नितळसाणींतल्यान जाता नवनिर्मणी

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

नितळ भारत, स्वच्छ भारत हें व्रत सुरु जाल्लें तें सान्न हातांत घेवन घर, कार्यालय, भौशीक सुवाती निर्मळ करपा पासत. प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी हांणी नितळसाणी खातीर व्रतस्थ जातना समेस्तांक एका दिसा खातीर तरी नितळसाणीच्या वावरांत ओडून हाडले. तांचे स्वच्छतादूत सगल्या राज्यांनी शिंपडिल्ले आसात, नितळसाणींतल्यान राजकारणातय येवपी आसतले. जिखपाक समाजीक सक्षमते उपरांत जिखपाचे तांकीचे (विनेबिलिटी) कसवटीची परीक्षा आसता. मतदारांच्यो अपेक्षाय आज वाडल्यात, तांचो कौल राजकारण निवळ करपाक आसतलो. पांच राज्यांच्यो वेंचणुको लोकसभा वेंचणुके खातीर म्हत्वाच्यो आसल्यो तरी देस आनी राज्यांतल्या मतदार कसवटीची निती वेगळी. धा वर्सांत देस, राज्यांत बदल जाल्यात. मतदार शिक्षणान स्मार्ट जातना नितळसाणीतल्यान रोजगाराची निर्मणी जाता ती पळयतले, अशी आस्त बाळगूया.
फुडारांत नितळसाणीचो नियाळ करतना तातूंतल्यान नवें कितें आयलां? तें भलायकेक बरें काय वायट? ताची म्हायती लोकां मेरेन पावोवची. नियाळांत संख्ये इतलेंच वाठारांचे नितळसाणी पासत वापरिल्लें तंत्र, यंत्रांचे म्हायतीक म्हत्व आसा. स्वच्छ भारत मिशनातल्यान कोयर वेवस्थापन प्रकल्प राज्याराज्यांनी जाल्यात. कोयर वेवस्थापनातल्यान येणावळ, उत्पादनां, वीज निर्मणेचें पर्व सुरु जालां. मनीसजीणय सुदारल्या ती म्हायती लोकांक मेळटा. 100 टक्के भारतीयां कडेन ती पावोवपाक जैत मेळटकीच नितळसाणीच्या व्रताक बळगें मेळटलें, नितळसाणेंत सगले वांटेकार जातले, 365 दीस नितळसाणीचे जावंक कळाव लागचोना.
नितळसाणीत सान्नीन कोयर काडटना, कागद, प्लास्टिक पिशव्यो, बाटल्यो, डबे, वापरिल्लो इलेक्ट्राॅनिक म्हाल, कपडे भौशीक सुवातींनी, घरांत, कार्यालयांत मेळटात. हालीं पणजे सारक्या शारांत रस्त्यार प्लास्टिक वा हेर कोयर उडोवपाचें प्रमाण उणे जालां. काळ्यो, गुलाबी पिशव्यांनी कोयर साठोवन रस्त्यार दवरपय कमी जालां. शारांतले कांय राखणदार मेकळे सुवातेर नाका आशिल्ल्यो बाटल्यो, दारां, कदेलां, जनेलां, कपडे उडयतात हेंय सत. सगल्या राज्यांनी, गोंयांत ओलो, सुको कोयर आसा त्याच जाग्यार वेगळो करपाचो वावर 100 टक्के जाता? कोयर वेवस्थापनात मनीसबळ कितलें आसा? हें नियाळांतल्यान लोकांक कळटकीच लोकांची मानसिकताय सवकासायेन बदलतली.
प्लास्टिक कोयरांतल्यान रस्ते बांदतात, ते तिगतातय अशें सांगपी मंत्रीय आसतले. नळे, दारां, जनेलां, जोतीं, पर्स, बूट, कदेलां, आयदनां कोयराच्या नवनिर्मणेतल्यान जातात. तीं बूट, जोतीं वापरप आरोग्याक बरे, वायट तें सांगपाची धिटाय उद्येजकांनी दाखोवची. उत्पादनांचेर ते संबदान शिटकावणी, म्हायती मेळ्ळ्यार वस्त विकती घेतल्याचें मन कांचवेना.
प्लास्टिक पोतयांनी तेल विकतात तें थांबोवपाच्या वावराक आरंभ जाला, पातळ पोतयो गेल्यो दाट येतात, तांचोय उपेग थांबोवपाक जाय. बेगीन विरगळटा, कडटा म्हणून नवें प्लास्टिक वापरप? भौशीक सुवातींनी उडोवप? प्लास्टिक कुलेरां, ग्लास उपेगांतल्यान कुशीक काडपाक सुरवात जाल्या, मोख 100 टक्के आसची. कोयर वेवस्थापनाच्या जैताचे पावंडे गोंयां वरी राज्यांत मेजपाक जाय, मेजल्यार जें उणाकपण आसा तें पयस करपाक नवे उपाय सोदून काडप शक्य जातलें. ते खातीर सरकार संवसारांतली उत्कृष्ठताय आपणायता. नवें आपणायतना चुको जातल्योच, पूण त्यो वेळार सुदारपाकय कळपी यंत्रणेची बांदावळ आसची. नवे वेवस्थेंतल्यान सुरवेक अर्थीक लुकसाण जातलेंच, दुपेटीच्या वावरांतल्यान, नव्या तंत्रातल्यान येणावळींत वाड जातली.
