निल्ला तिसऱ्याचें फेस्त

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

बायलो चडश्यो तिसऱ्यो कल्लावपाक आनी नाल्लाची सोय कांतपाचें काम करतात, जाल्यार कांदे, मिरसांगो आनी तोमाटां कातरपाचें काम दादले करतात.

तिसऱ्यो म्हणना फुडें गोंयकारांच्या तोंडाक उदक सुटले बगर रावना. गोंयच्या दर्यावेळांचेर चडशे कडेन तिसऱ्यो मेळटाच. देवान सैमीक नदरेन निर्मिल्ल्या ह्या देण्या खातीर लोक दिनवासणी दिवपी फेस्त वा परब मनयतात. हें फेस्त वा परब खंयच्याच धर्मा कडेन संबंदीत ना, पूण तें एक समुदायीक फेस्त अशें मानतात.
आदल्या काळार, दर्यादेगे लागसार आशिल्ले वस्तीचो मुखेल वेवसाय म्हणल्यार नुस्तेंमारी. हाकाच लागून, लोकांचो चडसो वेळ, दर्याचेर सारप जातालो. तशेंच गिमाळ्यांत चडसो लोक दर्यार न्हावूंक वा वेळ पासार करूंक वतात, देखून हें फेस्त मायाच्या (मे म्हयन्याच्या) दुसऱ्या आयताराक मनोवप जातालें. गोंयांत खुबश्या गांवांनी हें फेस्त आयजूय आदले वरींच मनयतात. हें फेस्त गोंयांत शांतीकायेन जीण सारपी ख्रिस्ती, हिंदू तशेंच हेर धर्माचे लोक, एकचारान, एकवटान आनी भावार्थान, देवान दिल्ल्या देण्यां खातीर दिनवासूंक मनयतात.
निल्ला हो गांव बार्देश म्हालांत आसा, जो पणजी शाराच्या पलतडी आसा. मांडवी न्हंय ह्या दोनूय गांवां मदल्यान व्हांवता. निल्ला गांवांत आदीं साकून तिसऱ्यो खूब मोठ्या प्रमाणान मेळटात आनी निल्लाच्यो तिसऱ्यो आनी खुबे खूब फामाद. निल्लाच्या गांवकारांनी देवाच्या ह्या उपाट देण्यां खातीर, देवाक दिनवासणी दिवपा खातीर वर्सांतल्यान एकदां हो दीस थारायलो. कितलेश्याच वर्सां हें फेस्त मायाच्या दुसऱ्या आयताराक मनयताले, पूण आतां हें फेस्त मायाच्या दुसऱ्या आयतारा आदीं येवपी बिरेस्ताराक मनयतात. निल्ला गांवच्या भाटयेर (Bhattier) वाड्यार आशिल्ल्या ल्हानश्या सांत आंतोनीच्या कपेलांत हें फेस्त आतां दबाज्यान मनोवप जाता. फेस्ता उपरांत तिसऱ्यो वांटप जाता. आदीं ह्या गांवांत लोकवस्ती सामकी कमी आशिल्ली आनी देखून तिसऱ्यां पासून तयार केल्ले वेगवेगळे जिनस वांटप जाताले. ही परंपरा शेंकड्यांनी वर्सां सावन चलत आयल्या. वाड्या भायर वा गांवां भायर आशिल्ले वा स्थायीक जाल्ले निल्लाचे गांवकार ह्या फेस्ता खातीर मुद्दम गांव-घरा परततात आनी फेस्ताचे लादिनींत (Litany) वांटो घेतात.
निल्ला भाटयेर वाड्यार, Mordomo (प्रेझिडेंट) ची फेस्त मनोवपा खातीर निवड करतात आनी ताणेंच फेस्ता आदले दिसा, फामाची वेवस्था पळोवप आसता. फेस्ताचे पयलीं णव दीस मेरेन चलपी नवेनांची, मात गांवकार वेवस्था करतात.
