भांगरभूंय | प्रतिनिधी
गोंयकारांचो जीव नुस्त्यांत आसा, अशें म्हणल्यार अतिताय थारची ना. आदल्या तेंपार घराघरांनी नुस्त्या मोगी आशिल्लें. नुस्तेंय खूब सवाय मेळटालें. मात फाटल्या 25 वर्सांनी नुस्त्याचें मोल मळबाक तेंकलां. नुस्त्यांचें उत्पादनूच उणें जालां. म्हणटकच पयशे आसून उपेग कितें, अशी नुस्तेमोगी गोंयकाराची गत. विधानसभा अधिवेशनांत फाटल्या तीन वर्सांत 1.63 लाख टन नुस्तें निर्गत केल्ल्याचें सरकारान जाहीर केलां. 2700 कोटी रुपया मेळ्ळे. सुंगटां आनी माणक्यांक चड मागणी आशिल्ली. परबीं. पूण सामान्य गोंयकाराचें कितें? तांच्या ताटांत कितलें नुस्तें पडलें, तें ताजें आशिल्लें, विवीधताय आशिल्ली, मोल कितलें आशिल्लें.. ह्या प्रस्नांच्यो जापो मात कोण दिनात. मुखार पांच, धा लाख टन नुस्तें निर्गत जावं. मात नुस्तेंमोगी गोंयकारांकूय धादोशी जायसर नुस्तें खावूंक मेळूं! 30 वर्सां पयलीं ताल्ले, पेडवे कोण व्हरनाशिल्ले. आतां सवाय म्हूण लोक खातात. सवाय म्हूण कितले? 100 रुपयांक 10 ते 12. उडय मरे थोडे, म्हणीत लाचार जाल्यार व्हडलो चपको मारून तो एक ताल्लो उडयता, उपकार केल्ले सारके.
गोंयांत 14 नुस्तें अन्न प्रक्रिया तर 13 निर्गतदार आसात. निर्गत वाडटा, अर्थीक फायदो जाता. मात राज्याचो धनी आशिल्ल्या गोंयकारांच्या बोल्साक नुस्त्याक लागून खार. बरें इतलेंय करून ताजें नुस्तें मेळटा? सदां उठून बांगडे, ताल्ले, लेफो, बारीक वेर्ल्यो, सुंगटां आनी मोडसो- चणाक. तेय बी ताजे, रुचीक आसतलेंच हाची खात्री ना. तातूंत नुस्त्याचे तरातरांचे जीनस करपी अन्नपूर्णाय उण्यो जाल्यात. आतां नव्या घरकान्नींक युट्यूबच आदार ना जाल्यार सांजवेळा शाॅपिंग आनी डिनर!! नुस्तें उत्पादनाचे आंकडे मात मळबायेदे, 145 हजार टन, 155 हजार टन! ते कितें नुस्त्यां मोगींक चाटूंक मेळनात, मागीर नुस्त्याच्या वासानूच जेवचें पडटा. निर्गत आनी खाणावळींक लागून गोंयांत नुस्तें ही लक्झरी वस्तू जाल्या, हें मान्य करचेंच पडटलें!
उत्पादनाचो अर्द वांटो निर्गत करपाक मेळटा खंय. कांय प्रजाती उण्यो जाल्यात. हालींच्या काळांत सर्रास विस्वण ताटांत दिसना, हें बाराय म्हयने हाॅटेलांत जेवप्यांक जाणवलां आसतलें. संशोधकांच्या मतान, 84 जातीचें नुस्तें सध्या आसा खंय. तातूंतल्यो 8 प्रजाती दुर्मीळ (रेड लिस्ट) जाल्यात. वर्सां वतात तश्यो त्यो ना जायत रावतल्यो. 1980 च्या दशकांत कसलें नुस्तें मेळटालें आनी आतां 45 वर्सां उपरांत बाजारांत कितें – कितें येता, तें खबर आशिल्ल्यांक हें वेगळें सांगपाक नाका. नुस्तें वांटावपाक शाश्वत नुस्तेमारी जाय. पयसो मेळटा म्हूण शक्य तितलें चड नुस्तें उस्पुवपाचे (ओव्हर फिशींग) प्रकार आतां पुरो. निर्गत नियंत्रीत करची. गोंयांत सुंगटां, कुल्ल्यांच्यो हेचरिस आसात. तांचो आंकडो वाडवचो. तांणीय हेर प्रजातींचें नुस्तेंय पिकोवचें. फक्त चड पयशे मेळटात, तेंच नाका! तळीं, न्हंयांतलें नुस्तें वाडूंक जाय. ते खातीर चिखल काडचो पडटलो. कांदळी लावच्यो पडटल्यो. नुस्तेमारीचें वेवस्थानूय सारकें जाय. आदल्या तेंपार 1 जून ते सादारण सुताचे पुनवे मेरेन नुस्तेमारी बंद आसताली. कांय गांवांनी काळे खुबे, कालवां, शिणाण्यो, तिसऱ्यो. असलें शेल फिश मेळटाले. आयज खंय शेणल्यात ते? मेळ्ळ्यार बाराय म्हयने तांकां धरतात. शंबर रुपयांक 30 ते 40 खुबे खावपाची गोंयकारांचेर पाळी आयल्या. घाणयारें उदक, सिवरेजचिखल, प्लास्टीक आनी हेर कोयर, रेंव उसपप, दलदल, रसायनां हेंय नुस्तें उत्पादन देंवपाचें कारण. निर्गत कराच, पूण नुस्तें वाडोवपाचेरुय विचार करात. नाजाल्यार एक दीस नुस्तें धरपाचीं जाळीं निर्गत करून विडयो फुसकायत बसचें पडटलें.
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
