुस्ते घेतलें ना जाल्यार वायट उतर कित्याक दिवप ? तुमीं अशीं वागतात हें खातीर सगळ्या नुस्तेकान्नींचें नांव पिड्यार जालां.” हें आयकून ती सामकी गडबडली. हांवें फुडें तिका सांगलें, “ह्या म्हारगायेंत नुस्त्याक सामको उजो पेटला. सगळींच गिरायकां पयशेकार म्हूण नुस्तें व्हरपाक येनात. जायते जाणांची परिस्थिती वायट आसतली. पूण गोंयकार नुस्त्याची रूच जिबेर घेवनच जल्माक आयिल्ल्यान नुस्तें घेवप ताची मजबूरी, चैन न्ही!” म्हजें सांगणें तिका मातशे पटिल्ल्याभशेन जालें, निदान म्हाका तरी तशे दिसलेंशें.
म्हजी एक सदांचीच नुस्तेकान्न आसा जिचे कडेन हांव चडशें नुस्तें घेतां. एक दीस तिणें म्हाका दुसरे कडेन नुस्ते घेतना पळयलें दिसता. परत तिचे कडेन गेल्ले आसतना ती म्हाका विचारता “तुका पयर ते वटेन भोंवतना पळयिल्लें. थंय घेतलें मुगो तुवें नुस्तें?” ती इतल्या वर्सांच्या नात्याचो हक्कान शीण काडटा अशें दिसलें म्हाका.
नुस्तें घेतना सदांच आपणें चड नुस्तें घालां म्हूण म्हाका ती दाखोवन घालताली. एक दीस तिका हांवें म्हणलें, “तूं म्हाका सुबेजच नुस्तें दिता हें जाणा हांव. तुजेर म्हजो पुराय विस्वास आसा गे.” हें उतर सामकें जादूची कांडी फिरयिल्ल्या भशेन चमत्कार करून गेलें. ते दिसा सावन आयज मेरेन ती म्हाका मोलावणी करिनासतना सुबेज नुस्तें घालता आनी म्हजी विश्वासपात्र जावन रावंक सोदता!
तशेंच आनीक एक नुस्तेकान्नीची गजाल.. एक फावट फुड्यांत बारीक सुंगटां वांटो घालून बशिल्ली. हांव मानशेंची सुंगटां सोदतालें. तीं सुंगटां म्हाका मानशेचींच काय दिसलीं. पूण हांव मातशें दुबावांत पडलें म्हूण तिकाच विचारलें जाल्यार ही तोंडच उगडना. जाप दिना म्हूण हांव तशेंच मुखार गेलें. दुसरे फावटूय तशेंच घडलें. तेन्ना तिच्या शेजारच्या बायलेन सोपूतार सांगलें तीं मानशेची सुंगटा म्हूण, पूण तेय दीस ही तोंड उगडना. उपरांत कांय दिसानीं हांव थंय लागसराकच दुसरें नुस्तें घेतालें, तेन्ना म्हाका हिणें मोठ्यान उलो मारून सांगलें, “मानशे सुंगटां आसाय गो आज.” असल्यो प्रामाणीक नुस्तेकान्नी म्हाका आवडटात!
तर अशें हें नुस्तें पुराण सोंपून सोंपचे ना. जो मेरेन दर्यांत नुस्तें आसा तो मेरेन गोंयकाराचें गोंयकारपण अबाधीत उरतलें हातूंत म्हाका मात लेगीत दुबाव ना. पूण नुस्तें ताजें दवरपाक फॉर्मेलीन घालून गोंयकाराक फटोवन, तांच्यो भावना दुखयल्यार मात गोंयकार रस्त्यार लेगीत देंवपाक शकता हेंवूंय कोणें विसरचें न्हय!

मंजुषा सिनाय तळावलीकार
9822981508