देशांतलो प्रजनन दर नेटान उणो जाता

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

नवी दिल्ली, खबरां संस्था ः संवसारीक पांवड्यार प्रजनन दर (Fertility Rate) नेटान उणो जायत आसा आनी प्रसुती पयलींच्या धोरणांची येसस्वीपणान अंमलबजावणी केल्या उपरांत लेगीत संवसारभर प्रजननाचे प्रमाण उणें जायत रावतलें अशें एका नव्या अभ्यासांतल्यान दिसून आयलां. भारतान चीनाक फाटीं घालून संवसारांतलो सगळ्यांत चड लोकसंख्या आशिल्लो देश जालो, तरी पूण भारतांतय प्रजनन दर नेटान उणो जाता. 1950 ते 2021 मेरेन 204 देशांचें आनी प्रदेशांचें केल्ल्या जागतीक जनसांख्यिकीय विश्लेशणांतल्यान हें दिसून आयलां.

अभ्यासांत भारता विशीं कितें नोंद आसा?
ग्लोबल बर्डन ऑफ डिजीज, इन्ज्युरिज अॅण्ड रिस्क फॅक्टरी स्टडी (जीबीडी) 2021च्या ग्लोबल बर्डनान नमूद केल्ले प्रमाण, भारतांतलो प्रजनन दर 1950 वर्सा 6.8 आशिल्लो तो 2021 वर्सा 1.9 नोंद जालां. जीबीडी अभ्यासा प्रमाण 2100 मेरेन वट्ट प्रजनन दर 1.04 मेरेन देंवूं येता. हाचोच अर्थ दरेक बायलेक फकत एक भुरगे. हाका लागून खास करून दक्षिण राज्यांनी प्रजनन पातळेंत व्हड प्रमाणांत उणाव जाल्ल्यान राजकी, समाजीक आनी अर्थीक परिणामा संबंदी हुस्को निर्माण जाला. 2026 वर्सा मर्यादे उपरांत संसदेच्यो सुवाती वगडावपाची भिरांत ह्या राज्यांक आसा.

परिणाम कितें?
प्रजनन दर उणो जाल्ल्यान दक्षीणेकडल्या जायत्या राज्यांनी लोकसंख्येचें संकश्ट निर्माण जालां. ताचो परिणाम म्हणल्यार जाण्ट्यांची लोकसंख्या वाडत आसा आनी तरणाट्यांचो आंकडो उणो जायत आसा. ताका लागून कर्मचाऱ्यांचो आंकडो उणो जायत आसा आनी जाण्ट्यांचो आंकडो वाडिल्ल्यान भलायकी आनी समाजीक सुरक्षा उपायां वयलें वजें वाडत आसा. केरळ सारक्या राज्यान ही समस्या व्हड प्रमाणांत दिसून येता. बऱ्यो संदी सोदपाक तरणाट्यांचें स्थलांतर लेगीत एक समस्या आसा.
प्रजननक्षमताय उणी जावप चड करून अपरिवर्तनीय आसता. लाखांनी लोकसंख्येचें संकश्ट आडावपाचो यत्न करपी दक्षीण कोरिया सारक्या देशांक अपेस आयलां आनी 2022 वर्सा प्रजनन दर 0.78 आशिल्लो तो 2023 वर्सा 0.73 मेरेन देंवलां. खंयच्याय देशाची लोकसंख्या स्थिर उरपा खातीर 2.1 इतलो प्रजनन दर आसप गरजेचो आसा. ह्या दराक ‘रिप्लेसमेंट दर’अशेंय म्हण्टात. प्रजनन दर हाचे परस उणो जाल्यार लोकसंख्या उणी जावंक शकता. भारतांत जल्मल्ल्या भुरग्यांचो आंकडो 1950 वर्सा 1.6 कोटी, 2021 वर्सा 2.2 कोटी जो 2050 वर्सा 1.3 कोटी आसूं येता असो अदमास आसा.