भांगरभूंय | प्रतिनिधी
आपल्या गोड आवाजान पुराय संवसाराक मोनेळ घालपी भारताची गान कोकिळा भारतरत्न लता मंगेशकार हांची आयज दुसरी पुण्यतीथ. लता मंगेशकार हांचो आवाज म्हणल्यार संवसारांतलें आठवें अजाप आशिल्लें. तांचो आवाज म्हणल्यार रसिकां खातीर व्हड पर्वणीच आशिल्ली. लता मंगेशकार हांचो जल्म 28 सप्टेंबर 1929 दिसा मध्य प्रदेशांतल्या इंदूर शारांत एका गोंयकार कुटुंबांत जालो. लता दिदीन गायनाचो वारसो तांच्या बापाय कडल्यान मेळयलाे. तांचे बापूय मास्टर दीनानाथ मंगेशकार हे शास्त्रीय गायक आनी नाट्य अभिनेते आशिल्ले. तांच्या बापाय कडल्यानूच तांणी गायनाचे धडे घेतले. तेच तांच्या गायनांतले पयले गुरू आशिल्ले. लता दिदीक भुरगेपणांत हेमा नांवान उलो मारताले. पूण मास्टर दीनानाथ हांच्या एका नाटकांतलें नांव लतिका अशें आशिल्लें, ह्या नांवा वेल्यानूच तांणी तांचे नांव लता अशें दवरलें. हेंच नांव आयज संवसारांतलें आठवें अजाप थारलां.
आपल्या बापायच्या संगीत नाट्यांत तांणी पिरायेच्या पांचव्या वर्सा काम केलें. पिरायेच्या तेराव्या वर्सा लता दिदीन गायन मळार पावल दवरलें, आनी 1942 वर्सा तांणी आपलें पयलें पद रेकॉर्ड केलें. ‘किती हसाल?’ ह्या सिनेमांतलें ‘नाचू या गडे खेळू सारे…’ हें पद तांणी गायलें. पूण ह्या पदाचो चित्रपटांत आस्पाव जाल्लो ना. त्याच वर्सा ‘मंगळागौर’ ह्या सिनेमांत ‘नटली चैत्राची नवलाई…’ हें पद गायलें. ह्या सिनेमांत तांणी ल्हानशी भुमिकाय केल्ली. उपरांत तांणी कांय मराठी सिनेमांनी पदां गायलीं. लता दिदीचें खूब गाजिल्लें पद म्हणल्यार 1949 वर्साच्या ‘महल’ सिनेमांतलें खेमचंद प्रकाश ह्या संगीतकारान स्वरबद्ध केल्लें ‘आयेगा आनेवाला…’ हें पद इतलें लोकप्रीय जालें की तांचे कडेन संगीतकारांची रांग लागली. तांणी गायिल्लीं पदां लोकप्रीय जावंक लागलीं.
1950 उपरांत दिदींचो उत्कर्शाचो काळ सुरू जालो. त्या काळांतले नौशाद, सज्जाद, वसंत देसाई, दत्ता डावजेकर हे सारके पोरणे आनी त्या काळांत उदयाक येवपी एस डी बर्मन, सी रामचंद्र, शंकर-जयकिशन, मदन-मोहन, उषा खन्ना, कल्याणजी-आनंदजी, रवी, लक्ष्मीकांत-प्यारेलाल, आरडी बर्मन अश्या सगल्याच संगीतकारा कडेन दिदी गावंक लागल्यो. ह्या सगल्यां कडेन गायिल्ल्या दिदींच्या पदाक व्हड प्रमाणांत लोकप्रियता मेळत गेली. तांच्या आवाजान रसीक तृप्त जायत गेले. 1962 वर्सा चीनान भारताचेर आक्रमण केलें. त्या झुजांत भारताचे शेंकड्यांनी जवान शहीद जाले. ह्या जवानांक आर्गां ओंपपा खातीर 27 जून 1963 दिसा दिल्लींत एक सुवाळो आयोजीत केल्लो. ह्या सुवाळ्या खातीर एक खास गीत कवी प्रदीप हांणी बरयिल्लें आनी सी. रामचंद्र हांणी संगीत दिल्लें. तें गीत लता मंगेशकार हांणी गायलें. तें गीत आयजूय लोकप्रीय आशिल्लें ‘ये मेरे वतन के लोगो…’ हें गीत आयकून तेन्नाचे प्रधानमंत्री पंडीत जवाहरलाल नेहरू हांच्या दोळ्यांतल्यान दुकां आयिल्लीं.
