दुख्ख

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

दु ख्ख कोणाक ना ? दुख्ख खंय ना? संवसारांत सगल्यांक दुख्ख आसताच. कित्याक? मनशा वांगडा सावळी, तशें सुखा वांगडा दुख्ख आसताच न्हय? खंयच्याय मनशाच्या मना सारकें जालें ना, मना सारकें घडलें ना, मेळ्ळें ना म्हणटकच मनशाक निरशेणी येता. मागीर फाटोफाट दुख्ख आयलेंच. दुख्ख मेजूंक येना. दाखोवंक येना. भितरले भितर सोंसपाचें. पूण अशा वेळार आपल्या लागींच्या मनशाक सांगलें जाल्यार मातशें उणें जाल्ले भशेन दिसता. हें खरें दुख्ख एकाच तरेंचें आसना. ताचेय वेगळेवेगळे प्रकार आसतात. जो मेरेन दुसऱ्याचें दुख्ख आमकां कळना तो मेरेन जण एकल्याक दिसता आपुणूच ह्या जगांत दुख्खी. म्हजें इतलें दुख्ख कोणाकूच ना.
कांय जाणांक इल्लेंशें कुसकुटां येदें दुख्ख लेगीत व्हडलें दिसता. कित्याक तांकां ‘न’ चो धग लागिल्लो आसना. ल्हानपणा सावन तांकां मागता तें मेळिल्लें आसता. तांच्यो गरजो आवय-बापूय त्यो पुराय करीतच रावतात. मागीर कॉलेजींत वचूंक लागतकच मागण्यांचो फुगो फुगत वता. केन्ना केन्ना आवय-बापायक परवडना जाता. पूण रीण बी काडून पुराय करच्यो पडटात. देखीक मोटारसायकल. ताचे बगर कॉलेजींत वचप जायना. ताचे वांगडा व्हडले व्हडले मोबायल आयलेच. जगणें कशें मना सारकें जायत वता. मागीर नकार, निरशेणी दुख्ख हांचे पसून भुरगीं पयस उरतात. आमकां जें जें मेळ्ळें ना. तें तें सगलें आमच्या भुरग्यांक मेळचें अशें आवय-बापायचें धारजिणें आसता. आमी जें दुख्ख भोगलां तें भुरग्यांच्या वांट्याक येवंक फावना. तांची जीण कशी सुखाची आसची हीच आवय-बापायची इत्सा आसता.
आदल्या काळांत आमकां जाय तें केन्नाच मेळनासलें. खाणाचे जिनस जावं वो हेर कितेंय आसूं, गरजे भायर सुबेज कांयच मेळनासलें. आवय-बापायक तांकल्यार लेगीत जाय तेन्नाच जाय तीच वस्त दिताले. नश्टो खर्च करिनासले. हांतरूण पळोवन पांय पसरताले. भुरगींय मागीर शिस्तींत उरतालीं. दिल्ली वस्त सांबाळून वापरतालीं. खाणां-जेवणांचेंय तशेंच. जें कितें घरांत शिजता, कितें करता तें सगल्यांनी खावपाचें. हें नाका, तें नाका केलें म्हणून दुसरें करून मेळनासलें. परिणाम आमच्या वांट्याक खूब फावटी नकार येतालो. त्या वेळार आमकां वायट दिसतालें खरें. कांय नजं फाल्यां व्हड जावन सगले मेळयतलीं, असो आत्मविश्वास बळावतालो.
कांय लोकांक व्हडलें दुख्ख लेगीत कांय न्हयशें दिसता. कारण तांकां दुख्ख पचोवपाची तांक आसता. स्वताच्या सामर्थ्याचेर ते दुख्ख पचयतात. तांचो आत्मविश्वास दांडगो आसता. दुख्ख येता तशें पयसावता. थोडी कळ सोंसची पडटा. थोडो वेळ दिवचो पडटा. आयिल्लो वारो वता, हुंवार आयिल्लो देंवता. ओले कापडे सुकतात, रिकामो जाल्लो पेलो भरूं येता. आत्मविश्वास, इत्साशक्ती, सकारात्मक विचार आसत जाल्यार निरशेणेक थारो मेळना. मन दुबळे जावंक फावना. बळिश्ट मन जिणेंतल्या कसल्याय प्रसंगाक तोंड दिवंक शकता. दुख्ख विसरपाचो मार्ग आपणायता. कांय जाण कलेंत रिगतात. जी कला आवडटा तिका वेंगायतात. कितेंय करून मेंदवाक जाता तितलो वावर दिवप. मनाक नवी दिशा दाखोवप आनी जाता तितली तकली शांत दवरप हे म्हत्वाचें.
