भांगरभूंय | प्रतिनिधी
भारतीय संस्कृतायेंत ‘गुरू’ हे संकल्पनेक खूब म्हत्व आसा. अज्ञानाचो काळोख पयस करपी आनी गिन्यानाचो उजवाड दिवपी मनीस म्हणल्यार गुरू. अशा गुरूंचें आमी सदां खातीर ऋणी आसात. दर वर्सा आशाढाचे पुनवेक गुरूंच्या माना खातीर ‘गुरू पुनव ’ मनयतात. ह्या दिसा सावन नव्या आध्यात्मिक, शिक्षणीक आनी संस्कृतीक पर्वाची सुरुवात जाता.
गुरू पुनवेची उत्पत्ती महाभारत काळांत मेळटा. वेद संकलन करून वेद, पुराण, उपनिषद हांचो वर्गीकरण करपी महर्षी व्यासाचो जल्म आशाढीचे पुनवेक जालो. देखून ह्या दिसाक ‘व्यास पौर्णिमा’ अशेंय म्हण्टात. व्यासान भारतीय गिन्यान परंपरेची बुन्याद घाली. ताणें वेदांची विभागणी केली, महाभारताची रचना केली आनी श्रीमद्भागवताचें आध्यात्मिक तत्वगिन्यान लोकां मेरेन पावयलें. ताच्या वावराक लागून हो दीस आयज लेगीत गुरू व्यासाचो उगडास करपाक मनयतात. भारतीय संस्कृतायेंत गुरू-शिश्य परंपरेक अफाट म्हत्व आसा. पुर्विल्ले गुरूकुल पद्दतीसावन आयचे आर्विल्ले शिक्षण वेवस्थेमेरेन गुरूची एक मानाची आनी मार्गदर्शक व्यक्ती म्हूण सुवात अशीच उरल्या. गुरू फकत गिन्यान दिना, तर व्यक्तीमत्व तयार करतात, विचारांची मुळावी गजाल शिकयतात आनी जिणेचो योग्य मार्ग दाखयतात.
भगवद्गीतेंत भगवान श्रीकृष्ण स्वता अर्जुनाचो गुरू जावन जिणेचो अर्थ उक्तो करता. छत्रपती शिवाजी महाराजांचे गुरू म्हणल्यार समर्थ रामदास स्वामी. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, स्वामी विवेकानंद, रामकृष्ण परमहंस, तुकाराम महाराज, संत ज्ञानेश्वर – हे सगले आपापल्या मळार व्हड गुरू आनी शिश्यांचीं उदाहरणां आसात. गुरू पुनव हो आत्मबोधाचो दीस. ह्या दिसा शिश्य आपल्या गुरूची याद करून ताचे उपकार मानून आशीर्वाद घेतात. कांय शिश्य गुरूक व्यक्तिगतपणान मेळून ताचो आशीर्वाद घेतात, जाल्यार कांय जाण ध्याना वरवीं गुरूची शिकवण याद करतात. योग आनी ध्याना खातीरय हो दीस खूब फळादीक मानतात. जायते साधक गुरू पुनवे दिसा दीक्षा घेतात आनी नव्या आध्यात्मिक आचरणांक सुरवात करतात. आदल्या काळांत गुरू म्हणल्यार गुरूकुलांत रावपी आनी आपल्या शिश्याक जिणेचे दरेक आंग शिकयपी मनीस. आयज लेगीत तेच कार्य शिक्षक, प्राध्यापक, मार्गदर्शक, पालक, लेखक, समाजांतले प्रेरणादायक व्यक्ती करतात.
म्हायती आनी तंत्रगिन्यानाच्या युगांत माध्यमांत बदल जाला तरी ‘गुरू’ ही संकल्पना तिगून उरल्या. आयचो गुरू फकत फळ्याचेर बरयना, ऑनलायन व्याख्यानां, डिजिटल सामुग्री आनी बौद्धीक चर्चा हांचे वरवींय तो गिन्यान दिता. भारतभर, तशेंच नेपाळ, तिबेट आनी हेर आशियाई देशांनी गुरू पुनव व्हड उमेदीन मनयतात. शाळा, महाविद्यालय, आश्रम, मठ आनी देवळांनी गुरूपुजा, सत्संग, प्रवचन आनी संस्कृतीक कार्यावळी घडोवन हाडटात. कांय कडेन शिश्य आपल्या गुरूंक फळां, फुलां, कपडे आनी भेटवस्तू दिवन आपल्यो भावना उक्तायतात. तशेंच जायते जाण सोशल मिडियाचेर ‘गुरू पौर्णिमा’चो संदेश, लेख, फोटो आनी व्हिडियो वांटून आपल्या गुरूंचो भोवमान करतात.
गुरू पुनव हो विद्यार्थ्यां खातीर एक खाशेलो दीस. शिक्षकांचो उपकार मानपाची ही भांगराळी संद. ‘गुरुब्रह्म गुरुविष्णु: गुरूदेवो महेश्वर’ ह्या मंत्रा वरवीं विद्यार्थ्यांक गुरूच्या पदाची जाणविकाय जाता. हो दीस मोग, शिस्त आनी नवें गिन्यान मेळोवपाचो दीस. समाज बांदपाक गुरू हो एक बरोच म्हत्वाचो घटक. बरो गुरू जायते बरे नागरीक निर्माण करता. देखून गुरू पुनवे निमतान आमी आमच्या समाजांतल्या जिणेचे धडे दिवपी शिक्षक, मार्गदर्शक, वरिश्ठ विचारवंत, संशोधक आनी दरेकल्या मनशाचे कृतज्ञता उपकार मानूंक जाय. तांच्या वावराची आमी कदर करपाक जाय आनी हेरांक प्रेरणा दिवपाक जाय. गुरू पुनव हो फकत उत्सव न्हय, कृतज्ञताय, आत्मशुद्धी आनी गिन्यानाचे समर्पणाची एक जाणविकाय. आयच्या काळांत जायते पर्याय, म्हायतीचो स्रोत, संदी उपलब्ध आसात, पूण तांचो योग्य वापर कसो करचो तें शिकोवपी गुरूची भुमिका वेगळीच उरता. गुरू पुनवेची खरी शिकवण म्हणल्यार दरेकल्यान जिवितांतल्या गुरूंक वळखून, तांचें रिण मान्य करून, तांचे आशीर्वाद मागून, नव्या गिन्यानान आनी अणभवान स्वताक आनी समाजाक प्रबुद्ध करपाचो संकल्प करचो अशें म्हाका सांगन दिसता.
———————————–
सुदिन वि. कुर्डीकार
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
