धिगी

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

हय आपणे केलें म्हणना. सगलें करता. म्हणटना म्हणटा बायेन केले. सुनेन केलें सगळें.

सकाळच्यान उलो घालो, एकुय मानाय ना. हांकां जालां कितें ? काय दुसरे कडेन कामां मेळटात. पोटा पाणयां वेवस्ता बरी जाल्या?” इतल्यात व्हडल्या पूतान जाप घाली.
“बाबा, कितें जालें? कितें करपाक जाय आशिल्लो मानाय ?”
“ना रे! मातशें काम तें व्हडलेंशें न्हय.”
“आज काल मानाय आमचे गोंयकार हांगां सल्ले मेळप कठीण जालां. पूण गोंय भायले रासभर…. मेळटात.”
एके एके सुवातेर “काम आसा”, काय म्हूण विचारतात. सगले यु.पी… बिहार… खंयचें खंयचें.
“तुका कित्याक जाय…. कितें काम आसा ?”
“मातशी धिगी लावंक जाय रे.”
“धिगी आनी कित्याक…. रे बाबा. तुका हीं कामां सोडून दी म्हणल्यार आयकना.”
“आरे कसो वोगी राव सांग. तूं भांटात पावंक ना, म्हूण तशें म्हणटा. ना तर म्हजे पयलीं तूं ते काम करताशिल्लो.”
“किते जालां सांगशी?”
“आसुं तूं म्हाका फकत मानाय हाडून दी.”
“बरें… फाल्यां ना तर परवां.”
“पळय सामकी गरज आसा. विसर नाका.” पूतान बापायचें म्हणणें उखलून धरलें. दोन दीसा भितर तांणें मानाय हाडलो. दोगुय जाण भाटांत पावले. मातशी हिन्दी आनी कोंकणी मिक्स. एकामेका समजुन घेत समजायत काम सुरू केलें.
भेंडयेचे झाडाची म्हेड काडून… दिस्त व्हडल्या आंब्याक लावपाची आशिल्ली. भेंडयेचें त्रिकोणी केंकले दिस्त आंब्याच्या झाडाक वाटावंक लावपाचें बाबान थारायिल्लें. भेंडी वेवस्तीत शेवकळावन ताचो आंब्याक आदार दिवपाचो थारायिलो. थंय मात वेगळेंच घडलें. मानायक फकत शिमिटाचें काम येतालें.
“भेंडीको काटना है…”
“साहब हमारी दिमाखमें… समजमें नहीं आ रहा है. आप क्या बात करत हो.”
“आरे! ह्या आब्यांक धिगी लावंक जाय. तो पळय… आब्यांच्या पेजान बागला. हाका समजावचें कशें?” इतल्यान ते वाटेन वतल्या रमाकांतान पळयलें.
“बाबा… कितें अडचण आसा?” म्हणटा म्हणटां मोतेसुय आयलो.
“बाबा आमकां सांगपा मुरे.”
रमाकांत आनी मोतेसान आपल्या घरा कडल्या दोगांक आपयले. तातुंतलो मोतेस व्हडली कोयती राजू आनी लागता तें खाडुं घेवन आयलो. पावस भरपूर… रूख शेळ्यान मातिल्ले. तरी आसतना मोतेस झाडार चडपाक चॅप. सडसडीत बाबाच्या म्हणण्या प्रमाण धिगयेचे लाकुड सारकें केंकल्या सयत कापून मेळळो जालो.
“तुमी कशे वेळार धांवन आयले पळयात.” बाबाक एकदम खोस जाली.
झाड कापुक धिगी लावंक ? ताका तशीच कला आसची पडटा. ते आब्यांच्या त्या सुवातेर जुस्त बसचें पडटा. काम सादें जरी दिसले तरी कुशळताय लागता. “बाबा उलयतालो शेतांनी कामा करपी शेतकार… मेरो पळयात कशो घालता. अजाप न्हय. पूण कुशल कलाकार.
