नुस्तें सवाय आनी ताजें मेळूं

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

नुस्त्या मार्केटांत वा भायरूय कोंकणी उलोवपी गोंयकार नुस्तेकार दिसचे, हीच लोकांची इत्सा आसतली.

नीज गोंयकारांक नुस्त्या बगर उंडी वचना. फाटल्या कांय वर्सां सावन शिवराका कडेन वळिल्ल्या नुस्तेमोगी गोंयकारांचो आंकडो बरोच वाडला. आदल्या तेंपार सप्तकांतल्यान एक वा दोन दीस, धर्मीक विधी, सणां वेळार, श्रावणांत शिवराक रावताले. पूण, आतां सप्तकांतल्यान बुधवार, आयतार अशे दोनूच दीस घरांत नुस्तें खावपी नीज गोंयकार कुटुंबां आसात. तशें नुस्तें आदले वरीं भरपूर आनी सवाय मेळना म्हणा. घडये हेंवूय शिवराक रावपा फाटलें कारण आसुये. नुस्त्यांचें उत्पादन वाडलां, अशें सरकार सांगता, मात सामान्य भौसाच्या ताटांत पडपी नुस्त्याचो आंकडो आनी दर्जोय उणावला. वयल्यान कचकचीत दुडू मोडचे पडटात, ते वेगळे. आतां सरकारान शारांतल्या गोंयकारांक सवाय भितर नुस्तें मेळचें म्हूण ई- रिक्षान तें दारांत पावोवपाचो निर्णय घेतला. हे येवजणेचें नांव मत्स्यवाहिनी. मत्स्य आहार ही हॉटेलांची येवजणूय सरकारान चालीक लावपाचें थारायलां.
नुस्तेमारी, नुस्तेविक्री, नुस्ते- येरादारी…. एकूणच हो वेवसाय गोंयकारांच्या हातांतल्यान सुटपाक लागला. नवी पिळगी सहसा तातूंत दिसना. मुख्यमंत्र्यांनूय काल सुतापुनवेचे कार्यावळींत ही खंत उक्तायली. हो वेवसाय गोंयकारांच्या हातांतल्यान वच्चो न्हय, हे खातीर दरेका पंचायत वाठारांत एक तरी गोंयकार नुस्तें वेवसायीक जावपाक जाय, अशें तांणी सांगलें. ते खातीर सरकाराकूच पावलां उखलचीं पडटलीं. पंचायतिकूय फुडाकार घेवचो पडटलो. नुस्त्याचें मोल पळयल्यार हो वेवसाय लुकसाणेचो न्हय, हें कोणूय सांगतलो. दर्या केन्नाय उणें नुस्तें दिता, केन्ना चड, पूण तो ते प्रमाण पयशे घेना. बाजारांत मात पळयत तेन्ना नुस्त्याचें मोल मळबाक तेंकिल्लें आसता… आनी तें मळब हुपून अंतराळांत पसून गेल्यार फाटलो फुडलो विचार करिनासतना नुस्तें विकत घेवपी शेंकड्यांनी गोंयकार आसात.
पयलीं दारांनी भोंवून नुस्तेकान्नी नुस्तें विकताल्यो. कोरोना उपरांतच्या काळांत रिक्षा, टेंपो, दुचाकी सुरू जाल्यो. देखून बाजारांत बसून नुस्तें विकप्यांचो धंदो मात्सो मंद जालो. नुस्तेमारांचीं भुरगीं शिकलीं, तांकां बऱ्या पगाराच्यो नोकऱ्योय मळ्ळ्यो. पूण, उण्या पगाराचेर काम करपी वा बेकार आशिल्ल्यांनी ह्या वेवसायांत येवपाक जाय. थोडे आयल्यातूय बी. तांणी नुस्तेमारी खात्याची मजत घेवन घरचो वेवसाय वाडोवपाचो यत्न करपाक जाय. नुस्त्या मार्केटांत वा भायरूय कोंकणी उलोवपी गोंयकार नुस्तेकार दिसचे, हीच लोकांची इत्सा आसतली.
गोंयकारांक सवाय भितर नुस्तें मेळचें म्हूण सरकारान काल ई- रिक्षा सुरू केली. सप्टेंबर सोंपता म्हणसर धा रिक्षा सुरू जातल्यो. तर वर्स अखेरेक तांचो आंकडो 50 मेरेन वतलो. शारांनी भोंवपी ह्या रिक्षांतलें नुस्तें बाजारा परस सवाय आसतलें. खाजगी एजन्सीच्या माध्यमांतल्यान (ती गोंयकाराची आसची) ही येवजण चालीक लायल्या. सरकार फक्त ई- रिक्षा दितलें. नुस्तें विकत घेवप, विकप ही जापसालदारकी रिक्षा धनयाची. सरकारान मस्त्य आहार ही 25 रॅस्टोरंण्टांची येवजणूय सुरू केल्या. तातूंत नुस्त्याचे जिनस विकपाक मेळटले. नुस्त्यांची विक्रीय थंय जातली. ही येवजणूय कॉण्ट्रेक्टर वा एजन्सीचे मजतीन चलयतले. सध्या नुस्त्याचें मोल कितलें आसा, तें गोंयकारांक सांगपाची गरज ना. ई- रिक्षांनी सवाय नुस्तें मेळटलें, अशें जाहीर जालां. पूण कितले मेरेन सवाय? 10 वा 20 रुपया सवाय न्हय, तर उणोच 50 रुपयांचो फरक आसचो पडटलो. नुस्तेंय ताजें आसप म्हत्वाचें. सध्या जे रिक्षा वा दुचाकी घेवन नुस्तें विकपाक दारांनी भोंवतात, ते बाजारभावा परस उण्या मोलान नुस्तें विकतात. म्हणटकच सरकारी ई- रिक्षा कितलें मेरेन सवाय नुस्तें विकतली, तें पळोवचें पडटलें. मात ही येवजण अपेशी थारपाक जायना.
रॅस्टोरंण्टांत नुस्त्याच्या जिनसाचें पार्सल मेळटलें काय तिका खाणावळीचेंय स्वरूप आसतलें? आसल्यार थंय नुस्त्याची थाळी 100 रुपया भितर आसची. कारण भोवतेक हॉटेलांनी सुंगटां, विस्वण, चणक हांची थाळी 200 ते 250+ रुपयांचेर पावल्या. म्हारगायेक लागून सगल्यांक सवाय नुस्तें मेळचें हो हेतू बरो आसा, तशीच नुस्त्याची बरी थाळीय सवाय मेळची. गांवांनी ती मेळटा, पूण पणजी, मडगांव, वास्को, म्हापशें, फोंडें सारक्या शारांतल्या कांय सादारण हॉटेलांनी पसून फीश रायस प्लेट म्हारग जाल्या.
ताजें, फॉर्मेलीन नाशिल्लें नुस्तें गोंयकारांच्या ताटांत पडचें हो हावेस आसचो. ताचेच वांगडा न्हंयो, तळयो, मानशी, दर्यांतलें नुस्तें उत्पादनूय वाडचें, हाचे खातीरूय उपाय जाय.