तिसऱ्याचे जिनस फकत Mordomo ची फामील (कुटुंब) करिना, पूण वाड्या वयले सगळे लोक वांटो घेवन तयार करतात. हाका लागून हें फेस्त एक सामुदायीक फेस्त अशें दिसून येता. ह्या फेस्ता खातीर हाडिल्ली रांदपीण एक खेरीत घर वा सुवात, रांदपा खातीर निश्चीत करता आनी उपरांत सगळी रांदपाची तयारी सांबाळटा. शेजारीं लेगीत तिसऱ्यांचे जिनस तयार करूंक हातभार लायतात. तातूंत दादले, बायलो आनी भुरगीं लेगीत, बारीक- सारीक कामांत मजत करतात.
बायलो चडश्यो तिसऱ्यो कल्लावपाक आनी नाल्लाची सोय कांतपाचें काम करतात, जाल्यार कांदे, मिरसांगो आनी तोमाटां कातरपाचें काम दादले करतात. तशेंच जाण्टे लोक आनी ल्हान भुरगीं, आपल्या कडेन जाता तसलें काम करून ह्या फेस्ताचे तयारेंत वांटेकार जातात.
फेस्ता आदीं णव दीस नवेनां सोंपल्या उपरांत, धावो दीस – म्हणल्यार फेस्ताचो दीस. ह्या दिसा भाटयेर वाड्या वयले लोक, तशेच हेर वाड्या वयले लोक एकठांय जावन लादीन करतात. आदीं ही लादीन लातीं भाशेंत म्हणटाले, पूण आतां ही लादीन कोंकणी भाशेंतल्यान म्हणप जाता. आदीं एकदां लादीन सोंपल्या उपरांत, तिसऱ्यां पासून तयार केल्ले वेगवेगळे जिनस, जशे सांबाऱ्याच्यो तिसऱ्यो वा तिसऱ्यां शाकोती, पानाच्या दोण्यांनी घालून दिताले. वांगडा आंब्याची शीर आनी पणसाचे गरे. दादल्यां खातीर काल्श भर फेणी दिवप जाताली, पूण आतां फेणी दिवप बंद केल्या. काळांतरान पानाचे दोणे गेले आनी कागदाच्या प्लेटींनी घालून हें दिवंक सुरवात केली. तिसऱ्यां वांगडा थंड पेयां, अल्पहार (स्नेक्स), पुलाव दिवप जाता.
ह्या फेस्ता निमतान लग्न जावन दुसऱ्या गांवांत गेल्ल्यो चलयो आपल्या घरा परततात. त्यो चलयो आपल्या घोवाक आनी भुरग्यांक घेवन येतात आनी हे लादिनींत वांटो घेतात. हें फेस्त भाटयेर वाड्या वांगडाच, निल्लाच्या दांदाडी वाडो आनी फोर्ता वाड्यारूय मनयतात.
मेरशे बामण वाड्यार तिसऱ्यां फेस्त
तिसवाडी म्हालांतल्या, पणजे शाराक लागीं आशिल्ल्या मेरशे गांवांतूय हें तिसऱ्यां फेस्त मनयतात. बामण वाड्यार आशिल्ल्या सांत खुरसाच्या फेस्ता निमतान हें तिसऱ्यांचें फेस्त मनयतात. हांगासरूय हें फेस्त मायाच्या म्हयन्यांतूच मनयतात. फेस्ता आदीं णव दीस नवेनां जातात आनी फेस्ता दिसा सांजेच्या वेळार कपेलांत मिसाचो समारंभ जाता. ह्या फेस्ता दिसा लोकांक दिवपा खातीर, वाड्या वयली समुदाय तिसऱ्याचे जिनस तयार करतात. आतां फेस्ताचें मीस सोंपल्या उपरांत, लोकांक थंड पेयां, अल्पहार, पुलाव आनी तिसऱ्यांचो एक जिनस वांट्टात. मागीर तियात्राचें आयोजन केल्लें आसता. हांगासर कसल्याच प्रकाराचो वा तरेचो सोरो दिनात, पूण एकवटान आनी उमेदीन फेस्त मनयतात.

दामोदर प्रभू
7218449305