देवस्थान कायद्यांत दुरुस्ती?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

देवळां हीं भक्तीचीं केंद्रां आशिल्लीं. तशेंच तीं रोजगाराचीं माध्यमां आशिल्लीं. अर्थीक उलाढाल जाल्ल्यान देवळां सयत सरभोंवतणच्या वाठारांचीय उदरगत जाताली. शेंकड्यांनी भाविकांक तीं मानसीक आदार दितालीं. अर्थांत हातूंत अजून बदल जावंक ना. समाजीक, अध्यात्मीक, अर्थीक उदरगतीचीं दारां जावन प्रार्थना थळां समाजांतल्या भोवतेक घटकांक मार्ग दाखयत आसात.. ‘आमचीं देवळां सरकारान हातासल्यांत, सगलें कितें तांच्या ताब्यांत आसा. तांचे मनीस देवळांचेर नेमल्यात. देवळांच्या समित्यांचेर, ट्रस्टाचेर दुसऱ्या धर्माचे लोक आसात. फक्त भौसंख्यांक समाजाकूच हो भेदभाव सोंसचो पडटा, हेर सगले सुखी,’ अशें धर्ममोगी लोक सदांच म्हणटात. आतां गोंय सरकारानूय देवस्थान कायद्यांत दुरुस्ती करपाचें थारायलां, अशें कळटा. ताका देवस्थान समिती येवकार दितात काय दिनात, तें रोखडेंच कळटलें. कारण फाटले खेपे त्यो बेजार जाल्ल्याची सुलूस लागिल्ल्यान ही कायदो दुरुस्ती स्थगीत दवरिल्ली खंय.
गोंयांतूच न्हय, तर देशभरांत प्रार्थना थळांच्या समिती, ट्रस्टाचेर आपल्याक, आपल्या पॅनलाक स्थान मेळचें म्हूण बऱ्योच लटपटी, खटपटी जातात. मागीर जाच्या हातांत देवूळ गेलां, ताचे आड मानपान आनी हेर निमतां काडून केस्तांवां जातात. दुर्दैव म्हणल्यार जाच्या जिवार हें सगलें चलता, त्या देवाक मात कुलप लावन भितर दवरपाक समिती, म्हाजन फाटीं फुडें पळयनात. देवळाचे धर्मीक उत्सव पसून ह्या मनीसरुपी रेड्या- पाड्यांच्या झुजांत जायनात. अमूक करूंक ना जाल्यार कोप, अरिश्ट येतलें अशें म्हणटात, तें पसून बंद दवरपा इतले सगलेच धाडशी जाल्यात.
देवस्थान कायदो दुरुस्त करीत जाल्यार वेवस्थापन पारदर्शक जातलें, वाद जावचे न्हय म्हूण सुदारणा करपाक मेळटली, संपत्तीची नोंद दवरपाक मेळटली अशें सरकाराक दिसतालें. ह्या कायद्याचो मसुदो तयार केल्लो. कांय व्हडल्या देवळांक सरकारी क्लार्क मेळपाचे. पूण, समितींतल्या जाळवणदारांचो विरोध जातलो, ते दुखावतले हे खातीर सरकारान उपरांत तो कायदो चालीक लावंक ना. दरेका देवळांत दोन- दोन गट वावुरतात. तांचे थोडे मनीस सत्तेंत, तर थोडे विरोधांत आसात. देवळा कडेन संबंदीत प्रत्येक गजाली कडेन तांचो वाद, विवाद चलता. बसकांक हाजिरी लावप्यांक हें सांगपाची गरज ना. हे वाद जातात, तें मानपानाक लागून. थोडे कडेन अर्थीक कारणां आसतलीं. जमीन, भाटां- बेसां हींय कारणां आसूं येतात. पूण समिती आनी तिका लागीं आशिल्ले कांय जाण सोडल्यार कोण हे भानगडींत पडनात. भावना, श्रद्धा दुखावपाची भिरांत आसता. कायद्या प्रमाण श्रद्धा दुखोवप हो व्हडलो गुन्यांव. जागृत देवता पसून दोळ्यां मुखार चलता तें पळोवन ओगी रावता. घडये भक्ताचे शंबर अपराध भरपाची वाट पळयता आसतली! मस्ती हिस्पा भायर वाडटकच ती बडी मारता. आनी ती केन्ना फाटीर पडटा तें कळपसून ना. कारण देवतेचे बडयेक आवाज नासता.
देवळांच न्हय, तर सगल्या धर्मीक थळांच्या कारभाराचेर सरकारान बारीकसाणेन नदर दवरूंक जाय. कारण आदलो काळ आतां उरूंक ना. हांगा आपल्या मना सारकें जायना म्हूण थोड्यांनी उत्सव, देवळां बंद केल्यांत. एकाचीं दोन देवळां केल्यांत. गोंयांत ‘देवस्थान नियंत्रण कायदो 1933’ आसा. ताका रेग्युलामेंटो दास म्हाजनियास अशेंय म्हणटात. त्या प्रमाण देवळाचें प्रशासन, वेंचणुको आनी हेर गजाली चलतात. 200 वयर देवळां ह्या कायद्या खाला येतात. पूण, हेर बऱ्याच देवळांची नोंदणी जावंक ना. कायदो दुरुस्त जालो, चालीक लागलो जाल्यार 40 वर्सां वयलीं देवळां नोंद करचीं पडटलीं. देवळांक क्लार्कूय मेळटलो. अर्थीक वेव्हाराची सध्या परस बरे पद्दतीन नोंद दवरपाक मेळटली. मात, हें जाल्यार आमच्या मानाक, स्थानाक, अधिकाराक बादा येतली, असो भंय कांय जाणांक दिसता आसुये. ताका लागून विरोध जावपाक शकता. न्यायालयांतूय वचप जातलें. म्हणटकच सरकार नेमकें कशें पावल उखलता तें कळटलें.
देवळांनी, जात्रेक येवपी भाविकांक शिस्त लागपाक जाय. शिरगांवचे दुर्घटने उपरांत तें सगल्यांकूच जाणवूंक लागलां. जात्रेंत, कार्यावळींत कांयच चुकीचें जावचें न्हय, हे खातीर उपाय, येवजण जाय. पुलीस आसातूच, पूण देवळाची समिती, भक्त, धर्ममोगींनीय तांकां मजत करपाक जाय. श्रद्धा दुखावली अशें सांगत मुखार येतात तांणी तर देवस्थानांतले सगले कारभार, जात्रा, उत्सव सुरळीत जातले, हे खातीर आपूण जावन मुखार येवंक जाय. देवळांच्या समितींनी समाजीक उपक्रम चालीक लावंक जाय. हें शक्य ना जाल्यार निदान सांस्कृतीक, धर्मीक कामां करूंक फावो. गायन, वादन शिकोवप, धर्मीक विधी शिकोवप, योग, सूर्यनमस्कार.. करतलो जाल्यार खूब कितें आसा. देवळांतले प्रत्येक उत्सव उमेदीन जावचे. देवा मुखार मानपाना खातीर रागार- फुगार जावप योग्य न्हय, तशेंच कोणाक कुशीक दवरपूय चुकीचें. देवाचो हो रथ सगल्यांनी एकवटान ओडूंक जाय. तेन्नाच आमचीं देवळां भक्ती वांगडा मानसीक भलायकी, कला, साहित्याचीं केंद्रां जातलीं.