“कमर मोडून शेतात नंडणी करपी बायलो. थाम लावप हीच कलाच.”
“काय बरी धिगी लायली पळयात तुमी. राजू घालून ओडप सारकी आब्याच्या त्या व्हडले खाद्याक तेंकोवप. खरेंच बेस बरें काम केलें.”
“अशेंच न्हय बाबा घरांत जावं गांवांत अशी धिगी लावप गरजेची” … रमाकांत म्हणून गेलो.
“झाडाक…रूखाक जशी धिगी जाय तशी दर मळार खंय तरी धिगी लावची पडटा” बाबान घरा येतकच पूताक धिगयेची काणी सांगली.
“मोतेस आनी रमाकांत वेळार पावले म्हूण आज आंबो वाटावलो.” बापायची उतरां आयकून पूताक अजाप जालें.
दर एकल्याक आपल्या वाटेवेल्यान वतना केन्ना केन्ना अशे आदाराची गरज पडटा.
रूख ल्हवु ल्हवु व्हड रूप घेता घेतां धिगी आपसूक गळून पडटा. व्हडल्या व्हडल्या भाटांनी पळयात रूख खंयच्या तरी धिगयेचेर उबो आसता.
“तूंच म्हजी धिगी न्ह रे!” बाबान पूताक म्हणले. आनी दोगांच्या दोळ्यांत दुकां उबीं रावलीं.
“खरेंच बाबा आमकां एकामेकांक धिगी जायच.”
“म्हाका तुमी म्हणटात तें सट्कन समजलें ना. पूण तें सत्य आसा.”
“आवय बापायची धिगी, दोगांय एकामेकाची धिगी जावन फुडली वाट चलतात.” पूताक आपल्या बापायचें म्हणणें पटलें.
भाटांतच न्हय व्हडल्या व्हडल्या आँफिसांनी, समाजीक, राजकी, सांस्कृतीक क्षेत्रांनी लेगीत मुखेली केदेय व्हडल्या कदेलार बशिल्लो आसलो तरी… चाणक्याचेंच उदाहरण पळयात चंद्रगुप्त मौर्याक ताच्या पाठबळाचेरूच फुडली ध्येयां गांठपाक मेळ्ळीं. भगवान कृष्णान रथाचे चाक सारथी जावन सांबाळ्ळें, फुडें म्हाभारतांत पांडवाच्या वाटयाक जैत आयलें. घराब्यांनी दर एक कडेन मांय सुनेची धिगी जाता. शाळा, जावं संस्था फकत एकटयाचेर चलना.
“हम करेसो कायदा” We can see through others only when we can see through ourselves.
धिगी हय बाबा” तुमी सांगलें खरेंच बरें.”
“आमकां दिसता हांवे केलें. तशें नासता रे तें.”
“पूण ती धिगी काडून वडयतकत पुराय विसरून वतात. बरोबर साफच विसरतात धिगये खातीर हांव इतलें फुडें पावलां. कांय जाणांक ‘अहंकार’ आसता. बुद्द आसता, पूण एकटयाच्या बळार कांयच साध्य जायना. सहकार जाय म्हणटा हांव.”
घरांतली सादी पूजा लेगीत…. सत्यनारायणाचे पूजेक भट येवन बरे शुभ्र वस्त्र धारण करूंन बसलो म्हूण जायना. ते आदि सगळी तयारी लागता. ही लायिल्ली धिगी दिश्टी पडना.
“हय खास करूंन कांय बायलांक “फुडें फुडें” करपाची सवंय नासता. तुजे आईक पळय.”
हय आपणे केलें म्हणना. सगलें करता. म्हणटना म्हणटा बायेन केले. सुनेन केलें सगळें.
ह्यो सुगरण बायलो आनी तांचे घरकार जाणटेपणांत तांची भुरगीं धिगी कशी एकामेकां खातीर लावन घेवची पडटात. धिगी भाटांत जावं घराब्याच्या आदाराक जाय तेन्ना जायच.

विजया शेळडेकार
9146791523