भांगरभूंय | प्रतिनिधी
म्हणी फाटली काणी- 24
जेन्ना सत्तेवेल्या मनश्याची सत्ता वता तेन्ना ताका दांत काडिल्लो सोरोप अशें म्हण्टात. थोडे आपल्या जुवानपणांत खूप आडांगी आनी मस्ती आसतात. पूण म्हातारे जातगीर…
‘निळू म्हजो निळू कोलत्यांनी खेळूं, घरदार जळूं पूण निळू म्हजो खेळूं’, ह्या म्हणी फाटली काणी अशी: एका घराब्यांत खूब नवसांनी भुरगो जालो. आवय बापायन ताचें नांव निळू दवरलें. ताची घरांत खूप अपुरबाय जावंक लागली. ताच्या तोंडांतल्यान आयिल्लें एक्कूय उतर घरचीं खाला पडूंक दिनासलीं. पूण ताचो परिणाम असो जालो की जितलो जितलो तो व्हड जालो तितलो ताचो हट्ट वाडपाक लागलो. एक दीस ताणें रान्नींतली कोलती काडली आनी ती घेवन घरभर नाचपाक लागलो. तरी आवय ताका कांयच म्हणिना जाली. शेजारच्या लोकांनीं तें पळयलें आनीक आवयक म्हळें “आगे निळू कोलती घेवन घरभर नाचता तो पळयला तुवें? तो घराक उजो लायत मगे. तो भाजत मगे?” पूण लोकांचे सांगणे कडेन तिचें लक्ष नासलें. कांय आवय बापूय आपल्या भुरग्याच्या मायेन सामके कुड्डे जातात. तांकां बरी देख दिवंची सोडून तांचे फाजील लाड करतात. तेन्ना सहन जायना जावन ही ओपार मारतात.
आमच्या गोंयांतूय हालीं असले निळू खूब जाल्यात. ते तोंडाची कोलती घेवन गोंय पेटोवंक भायर सरल्यात. आमच्या एकचाराक सुरींग लावपाक भायर सरल्यात. तांकां जितले बेगीन चेंचून काडटले तितलें गोंय सेगूर उरतलें.
दांत काडिल्लो सोरोप
सोरपाचें विख खंय ताच्या दांतांत आसता. विख हीच ताची शक्त आनी तें कोणाकय जिवाचेर येवंक शकता. तेच खातीर ताका सगळे भियेतात. ताचे पासून पयस रावतात. दांत काडटगीर ताच्या आनी हेंवाळ्यांत फरक कितें? जेन्ना सत्तेवेल्या मनश्याची सत्ता वता तेन्ना ताका दांत काडिल्लो सोरोप अशें म्हण्टात. थोडे आपल्या जुवानपणांत खूप आडांगी आनी मस्ती आसतात. पूण म्हातारे जातगीर तांची ती शक्त वता तेन्नाय ही ओपार मारतात.
‘सोनार, शिंपी, कुलकर्णी आप्पा, तांची संगत नाका रे बाप्पा’
हे म्हणींतले तिगूय जाण आमच्या समाजांतले म्हत्वाचे घटक. हांचे बगर आमचें पान हालना. ह्या ना त्या कारणा खातीर सगळ्यांक केन्ना ना केन्ना हांची गरज लागताच. पुण हे घटक सामके बेभरवंश्याचे! वेळाचे म्हत्व नाशील्ले आनी बेफिकीर! हांकां खबर आसता कितेंय जालें जाल्या सगळे आपल्या म्हऱ्यांतच येतले म्हण. पन्नास वर्सां पयलींची गजाल सांगतां हांव, पूण ह्या म्हणींत आयज लेगीत व्हडलोसो फरक पडूंक ना.
‘बोरकारांलो गणपती’,
आदल्या काळार बोरकारांच्या एका कुटुबांत चवथीक पुजेक लावपी गणपती सगळ्या बोरयेंत फामाद आसलो. तेदी व्हडली मुर्त आनीक कोणागेरुय नासली. एका वर्सा त्या कुटूंबातल्या एकल्याक दिसलें ह्या वर्सा बरो व्हडलो गणपती बसोवचो. ताणे मुर्तीकाराक ओर्डर दिली. गणपती तयार जालो. चवथी दिसा वाजत गाजत मुर्त घरा हाडली. पूण मुर्त एदी व्हडली आसली की ती दारांतल्यान कशीच भितर सरना. मागीर मुर्तीचो एकेकेक पार्ट निखळावपाक सुरवात केली. पूण अपशकून कसो जालो. आनी मागीर ल्हानशीच तयार आशिल्ली मुर्त हाडून पुजेक लायली. कसलोच अदमास घेना आसतना बडेजाव करतात तेन्ना “कितें रे बोरकारांलो गणपती?” अशें म्हणटात.