जालो एखाद्रो प्रेमभंग, जगांत कितें एकच चलो वा चली आसता? जालां तें बऱ्या खातीर म्हणून मनाक समज दिता आनी दुख्ख विसरपाचो मार्ग सोदतात. एखादऱ्याक धंद्यांत देंवती कळा लागता. कांचवे नासतना, निरशे नासतना, तो धैर्यान तोंड दिता. कापड्याची देख घेवया. आमी ताचें जाळ परतून परतून मोडून उडयतात आनी तो परतून परतून विणटा. तो निरशेना, जाळा बगर रावना.
हाचें उरफाटें जांणी केन्ना नकार पळोवंक ना, पचोवंक ना, सदांच जायतें मेळत गेलां अशे लोक दुबळे मनाचे जातात. साद्या साद्या बारीक प्रसंगांनी निरशेतात, खचून वतात. मन थीर रावना. तें व्हांवता, भरकट्टा, हेवटेन तेवटेन धांवत सुट्टा. बरो मार्ग मेळना वायट संगतीत पडटात. वेसनाक लागतात. हळू हळू करून जीण सोंपयतात. कायं जाणांक आत्महत्या करप सोंपे दिसता. आत्महत्या करून जीण सोंपयतात. मागीर कसलेच त्रास ना. दुख्ख तर नाच ना. तांचे वांगडा तांचें दुख्ख सोंपलें. मेलो गेलो. पूण एक विसरतात मनीस एकोलयो आसतना. तो एका माळेचो मणी आसता. तो माळ तोडून भायर सरता. फाटल्यान ताचो घराबो आसता. बायल, भुरगीं, आवय-बापूय, भाव-भयण, आजो-आजी बी हेर लोक उरतात. फाटल्यान उरिल्यांक जितें मरण भोगचे पडटा. हे लोक पावला कणकणीं आपट्टात. जीव दिवपी मनीस फाटल्यान उरतल्यांचो केन्ना विचार करता व्हय? ना. कित्याक आयचो मनीस आपले पुरतेंच चित्ता न्हय?
कोणाच्याय मनांत आपले दुख्ख सोंपोवपाक मरणाचो विचार येता जाल्यार मुजरत हाचेर विचार करचो. आपलें दुख्ख सोंपोवपाक वतना आपूण दुसऱ्यांक दुख्ख दिवन वता हें मतींत घेवचें. आपलें दुख्ख ना करचेंच, पूण दुसऱ्यांक दुख्ख दिवन न्हय!
आयजकाल भुरगींय बी दुबळ्या मनाची जायत वतात. ना भावना, ना जाल्ल्याचो आनंद, ना मेल्ल्यांचें दुख्ख अशा थरार पावतात. हाका जापसालदार आमीच आसात. आमच्या वेळार आमकां मेळ्ळें ना; आमच्या भुरग्यांक तरी मेळूं दी अशे फाजील लाड करून मागता तें दिवपाची संवय करतात. पूण हे करतना ताची खरीच गरज आसा काय ना? हें कोण पळयना. तशी जाणीव करून दिनात.आपल्या आवय-बापायक, कितले कश्ट काडचे पडटले, हेंय तांचे मतींत येना हातूंतल्यानूच मना सारकें घडलें ना, मेळ्ळें ना जाल्यार निरशेणी येता आनी डिप्रेशन, आत्महत्ये सारके प्रकार घडटात. जिणेंत कितेंय घडल्यार ताका धैर्यान, धिटायेन तोंड दिवपाक आमी भुरग्यांक शिकयनात. आमीच तांकां दुबळे करतात.
गरीबी, न्हयकार मनशाक शक्त दिता. संकश्टां कडेन झगडपाची. निरशेणी मनशाक बुड्डिता, फाफशिता, पोखरता. मनीस आपणांकूच वळखूंक विसरता. अशा वेळार आपले मन दुसऱ्या कडेन मेकळें करचें आयकून घेवपी कमी आसले तरीय कोण तरी मेळटलोच. मनीस डिप्रेशनांत वचूंक पावचो ना. आमच्या आवय-बापायाक केन्ना निरशेणी येवंक ना? जिणेंत अरिश्टां, संकश्टां, येवंक नात? तडजोड करचीच पडटा. विचारांक स्थिरताय आसूंक जाय. आपले विचार समुद्रांतल्या दीपस्तंभा सारके आसूंक जाय. आमचे विचार हेच आमच्या जिणेचो दीपस्तंभ. विचार योग्य दिशेन, योग्य मार्गान करपाची जाका तांक आमा तो केन्नाच निरशेवचो ना. जिणेंत नकार, दुख्ख, संकश्ट, अरिश्ट येत रावतलें. तांकां धिरान तोंड दितलो तोच मनीस ह्या संवसारांत तग मारूंक शकतलो. हेच आमी शिकूंक जाय आनी दुसऱ्यांकूय ताची जाणीव करून दिवंक जाय.

वासंती र पै काकोडे
7030353134