मराठींतूय लता दिदीन खूबशीं पदां गायल्यांत. आनंदघन ह्या नांवान दिदीन कांय सिनेमांनी संगितूय दिलां. सुमार सात दसकां आपल्या गोड आवाजान रसिकांचेर मोनेळ घालपी लता मंगेशकार हांणी सुमार एक हजार सिनेमांतल्यान 30 हजारां परस चड पदां गायल्यांत. मराठी, हिंदी सयत 20 परस चड प्रादेशीक भाशेंत तांणी पदां गायलीं. मधुबाला, नूतन, मीना कुमारी पसून श्रीदेवी, माधुरी, जुही ते काजोल, करिश्मा, करीना कपूर मेरेन सगल्या अभिनेत्रींक तांणी आवाज दिलो. तांच्या गायन कलेची दखल घेवन सरकारान तांकां खूबशे मानाचे पुरस्कार दिले. 1969 वर्सा भारत सरकारान तांकां देशाचो सर्वोच्च तिसरो नागरी पुरस्कार पद्मभूषण दिवन भोवमानीत केलें. 1999 वर्सा देशाचो सर्वोच्च दुसरो नागरी पुरस्कार पद्मविभूषण तांकां भेटयलो. 2001 वर्सा तांकां तांच्या संगीत मळार दिल्ल्या योगदाना खातीर भारतरत्न ह्या सर्वोच्च नागरी पुरस्कारान भोवमानीत केलें.
एमएस सुब्बालक्ष्मी उपरांत ह्या पुरस्कारान भोवमानीत केल्ल्यो त्यो दुसऱ्यो गायिका आशिल्ल्यो. तांकां दादासाहेब फाळके हो सिने मळा वेलो सर्वोच्च पुरस्कार लेगीत मेळ्ळाे. फ्रांस सरकारान ‘ऑफिसर ऑफ लिजन ऑफ ऑनर’ ह्या तांच्या सर्वोच्च नागरी पुरस्कारान तांकां भोवमानीत केलां. लता मंगेशकार हांकां तीन फावटी राष्ट्रीय पुरस्कार मेळ्ळा. फिल्मफेअरान तांचो दोन फावटी भोवमान केलाे. कालांतरान तांणी नव्या गायकांक पुरस्कार मेळचो ह्या हेतान पुरस्कार स्विकारपूच सोडून दिलें.
1992 वर्सा महाराष्ट्र सरकारान लता मंगेशकार हांच्या नांवान पुरस्काराची सुरवात केली. जाल्यार मध्य प्रदेश सरकारान 1984 वर्सा सावनूच लता मंगेशकार पुरस्कार दिवपाची परंपरा सुरू केली. लता दिदींक खूबश्या विद्यापिठांनी मानाची डिलीट पदवी दिवन भोवमानीत केलां.
6 फेब्रुवारी 2022 दिसा पिरायेच्या 92 व्या वर्सा जाण्टेपणांत तांणी संवसाराचो निरोप घेतलो. तांकां आयिल्ल्या मरणान पुराय देश स्तब्ध जालो. तांच्या मरणान फक्त भारतांतूच न्हय जाल्यार संवसारभर हळहळ उक्तायली. तांच्या मरणान एका दैवी युगाचो अंत जाल्ल्याचें मानतात. लता दिदीं बगर भारतीय सिने मळाचो आनी संगीत कलेचो इतिहास पुराय जावंकूच शकना. आपल्या अलोकीक स्वरांनी सिने मळारूच न्हय जाल्यार पुराय देशाचेर वेगळी म्होर उमठावपी लता मंगेशकारांचें संगीत मळा वेलें योगदान फुडल्यो 100 पिळग्यो विसरच्यो नात. संवसारभरांतले कोट्यांनी संगीत मोगींच्या कानाक तृप्त करपी दैवी स्वर आयज गेल्लो आसलो तरी तांच्या आवाजाच्या परिस्पर्शान अजरामर जाल्ल्या गितांच्या माध्यमांतल्यान हो स्वर अनंतकाळ आमच्या मनांत गुंजन करीत रावतलो. दैवी स्वरांची देणगी मेळिल्ल्या गान कोकिळा भारतरत्न लता मंगेशकार हांकां आयचे पुण्यतीथये दिसा नमळायेचीं आर्गां.
श्याम ठाणेदार
9922546295
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