‘नाका गे बाये भोमचो घोव दोनूय कापडां तोच घेवं’
एक चली भोमा लग्न करुन दिल्ली. पूण घोव सामको दुश्ट आनी पाड्या सबावाचो. हो आज सुदारतलो फाल्यां सुदारतलो म्हण तें बाबडें सोंशीत रावलें. “आपूण तुका न्हेंसपाक वर्साक दोन कापडां दितां, जेवणखाण दितां तुका आनी कितें जाय?” म्हणत घोवाच्यो आगळीको वाडत रावल्यो. एक दिस त्या बायलेचें पासिंयेस काबार जालें आनी ती ‘नाका गे बाये भोमचो घोव दोनय कापडां तोच घेवं’ अशें म्हणीत ती घोवाक सोडून आपल्या आवयगेर आयली. फायद्या परस त्रास चड आसतात तेन्ना ही ओपार मारतात.
तेलकारालें तेल जळटा मशालजींचे मूत जळटा,
हे म्हणी फाटली काणी अशी: देवीची पालखी वाजत गाजत गांव प्रदक्षिणेक वताली. फुडें मशाल, म्हऱ्यांत तेलकार, फाटल्यान धोल-ताशे, नाचपी भावीण, छत्र, चामरे, मागीर म्हाजन. तांचे फाटल्यान पालखी. मागीर बाकीचे. असो पालखेचो सुवाळो आसतालो. भावणीचो नाच आनी नखरे पळोवन तेलकार फॉर्मांत आयलो. भावणीचे मुखावळ बरेंss दिसचें म्हण म्हणून तो मशालींत सारकें तेल ओतपाक लागलो. मशालजीक तेलकाराली युक्ती समजली. करतोलो कितें. तेल तर तेलकारालें, बाबडे तेलकारालो भावणीवेलो मोग मशालजी पळयत आसलो. हांचे मात मूत जळपाक लागलें. जेन्ना खर्च एकटो करता पूण ताचें वायट मात दुसऱ्याक दिसता तेन्ना ही ओपार मारतात.
हालींच एक व्हड उद्देगपतीन आपल्या चल्याच्या लग्नांक हजारांनी कोटी मोडले. पयशे ताचे. ते कशे खर्च करप हें ताणें थारावपाचें. पूण कांय जाण आपलेच पयशे त्या उद्देगपतीन मोडल्यात ह्या नेटान सामाजीक माध्यमाचेर आपलीं मतां मांडपाक लागले. तेलकारालें तेल जळटा मशालजींचे मूत जळटा. असलो प्रकार हो.
भागेबाये आबोली, रोयना फुडें फुलोली
हे म्हणी फाटली काणी अशी: एक आशिल्ली भागेबाय. ती खंय आयज झाडाचें बीं जमनींत घालताली आनी दुसरे दीस फुलां आयली काय पळोवंक वताली. सुमारा भायर उतावेळपणां करता तेन्ना भागेबायच्यो आबोल्यो अशें म्हणटात. एकदां खंय अशें जालें, भागेबायन एक आबोलेचें झाड हाडून रोयलें. आनी ताका आदींच कळे आयिल्ले आशिल्ले. ते कळे दुसरे दिसा फुलले. लोक म्हुणूंक लागले, ‘भा़गेबाये आबोली, रोयना फुडें फुलोली’. नशिबवान मनशाचें काम चट्ट करुन जाता तेन्ना ही ओपार मारतात. म्हाळेचीं आबोली लायना बरोबर फुल्ली, अशेंय म्हणटात.
फुडल्या भागांत तुमकां आनिकुय म्हणी फाटल्यो काणयो वाचूंक मेळटल्यो.
– सखाराम शेणवी बोरकार
9923306751
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