कोयर वेवस्थापन, नितळसाणीतल्यान नवनिर्मणेच्या पर्वांत वतना नवीं उत्पादनां तयार करपी कारखाने खंय आसात? तातूंतल्यान नवी वायूनिर्मणी जाल्यार ती विखाळ आसा? सरभोंवतणी परिणाम जाल्यात? फुडारांत जातले? हें विज्ञानिक नियाळांतल्यान, प्रयोगांतल्यान दाखोवन दिवचें पडटलें. वातावरणातले बदल आदल्या कारखान्यांक, नवनिर्मणेकय जांच करपी आसतले तेन्ना नवनिर्मणेचे दुसरे मार्ग सोदपाचे येत्न करपाक जाय. उदरगत जातना काँक्रिटीकरण, नागरीकरण वाडत आसा, तेन्ना शारां कडल्यान खेड्यांनी वचपाच्यो येवजण्यो जातल्यो. त्यो कित्याक जाल्यात? जातात? कोणा खातीर? ताच्यो जापो सरकाराक दिवच्यो पडटल्यो. नवे येवजणेंत वीज, उदक, रस्ते, कोयर वेवस्थापन, दिसपट्ट्या वस्तुंची पुरवण कशी जातली? येरादारीचें नियोजन आसा? येवजणी चालीक लावपाक आडमेळीं हाडपी आसतले तेन्ना सरकार कायद्याचो आधार घेतलें.
कोयर मेळत थंय उडयल्यार संकश्टां येतलीं. विज्ञानांतल्यान बिजलेचेर चलपी गाडयांचे निर्मणेतल्यान लाव, लुकसाण जालां ताची मोलावणी फुडारांत भारतांत जातली. ते खातीर विदेसी संस्था, संघटणां कडेन करार जातले, थळाव्यांकय शिकपाची संद मेळची म्हणून शिक्षणातय बदल जातात. नितळसाणीचें शिक्षण शाळेंनी पावता तें विज्ञानीक नदरेंतल्यान अभ्यास करुन. तें सदांच शिकोवपाक जाय, सरकार सांगता तशेंच तेच तारखेर जावपाक जाय अशें न्हय. म्हयन्यातल्यान एक दीस नितळसाणीचें शिक्षण सैम सांगातांत वचून विद्यार्थ्यांक दिल्यार फायदो जातलो. ते खातीर पुस्तकां आसतलींच अशेंय ना, पूण अणभव, प्रत्यक्ष वावरांतल्यान नितळसाणीचें म्हत्व विद्यार्थ्यां मेरेन पावचें.
नवनिर्मणेच्या पर्वांतल्यान नवें पॅकेजिंग गोंयातल्यान, गोंया भायल्यान येतात तेन्ना तपासपी यंत्रणा राज्या कडेन जाय. आमच्या देसांत एकादऱ्या राज्यान नितळसाणीतल्यान आयिल्ल्या नवनिर्मणेच्या पर्वाच्या यंत्रणेची मोलावणी केल्या आसतली. ते यंत्रणे कडेन भागीदारी करुन गोंयांवरी ल्हान राज्य कोयर वेवस्थापनातय स्वयंपूर्ण कित्याक जावचें न्हय?
नितळसाणीच्या नव्या पर्वांतल्यान जी नवनिर्मणी जाल्या ताचो धपको आरोग्याक बशिल्ल्यान नवीं दुयेंसां आयल्यांत, संकश्टांय येतात, तांचे आड झुजपी यंत्रणा नवीं यंत्रां वापरतात. त्या यंत्रांक कळम लागतकीच तीं एकठांय हाडपाक, मोडपाक सुवातींची गरज आसता. त्यो सुवाती आदल्या, उपेगांत नाशिल्ल्या सुवातींचेर जावंक शकतात, तातूंतल्यान शेंकड्यांनी कावलाचे अड्डे तयार जावचे न्हय, हे खातीर देखरेख केंद्रिस्त यंत्रणे वरवी जाय. नितळसाणीच्या एका दिसा खातीर हाडिल्ल्या सान्नी, ग्लोव्हज, डोझर्स वा हेर यंत्रां पासत कितलो खर्च जाता? तांचो विलो बेगीन जाता? खंय करतात? हो एक संशोधनाचो विशय.
नितळसाणींतल्यान नवनिर्मणेत वतना रॅपर्स बदलल्यांत, कपड्याच्यो पोतयो आयल्यात, प्लास्टिक पाकिटांतल्यान तूप बाटले मेरेन पावलां. दुदाच्यो प्लास्टिक पोतयो परत घेतात तेच पद्धतीन कोल्डड्रिंकाच्यो, उदकाच्यो बाटल्यो परत घेवपाचे सुविधेची गरज आसा. कड्डणां, साखर, तांदुळ कागदाचे पिशवेंत दिवपी, च्या, काॅफी, उदकाक कागदाचे ग्लास वापरपी आसात, त्याय मार्गार सगल्या वेपारी, वेवसायिकांनी वच्चें. दाट प्लास्टिकाच्यो पॅकिंगा खातीर वापरिल्ल्यो पोतयो परत घेतल्यार, त्यो उत्पादकां कडेन परत पावपाच्यो सुचोवण्यो जाय. नितळ भारत, स्वच्छ भारत व्रताचे येस तेंच.

सुहासिनी प्रभुगांवकार
9881099260