देव

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

क ल्पनानगरी नांवाक नगरी. पुणून तें आशिल्लें व्हडलें राज्य. कल्पनानगरीचो राजा नास्तिकराय. नांवा प्रमाण तो देवाक मानी नासलो. ताचो देवाचेर मात लेगीत भावार्थ नाशिल्लो. मात राजालो प्रधान देवाक खूब मानतालो. आपल्या जिवितांत घडपी दरेक घडणुके कडेन तो देवाचो संबंद जोडटालो.
कल्पनानगरीच्या राजाक नास्तिकरायाक रानांत कासाक वचपाची खुबूच आवड आशिल्ली. दरेक सप्तकांत तो आपल्या प्रधानाक आनी कांय शिपायकांक घेवन रानांत कासाक वतालो. जें कितें कास मेळटालें. ताचें सावन जेवण करून आपल्या शिपायकांक वांटून तातूंत खोस मनयतालो..
असोच एका दिसा, नास्तिकराय प्रधान आनी शिपायकांक घेवन रानांत कासाक गेल्लो. रानांत झिली-झोपांनी, तळपांनी भोंवतां भोंवतां नास्तिकरायाक एक मेरू दिश्टी पडलो. कास मुखार नदरेंत पडना फुडें राजा घोड्या वेल्यान ताचे फाटल्यान लागलो. मेरूचो पाठलाग करपाक नास्तिकरायान आपल्या घोड्याचो लगाम ओडलो. घोडो मेरवा फाटल्यान धांवत सुटलो. रानांतल्या झिली-झोंपांतल्यान उडयो मारीत मेरू तळपानीं पावलो. एकेक तळपावेल्यान उडी मारून मेरू आपलो जीव वाठोवपाक धांवत रावलो. तसो राजालो घोडोय तळपां वेल्यान उडयो मारीत मेरवा फाटल्यान धांवत गेलो. धांवतां धांवतां अचकीत घोड्यालो अदमास चुकलो आनी खिणा भितर तळपाचेर निसरून राजा सकट उदारो पडलो. घोडो आनी राजा दोगूय इतले जखमी जालें की तातूंत राजाल्या हाताचो आंगठोय तुटलो.. प्रधानान आनी शिपायकांनी जखमी राजाक म्हालांत हाडून ताचेर उपाय केले. राजालो आंगठो मात गेल्ल्यान ताचो हात अर्दकुटो दिसूंक लागलो. राजाक आपलो आंगठो वगडायल्ल्यान खुबूच दूख जालें.
तो सदांच आपल्या हाता कडेन पळयत खंती जातालो. असोच एका दिसा राजाक खंती पळोवन प्रधानान म्हळे, “राजानू आंगठ्याक लागून तुमी खंती जावं नाकात. तुमचो आंगठो उणो करपाक घडये देवाचो कितेंय बरोच हेतू आसतलो. कारण देव जें कितें करता तें सदांच बऱ्या खातीरच करता. तुमी तेंच येवजीत रावूं नाकात. “प्रधानाली समजीकायेची उतरां नास्तिकरायाक आवडली ना. ताका प्रधानाची इतली तिडक आयली की ताणें प्रधानाक रोकडोच बंदखणींत घालो.
कांय दिसांनीं नास्तिकराय कांसाक वचपाक भायर सरलो. ताणें आपल्या वांगडा चड शिपायक घेतले. रानवटी जिवांचो सोद घेत घेत नास्तिकराय उमळशिकेन मुखार वतना अचकीत आपल्या शिपायकां सावन कुशीक पावले. नकळटां राजा आपल्या राज्याची शीम हिपून दुसऱ्या राज्याच्या रानांत पावले. हेवटेन राजाक सोदीत सोदीत शिपाय खर्शेले. निमणे राजाचो सोद थांबोवन ते म्हालांत पावले. तेवटेन राजा रानांत भोंवतना शेजारच्या नरमांसभक्षक म्हळ्यार मनशाचें मांस खावपी रानवटी लोकांनीं राजाक अटक केली आनी आपल्या मुखेल्या कडेन व्हेलो. मुखेल्यान राजाक तांचे देवी मुखार बळी दिवन ताच्या मांसाचें जेवण रांदपाक आपल्या गणांक आदेश दिलो. नास्तिकरायान तांकां खूब विनवणी केली. पुणून कोणेच आयकलें ना. कोणाकच नास्तिकरायाची काकुळट आयली ना. शेवटाक राजाचे कपडे काडून तरसाद उबारली आनी तेच वेळार राजाच्या हाताक आंगठो ना हें पळोवन तो अर्दकुटो प्राणी देवीक उपकारचो ना, अशें येवजून राजाचो बळी दिलो ना. उरफाटे, ताका सोडून दिवन ताच्या राज्यांत परतो धाडलो. राजा आपल्या म्हालांत पावतकच येवजीत रावलो.
फाटल्या कासा वेळार घोड्या वेल्यान पडून आपलो आंगठो गेलो आनी त्याच कारणाक लागून आपूण आयज वांटावलों. म्हळ्यार देव करता तें बऱ्या खातीरच करता. हीं प्रधानालीं उतरां खरी आशिल्लीं. आनी आपणे ताका बेठोच बंदखणींत घालून ख्यास्त भोगपाक लायली. हें बरोबर न्हय राजान रोकडोच शिपायांक धाडून प्रधानाक बंदखणींतल्यान म्हालांत हाडलो.
प्रधान म्हालांत येतकच नास्तिकरायान ताका म्हणलें, “प्रधानजी तुमी म्हण्टाले तेंच खरें. हांवें मात तुमकां बंदखणींत उडोवन तुमचेर अन्याय केलो.”
राजालीं उतरां आयकून प्रधानान म्हणलें, “राजानू, ते खातीर तुमी वायट मानून घेवं नाकात. म्हाका बंदखणींत उडोवपाची देवान तुमकां जी बुद्ध दिली ती म्हज्या बऱ्या खातीरच आशिल्ली.” प्रधानालीं उतरां राजाक कळ्ळी ना. ताणें प्रधानाक स्पश्ट उलोवपाक सांगलें. ते वेळार प्रधानान सांगलें,
“म्हाराजानूं आयज जर हांव बंदखणीत नाशिल्लों जाल्यार सदचे प्रमाण तुमच्या वांगडा त्या नरमांसभक्षका सुवादीन पडटलो आशिल्लो. तुमच्या कुडींत व्यंग आशिल्लें म्हण तुमी सुटले. पुणून म्हज्यांत कसलेंच व्यंग नाशिल्ल्यान ते म्हाका मात बळी दिवन खातले आशिल्ले.”
प्रधानजीलीं उतरां नास्तिकरायाक मनासावन पटलीं. मेकळेसाणीचो एक व्हडलो उस्वास घेयत नास्तिकरायान प्रधानजीक म्हणलें,
“खरें रे बाबा तुजें, देव जें करता तें बऱ्या खातीरच.”

उल्हासभाई